strona (90)

w czasie wykonywania ruchu biernego ćwiczenia w metodzie Kenny nazywano ruchami wykonywanymi na zasadzie „koła zębatego". Metoda była bardzo prosta i stanowiła połączenie oddziaływania fizykoterapii z kinezyterapią miejscową. Dała ona początek innym metodom kinezyterapeutycznym, które wykorzystują pozytywny wpływ torowania proprioreceptywnego.

Metoda Klappa. Działający na początku tego stulecia ortopeda niemiecki jest twórcą chyba pierwszej na wskroś kompleksowej metody kinezy-terapeutycznej, która miała oddziaływać leczniczo na boczne skrzywienie kręgosłupa. Chociaż dzisiaj wiele z teoretycznych założeń i praktycznych działań tej metody się zdezaktualizowało, nie można o niej zapomnieć ze względu na to, że Klapp jako jeden z pierwszych wprowadził i uzasadnił lecznicze oddziaływanie ruchu. Równolegle z ćwiczeniami próbował naukowo uzasadnić słuszność swoich koncepcji. Oparł te założenia na tezie, że w bocznych skrzywieniach kręgosłupa czynnikiem destrukcyjnym jest obciążenie osiowe wywierane na kręgosłup przez masę głowy, tułowia i kończyn górnych w pozycji pionowej charakterystycznej dla człowieka. Wynikiem tych założeń było przyjęcie niskich pozycji wyjściowych prawie dla wszystkich ćwiczeń korekcyjnych i wzmacniających. Drugą przesłanką metody były obserwacje i wyniki badań nad ruchomością kręgosłupa w zależności od pozycji ciała. Zdaniem Klappa im niższa pozycja, tym większą ruchomość zachowuje odcinek kręgosłupa leżący wyżej, dogłowowy, przy odpowiedniej stabilizacji partii niżej leżących. Wypływał z tego wniosek, że w doborze ćwiczeń należy uwzględniać odpowiednie pozycje wyjściowe dostosowane do poziomu wysokości skrzywienia pierwotnego.

Realizując konsekwentnie wnioski płynące ze swoich rozważań teoretycznych, stosował Klapp pozycje niskie, np. w leżeniu przodem, tyłem, klęku podpartym przy jednoczesnym takim ustawieniu kończyn, które zapewniało korekcję skrzywienia w płaszczyźnie czołowej. Ćwiczący poruszał się po obwodzie sali wykonując asymetryczne ćwiczenia z wytrzymaniem ich przez ok. 3 sekundy. Właśnie asymetria ćwiczeń wzmacniających mięśnie tułowia jest najbardziej krytykowaną składową metody Klappa.

Dzisiejsza wiedza z zakresu etiologii i patogenezy bocznych skrzywień kręgosłupa nie jest w stanie przyjąć tych założeń. Nie można bowiem stosować metody ćwiczeń w pozycji ciągłego odciążania kręgosłupa, by potem — po zaprzestaniu terapii — przywrócić pacjenta nagle do pozycji spionizowanej.

Mimo wszystko trzeba Klappowi przyznać nowatorstwo w wielu dziedzinach kinezyterapii, które dziś po tylu latach nie budzą wątpliwości. Należy tu wymienić:

1.    Uzasadnienie wykonywania ćwiczeń na świeżym powietrzu.

2.    Wykonywanie ćwiczeń w specjalnych, tylko do tego celu przeznaczonych ubiorach.

3.    Eksponowanie korzystnego terapeutycznie oddziaływania wody i pływania w bocznych skrzywieniach kręgosłupa.

4.    Stworzenie całej grupy specjalnych urządzeń, które służyły do korekcji i ćwiczeń oporowych (nierówne poręcze Klappa).

5.    Wskazanie na celowość kontynuowania ćwiczeń po wypisaniu do domu. Klapp we wszystkich trzech kierowanych przez siebie ośrodkach wydzielił część hotelową, gdzie tydzień przed wypisaniem mogli przebywać opiekunowie dziecka w celu opanowania techniki wykonywania ćwiczeń, które należało potem kontynuować w warunkach domowych.

Zważywszy, że wszystkie te czynniki zostały wprowadzone już na początku naszego stulecia, należy ich autora uznać za propagatora cennych innowacji kinezyterapeutycznych.

Historyczne znaczenie w dziedzinie przeciwdziałania dziecięcym porażeniom mózgowym ma metodo Phel-psa. Opiera się ona na zołożeniu, że między rozwojem umysłowo-psychicz-

90