8719220300

W specyficzny sposób działają spostrzeżenia na dziecko społecznie niedostosowane. Jeśli kolega szkolny zgubi jakiś przedmiot, dziecko z prawidłowo wyrobionym poczuciem moralnym odnajdzie właściciela, by zwrócić mu zgubę. Inaczej rzecz się ma w przypadku dziecka niedostosowanego społecznie- ono w zgubionym przez kolegę przedmiocie widzi łatwą zdobycz- nie ma właściciela, zatem dana rzecz bez jakiegokolwiek problemu może być jego. Treść spostrzeżeń kształtują dotychczasowe doświadczenia.

Oto słowa J. Rohrachera, który próbuje wyjaśnić całą tę sprawę: „Widzimy, że jabłko jest wewnątrz białe i soczyste, że w środku ma ziarnka itd., widzimy jak gdyby odwrotną stronę jabłka, z której nie wychodzą promienie świetlne oddziałujące na nasza siatkówkę. Podobnie widzimy twardość, ostrość i chłód ostrza noża, jakkolwiek go nie dotykamy. Innymi słowy: poszczególne wrażenia, które bodziec wywołuje, są uzupełniane wyobrażeniami z naszych doświadczeń i w ten sposób powstaje z danego kompleksu doznań przedmiot dostrzegany: z żółtoczerwonej plamy- okrągłe soczyste jabłko. Istotna cecha tego procesu jest to, że jest niezależny od naszej woli: nie możemy już dostrzegać jabłka jako tego, czym jest jako bodziec zmysłowy”. Zatem dziecko społecznie niedostosowane inaczej widzi i ocenia świat, wszystko to w zależności od dotychczasowych przeżyć.

Oczywistym jest, że w wychowaniu dzieci społecznie niedostosowanych trzeba mieć na względzie zaburzenia charakteru. Nie można lekceważyć także swoistych cech intelektu, które stanowią integralną część składową osobowości. Dlatego mówienie dziecku: ,Jesteś mądry, wiesz jak należy się zachowywać, więc czemu tak robisz” nie jest do końca prawidłowe. Owszem, dziecko ma wyrobiony własny „poprawny” sposób postępowania, ale nie jest on zgodny ze wzorcem wychowawcy- a na różnice te wpływają różne doświadczenia życiowe opiekuna i podopiecznego.

Opisywana zasada indywidualizacji realizowana jest w bezpośrednim kontakcie z dzieckiem, w rozmowie z nim, pomocy w nauce, udzielaniu porad. Zasadą tą należy się również kierować w placówce resocjalizacyjnej przy doborze grupy zespołu w warsztacie, w ukierunkowaniu zajęć i kół zainteresowań.

4.    Zasada kształtowania perspektyw

Zasadę tę opracował szczegółowo A. Makarenko. Duże znaczenie przypisuje on tzw. perspektywom bliskim, perspektywom „dnia bieżącego”. Dla jednostki niedostosowanej społecznie perspektywa przyszłości nie ma większego znaczenia, toteż argumentowanie konieczności danego czynu dla dobra przyszłego życia nie trafia do wychowanka. Liczy się to, co jest tu i teraz. Dziecko powinno czuć radość z chwili obecnie przeżywanej, powinno oczekiwać na przyjemną chwilę, która jeszcze dziś nadejdzie. Od tej perspektywy najbliższej przyszłości przechodzi się stopniowo dalej, do perspektywy jutra itd. Jeśli dziecko zrozumie, że aby iść popołudniu na boisko, musi się odpowiednio przygotować, wykonać zlecone mu zadania, zrozumie także z czasem, że aby móc uczęszczać do technikum (co pomoże mu w znalezieniu atrakcyjniejszej pracy), musi się już teraz uczyć. Ważnym tu elementem jest przykład młodzieży dorosłej, która utrzymuje kontakt z zakładem lub szkołą i nieustannie podkreśla wpływ nauki szkolnej na ich przyszłość.

Perspektywy ukazywane dziecku, zwłaszcza te bliskie mają również wpływ na kształtowanie atmosfery w zakładzie. Perspektywy te muszą być jasne, pomyślne, zachęcać dzieci do ich realizacji.

5.    Zasada współpracy ze środowiskiem

Podstawowym celem i postulatem wychowania resocjalizacyjnego jest wyrobienie w dziecku niedostosowanym społecznie umiejętności życia w społeczeństwie. A dokonać

-7-