2588001723

założycielskiej oraz inwestycji. Odmienność wyraża się w specyficznych sposobach działania, stosowanych narzędziach, przyjmowanych celach, w porównaniu do przedsiębiorstw dużych. Przejawem specyfiki finansowej jest między innymi sposób finansowania początkowej fezy rozwoju przedsiębiorstwa, kiedy to założyciel korzysta z środków własnych oraz rodziny i znajomych (fools and family), a następnie gromadzi kapitał poprzez tezauryzację zysku. Obawa przed zaciągnięciem kredytu oraz innych długów widoczna jest również w późniejszy ch fazach rozwoju. Wynikająca z dążenia do zachowania niezależności niechęć do kapitału obcego może w skrajnych przy padkach prowadzić do bankructwa przedsiębiorstwa¹⁷.

Pozyskanie dodatkowych środków finansowych spoza przedsiębiorstwa, kredytów, kapitału za pośrednictwem giełdy jest z reguły trudniejsze w przypadku przedsiębiorstw małych. Po stronie przedsiębiorcy ujawnia się głównie bariera psychologiczna, która swoje źródło ma w obawie przed utratą niezależności ekonomicznej i samodzielności prawnej w wyniku wprowadzenia dodatkowych organów kontrolnych (np. rady nadzorczej).

Tabela 1. Cechy gospodarki finansowej w odniesieniu do wielkości organizacji

Wybrane cechy systemu finansow ania przedsiębiorstw	Sposób finansow ania przedsiębiorstw
	małych i średnich	dużych
Własność kapitału	Jednoosobowa, rodzinna albo w posiadaniu wąskiego grona osób	Przy współudziale rynku kapitałowego
Powiązanie z rynkiem kapitałowym	Brak, przez to ograniczone możliwości finansowe	Duże, przez to wielostronne możliwości finansowe
Wspieranie państwa w sytuacjach kryzysowych	Prawie żadne	Prawdopodobne
Dostęp do zewnętrznych źródeł kapitału	Ograniczony	Względnie swobodny
Kapitalochlonność inwestycji	Niska	Inwestycje wysoko nakładowe

Źródło: opracowane własne na podstawie B. Nogalski, J Karpacz., A. Wójeik-Karpacz: Funkcjonowanie i rozwój małych i średnich przedsiębiorstw. Od czego załeźyl Bydgoszcz: 2004 AJG, s. 12.

Katalog cech jakościowych charakteryzujących małe i średnie firmy można uzupełnić o następujące¹⁸:

-    nacechowanie struktury organizacyjnej osobowością w łaściciela,

-    specyficzny systemem zarządzania organizacją

-    specyficzna struktura organizacyjna,

-    specyficzny system kadrowy,

-    mały udział w rynku (zajmowanie nisz rynkowych),

-    dysponowanie przez przedsiębiorstwo siecią osobistych kontaktów z klientami (dostawcami),

-    specyficzny proces produkcyjny.

¹⁷    T. Łuczka, wyd. cyt. s. 17.

¹⁸    Por. K. Safin: wyd. cyt. s. 36-41; Ekonomika i zarządzanie... s. 55.

14