3784495310

-    działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności, a organami nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych są regionalne izby obrachunkowe.

Przepisy te. pozornie jasne i gwarantujące samorządom solidne finansowe podstawy działalności, wymagają jednak pewnych komentarzy.

Zwrócić trzeba najpierw uwagę na niejednoznaczność określenia odpowiednio do przypadających im zadań, określającego należny jednostkom samorządu terytorialnego udział w dochodach publicznych. Zwrot ten może być bowiem interpretowany albo jako postulat podziału dostępnych środków publicznych proporcjonalnie do kosztów wykonania zadań przypisanych instytucjom państwowym i jednostkom samorządu terytorialnego, albo jako wyrażenie zasady, iż środki publiczne przeznaczone dla samorządów powinny być wystarczające do sfinansowania wszystkich zadań samorządowych. Ta druga interpretacja. przyjmowana raczej niechętnie przez administrację rządową (i - jak się wydaje - również przez sądy orzekające w sprawach sporów finansowych pomiędzy rządem i samorządami) jest zdecydowanie bliższa sformułowaniom zawartym w Europejskiej Karcie Samorządu Lokalnego (EKSL). ratyfikowanej przez Polskę jeszcze na początku lat dziewięćdziesiątych. Przypomnijmy więc. że zgodnie z art. 9 ust. 1 i 2:

-    społeczności lokalne mają prawo, w ramach narodowej polityki gospodarczej, do posiadania własnych wystarczających zasobów finansowych, którymi mogą swobodnie dysponować w ramach wykonywania swych uprawnień.

-    wysokość zasobów finansowych społeczności lokalnych powinna być dostosowana do zakresu uprawnień przyznanych im przez Konstytucję lub przez prawo.

Po drugie, zgodnie z art. 167 ust. 2. dochodami jednostek samorządu terytorialnego są ich dochody własne oraz subwencje ogólne i dotacje celowe z budżetu państwa. Formuła ta nie w pełni odpowiada faktycznej strukturze dochodów samorządowych, lub - nazywając to inaczej, by nie zarzuca obowiązującemu systemowi dochodów samorządowych niezgodności z Konstytucją - rozszerza zakres pojęcia dochody własne na takie rodzaje dochodów, które trudno do takiej kategorii zaliczyć. Są to w szczególności:

-    udziały jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatków dochodowych.

-    dotacje pochodzące ze źródeł innych niż budżet państwa.

Ustawy ustrojowe

Ustawy ustrojowe określają najbardziej podstawowe zasady gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego. Porównując treść wszystkich trzech ustaw ustrojowych, można ustalić następujący zbiór zasad obowiązujących we wszystkich jednostkach samorządu terytorialnego:

-    JST samodzielnie prowadzi gospodarkę finansową na postawie uchwały budżetowej.

-    przekazanie JST. w drodze ustawy, nowych zadań wymaga zapewnienia koniecznych środków finansowych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów.

-    za prawidłową gospodarkę finansową JST odpowiada organ wykonawczy JST: przysługuje mu wyłączne prawo:

Finanse samorządowe po 25 latach - stan i rekomendacje