Należy wykonywać ćwiczenia bierne w pełnym zakresie także w stawach zajętych stanem zapalnym. Ćwiczenia izometryczne zapobiegają w dużym stopniu zanikom mięśniowym oraz wpływają na stawy, rytmiczny ucisk na powierzchnie stawowe poprawia odżywienie chrząstki stawowej.
F. Usprawnianie w schorzeniach układu krążenia i układu oddechowego
Ćwiczenia w schorzeniach układu krążenia wpływają nie bezpośrednio na serce, ale na ciśnienie krwi, które podnosi się pod wpływem ruchu, co wymaga większej pracy lewego przedsionka w czasie skurczu. Podczas rozkurczu dochodzi do jego większego rozszerzenia, aby umożliwić dopływ zwiększonej ilości krwi żylnej.
Zadania usprawniania w schorzeniach układu krążenia:
a) poprawienie ogólnej sprawności i siły mięśni szkieletowych bez nadmiernego obciążenia serca,
b) stopniowe obciążenie pracą mięśnia sercowego i zwiększanie wydolności układu krążenia. Osiąga się to stosując stopniowe ćwiczenia czynne.
W usprawnianiu tych chorych należy zawsze brać pod uwagę sprawność układu krążenia, zdając sobie sprawę, że ani maksymalne obciążenie, ani ograniczenie do minimum obciążenia nie prowadzi do celu. Zasadąjest zastosowanie indywidualnego optymalnego obciążenia. Ćwiczenia w schorzeniach układu oddechowego wpływają kształtująco i korygująco na poszczególne elementy układu oddechowego: na tkankę płucną, drogi oddechowe, klatkę piersiową, główne i pomocnicze mięśnie oddechowe.
Cele leczenia usprawniającego:
1. Przywrócenie prawidłowej mechaniki oddychania. Przez nauczenie chorego prawidłowego oddychania poprawia się przewietrzanie płuc i zwiększa się wydolność układu oddechowego. Ćwiczenia powinno się prowadzić tak długo, aż pacjent uzyska zdolność swobodnego, prawidłowego oddychania.
2. Uzyskanie pełnego rozluźnienia miejscowego i ogólnego. Trudność oddychania wywołuje lęk u chorych a to doprowadza do wzmożonego napięcia mm. oddechowych i ogólnego stanu napięcia. Rozluźnienie mm. klatki piersiowej i obręczy barkowej stwarza warunki do prawidłowego, głębokiego oddychania.
3. Zwiększenie ruchów klatki piersiowej i zapobieganie jej zniekształceniom. Ćwiczenia oddechowe, ze zwróceniem szczególnej uwagi na długi wydech, zwiększają zakres ruchów klatki piersiowej.
4. Zmniejszenie zalegania wydzieliny i ułatwienie jej wydalania. Ćwiczenia odkrztuszania i kaszlu mają na celu nauczenie pacjenta wykonywania tego odruchu z pełnym efektem i przy użyciu minimalnego wysiłku.
5. Przywrócenie prawidłowej postawy. Wada postawy upośledza sprawność układu oddechowego. Jej usunięcie przez ćwiczenia korekcyjne ułatwia osiągnięcie pełnej wydolności układu oddechowego.
6. Poprawienie ogólnej kondycji pacjenta. Ćwiczenia oddechowe i ogólnie usprawniające, poprawiając przewietrzanie płuc, wpływają korzystnie na rozwój fizyczny i ogólną sprawność pacjenta.
Zgodnie z hasłem, iż „ruch jest życiem”, planowe stosowanie prawidłowo dobranych i dawkowanych ćwiczeń ruchowych powoduje w wielu przypadkach powrót do samodzielnego funkcjonowania i/lub umożliwienie osobie przewlekle chorej, po przygotowaniu otoczenia lub zaopatrzenia ortopedycznego, możliwość podniesienia jakości życia (jako osobie z niepełnosprawnością).
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 11