3784493750

III: PIENIĄDZ I BANKOWOŚĆ Pieniądz w gospodarce

2 I DLACZEGO PIENIĄDZ ZMIENIA WARTOŚĆ?

We współczesnej gospodarce pieniądz jest emitowany przez bank centralny, który udostępnia go bankom komercyjnym. Te z kolei zasilają przedsiębiorstwa środkami pieniężnymi, udzielając kredytów. W ten sposób (w dużym uproszczeniu) pieniądz trafia do gospodarki.

Można wyróżnić podmioty, które cechuje nadpłynność - czyli mają za dużo środków pieniężnych w stosunku do potrzeb, oraz takie, które poszukują środków pieniężnych, aby je pożyczyć i przeznaczyć na opłacenie planowanych wydatków.

Cechy inwestycji.

Ci, którzy mają nadwyżki przekazują przez rynek finansowy kapitał do tych, którzy mają niedobory. W roli pośredników często działają banki komercyjne, przyjmujące depozyty i udzielające kredytów. Z kolei na giełdach papierów wartościowych podmioty z niedoborami środków pieniężnych emitują różnego rodzaju instrumenty finansowe (np. papiery wartościowe - akcje, obligacje i inne), dzięki którym zdobywają kapitał.

Pojawia się pytanie, ile należy płacić za udostępnienie innym swoich środków nadwyżkowych, czyli swoich oszczędności. Aby to ustalić, zacznijmy od zdefiniowania inwestycji. Na poniższym rysunku przedstawiono schematycznie cechy inwestycji.

[obligacji skarbowych).]

Inwestycja w tym przypadku będzie polegać na udostępnieniu swoich oszczędności (nadwyżek środków pieniężnych) innemu podmiotowi (przedsiębiorstwu w ramach pożyczki, bankowi - pieniądze na lokacie. Skarbowi Pań-

jako inwestor angażujemy w inwestycję nasze nakłady. Na zakończenie inwestycji (a czasem w trakcie jej trwania) oczekujemy zwrotu udostępnionych środków, ale spodziewamy się również wynagrodzenia.

Można wyróżnić dwa rodzaje wynagrodzenia inwestycyjnego:

» za czas, kiedy nie mogliśmy korzystać z naszych oszczędności - wynagrodzenie równe temu, które moglibyśmy otrzymać z inwestycji podobnej, bez narażania ulokowanych środków na ryzyko. Przykładem takich inwestycji mogą być lokaty w dużych bankach, ale również zakup papierów wartościowych emitowanych przez rząd (np. obligacji lub bonów skarbowych). Jest to tzw. stopa zwrotu wolna od ryzyka;

» za ryzyko, które akceptujemy, decydując się na inwestycje, tj. premia za ryzyko.

216