Stosunki wagowe w reakcjach chemicznych.
Reakcje przebiegające w roztworach wodnych są najczęściej reakcjami pomiędzy jonami. Pisanie równań w postaci jonowej ma tę zaletę, że pozwala przedstawić rzeczywisty przebieg reakcji w roztworze, a ponadto upraszcza uzgadnianie reakcji czyli obliczenia współczynników stechiometrycznych. Wyraźne też ułatwienia występują w przypadku reakcji redoks.
Równanie reakcji mówi o tym, w jakich stosunkach molowych reagują ze sobą poszczególne substancje. Mając do dyspozycji tablice mas atomowych można obliczyć również stosunki wagowe wszystkich reagentów.
Przekład 1.
W jakich stosunkach wagowych przebiega reakcja rozpuszczania żelaza w kwasie siarkowym?
Rozwiązanie:
Rozpatrując reakcję pomiędzy metalicznym żelazem i kwasem siarkowym:
Fe + H2S04 —> FeS04 + H2
można stwierdzić, że lmol atomów żelaza reaguje z jednym molem kwasu siarkowego, w wyniku reakcji powstaje 1 mol siarczanu żelaza (II) i mol wodoru.
Korzystając z tablic mas atomowych (Tablica I) można obliczyć masy molowe poszczególnych substancji:
masa mola Fe = 55,85g = 56 g,
masa molowa H2S04 = (2-1,008 + 32,06 + 4-16,00) g = 98,076 ~ 98 g, masa molowa FeS04 = (55,85 + 32,06+ 4-16,00) g = 151,91 g ~ 152 g, masa molowa H2 = 2-1,008 g = 2,016g ~ 2 g.
Tak więc zapis reakcji można odczytać następująco:
56 g żelaza reaguje z 98 g kwasu siarkowego i w wyniku reakcji powstaje 152 g siarczanu (VI) żelazowego (II) oraz dwa gramy wodoru.
Na tej podstawie można obliczyć z prostej proporcji, ile każdego z produktów utworzy się z dowolnej ilości substratów lub ile substratów potrzeba do otrzymania określonej ilości jednego z produktów .
Przykład 2.
Ile g wodorotlenku sodowego przereagowuje z 49 g kwasu siarkowego (przy założeniu, że kwas jest 100%)?
Rozwiązanie:
2NaOH + H2S04 H2S04 + 2H20
co można odczytać następująco: dwa mole NaOH reaguje z jednym molem H2S04 i w wyniku reakcji powstaje 1 mol Na2S04 i 2 mol wody.
20