3760886051

wniosku, że podejście do bezpieczeństwa ekologicznego jest i może być tak różne, jak różna jest świadomość ekologiczna oraz wiedza o problemie zagrożeń środowiskowych. Wydaje się jednak - i z tego chyba zdajemy sobie sprawę - że o takim rodzaju bezpieczeństwa decydują przede wszystkim możliwości gospodarcze, cele nie tylko ekonomiczne, interesy czy nawet wymuszenia pozaekologiczne. Wynika z tego, że nie jest ono tym samym dla wszystkich. To zaś oznacza, że różnice interesów mogą się stać źródłem niemałych problemów w polityce międzynarodowej. Jeśli więc bezpieczeństwo ekologiczne określi się pewnymi granicami - na przykład granicami sfer ziemskich - to obszar między nimi stanowi pole do negocjacji oraz możliwych wyborów i porozumień międzynarodowych²⁷.

1.3. Ocena stanu wiedzy

Elementem każdej społeczności jest świadomość społeczna definiowana jako „całokształt czy zespół idei, wartości, postaw, poglądów, przekonań i opinii, wspólnych dla całych grup społecznych (narodowych, klasowych, religijnych, zawodowych itp.), określających sposób myślenia danego społeczeństwa, zinstytucjonalizowanych i utrwalonych w historycznie ukształtowanych formach życia zbiorowego”²⁸. Częścią świadomości społecznej jest świadomość ekologiczna społeczeństwa traktowana jako stan wiedzy społeczeństwa o środowisku, o zagrożeniach będących częścią każdej rozwijającej się cywilizacji, o zanieczyszczeniach i stopniu dewastacji i degradacji przyrody. Jest to także wiedza i poglądy na temat ochrony środowiska, sterowania życiem i rozwojem gospodarczym w taki sposób, aby w możliwie najmniejszym stopniu przyczynić się do zaburzenia harmonii przyrody²⁹. Rozróżniamy dwie sfery świadomości wiedzy:    opisowo-techniczną

i aksjologiczno-normatywną³⁰. Pierwsza obejmuje zasób wiadomości o zależnościach i wzajemnych powiązaniach systemów w przyrodzie, o procesach zachodzących w ekosystemach, o zagrożeniach i możliwości przeciwdziałania ich skutkom. Druga złożona jest z norm etyki ekologicznej i systemów wartości społeczeństwa dotyczących jego wzajemnych powiązań z przyrodą (zob. rys. 6).

²⁷    Por. Zacher L., Bezpieczeństwo ekologiczne - wymiary polityczne, międzynarodowe i globalne, UMCS, Lublin 1991.

²⁸    K. Górka, B. Poskrobko, W. Radecki, Ochrona środowiska - Problemy społeczne, ekonomiczne i prawne, PWE, Warszawa 1998, s. 30.

²⁹    Op. cit.

³⁰    Tamże.

16