STRUKTURA DOCHODÓW JST W 2013 ROKU
Województwa samorządowe Powiaty Gminy wiejskie Gminy miejsko-wiejskie Gminy miejskie Miasta na prawach powiatu
O
20
40
H Subwencja
■ Dotacje
■ PIT
■ CIT
l~l Dochody własne
I
60
Źródło: obliczenia własne na podstawie danych Ministerstwa Finansów
Tylko w gminach miejskich i miejsko-wiejskich największą część dochodów budżetowych stanowią dochody własne. Dla gmin wiejskich i powiatów głównym źródłem dochodów są subwencje ogólne, natomiast dla województw - dotacje. Jeśli dodamy do tego fakt. iż w miastach na prawach powiatu udział dochodów własnych w łącznej kwocie dochodów wynosi 36.3%. dla innych gmin miejskich - 36.4%. a dla gmin miejsko-wiejskich - 31.8%. to widoczne będzie, iż wszystkie grupy jednostek samorządu terytorialnego są bardzo silnie uzależnione od transferów z budżetu państwa. Szczególnie drastycznie wygląda tu sytuacja powiatów, w których dochody z subwencji ogólnych i z dotacji przekazywanych z budżetu państwa stanowią ponad 70% wszystkich ich dochodów. Taka struktura dochodów samorządowych w istotny sposób odbiega od przyjętych standardów relacji między władzą centralną i samorządami i powinna skłaniać do intensywnego poszukiwania możliwości zwiększenia udziału dochodów własnych w dochodach samorządowych.
Dochody celowe Oddzielnym, lecz równie ważnym problemem dotyczącym dochodów samorządowych jest rosnąca liczba regulacji, których efektem jest powiązanie licznych rodzajów dochodów samorządowych z określonymi rodzajami wydatków, przy czym regulacje takie dotyczą nie tylko dotacji (co można jeszcze zrozumieć, chociaż - jak dalej pokażemy - nie jest wcale niezbędne), ale również niektórych rodzajów dochodów własnych i subwencji ogólnych, co należy już uznać za bardzo radykalne wkroczenie w sferę, w której jednostki samorządu terytorialnego powinny cieszyć się dużą samodzielnością. Przypomnijmy, że dochodami jednostek samorządu terytorialnego, które mogą być przeznaczone tylko na z góry określone wydatki, są między innymi:
- dotacje na zadania zlecone.
- dotacje celowe na zadania własne, w tym - na zadania wspierane środkami z budżetu UE.
- dochody z koncesji na handel napojami alkoholowymi.
- dochody przejęte ze zlikwidowanych gminnych i powiatowych funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
- część dochodów z subwencji ogólnej, związane z wyższymi wskaźnikami przeliczeniowymi na dzieci niepełnosprawne.
Finanse samorządowe po 25 latach - stan i rekomendacje