2165574247

Zakończenie 145

co jest miarą zacofania tych miast w stosunku do miast szwajcarskich. Inną miarą może być porównanie liczby warsztatów rzemieślniczych w kilku miastach białostockich, z kilkoma miastami zachodnio-niemiec-kimi z Dolnej Saksonii.

Tabela 42

Liczba warsztatów rzemiślniczych w wybranych mistach białostockich i dolnosaskich

Miasta 1	białostockie		Miasta niemieckie
	L. mieszk.	Liczba		L. mieszk.	Liczba
	w tys.	warsztatów		w tys.	warsztatów
Ełk	19,5	41	Holzminden (miasto	23	462
			powiatowe)
Łomża	18,8	50	Northeim (miasto
			powiatowe)	19	322
Augustów	11,3	23	Seesen	12	236
Sokółka	6,7	9	Gandersheim (ośr.
			Wypocz.)	6,3	155

Źródło: F. Jonas — Die wirtschaftlich — raumliche Diffcrcnzicrung der Stadt des niedersach_ sischcn Berglandes. Góttinger Geographische Abhandlungen, Nr. 21, Góttingen 1958, s. 144.

Tych kilka porównań wskazuje na stopień niedorozwoju miast białostockich, wynikającego z przeszłości, ale mającego także swe współczesne przyczyny, które omówiono szerzej poprzednio.

Niemniej w równomiernym układzie sieci ośrodków lokalnych odbija się prawidłowość, którą prześledzić można także w innych krajach europejskich, wynikająca z podobnych w istocie stosunków społeczno-gospodarczych, decydujących o układzie sieci osadniczej obszarów słabo uprzemysłowionych.

Usiłując pokrótce ocenić sieć miast i osiedli miejskich Białostocczyzny, należy zwrócić uwagę na ich słabe zainwestowanie, stosunkowo słaby rozwój życia gospodarczego, ciągle poważne znaczenie rolnictwa, przy czym nie jest to bynajmniej rolnictwo intensywne; na nierównomier-ność w rozwoju sieci, wyrażającą się w istnieniu obszarów szczególnie słabo zurbanizowanych, wreszce na słabe zróżnicowanie funkcjonolne, co świadczy o bardzo nieznacznie zaawansowanym procesie przekształcania struktury, typowej jeszcze dla ustroju feudalnego. Dominującym typem osiedli są tu osiedla o funkcjach złożonych, drobne ośrodki lokalne, których rozwój jest poważnie utrudniony wskutek istnienia szeregu zjawisk, określanych jako kryzys małych miast.

Aktywizacja miast białostockich musi zatem siłą rzeczy objąć przede wszystkim te drobne ośrodki lokalne, przy czym polegać ona będzie albo na rozwinięciu wszystkich funkcji miasta i przekształceniu prymitywnego ośrodka lokalnego w lepiej rozwinięty, albo też na wyekspo-