Pojęcie ochrony rozumiane może być jako wszelkie działania, których celem jest zabezpieczenie pewnych rodzajów rzeczy, z uwagi na ich cechy wartościujące przed działaniami lub zaniechaniami powodującymi ich zniszczenie lub uszkodzenie, dewastację lub wywóz poza teren obowiązywania danej regulacji prawnej38. Ochrona zdrowia osób palących jak i niepalących nie pozostaje odizolowana od problematyki administracyjnoprawnej regulacji. Ustrój i organizacja opieki zdrowotnej powinien rozsądnie uwzględniać złożoną i delikatną tematykę zagrożenia zdrowia - zarówno jednostki, jak i społeczeństwa - przez nikotynizm.
1.4 Strefa wolna od dymu tytoniowego
Celem ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych39, wyznaczonym w preambule, jest przeciwdziałanie uzależnieniu od używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz ochrona zdrowia przed jego następstwami. Gdyby dosłownie dążyć do tego celu, należałoby całkowicie zakazać palenia tytoniu. Jednak byłoby to nierealistyczne, jako że mamy tu do czynienia z nałogiem i z wyborem konsumenta, którego odgórne zakazy nie przekonają. Dlatego niepalenie tytoniu może być uznane jako cel odległy, którego etapem jest zmniejszanie ilości trujących substancji w papierosach, zakaz promocji i reklamy tytoniu oraz edukacja antytytoniowa.
Art. 3 ustawy wyznacza sposoby ochrony zdrowia przed następstwami używania tytoniu. Tworzenie stref bezdymnych spełnia warunki wyznaczone przez punkty 1 i 2, czyli 1) jest elementem ochrony prawa niepalących do życia w środowisku wolnym od dymu tytoniowego, 2) strefa bezdymna może być uznana za propagowanie stylu życia wolnego od używania wyrobów tytoniowych. Strefa wolna od dymu tytoniowego przyczynia się do wytwarzania postawy ograniczania palenia. Punkty 2a i 3 art. 3 ustawy są związane z tworzeniem strefy wolnej od dymu tytoniowego40.
Wydzielenie miejsc, w których palenie tytoniu jest dozwolone należy do sfery swobodnego uznania właściciela obiektu. Mimo, że w wielu przypadkach trudno to będzie osiągnąć w praktyce, palarnie powinny umożliwić chętnym palenie tytoniu, nie narażając ich na utratę zdrowia z innych powodów41, a jednocześnie nie utrudniać życia niepalącym. Palarnie powinny być pomieszczeniami zamkniętymi, lub znajdować się na zewnątrz, nie tuż przed wejściem do budynku, dym nie może dostawać się z nich do miejsc, w których inne osoby byłyby narażone na bierne palenie42.
Rady gmin uprawniono do ustalania w drodze uchwały innych miejsc przeznaczonych do użytku publicznego jako stref wolnych od dymu tytoniowego. Podstawą prawną przepisów gminnych może być art. 5 ust. 4 ustawy w zw. z art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym43.
38 J. Pruszyński: Ochrona prawna zabytków w Republice Federalnej Niemiec - teksty i komentarze, Warszawa 1992, str. 15.
39 Dz.U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55 ze zm.
40 Działalność wychowawcza i informacyjna związana z ochroną zdrowia przed następstwami używania tytoniu (punkt 2a), oraz tworzenie warunków ekonomicznych i prawnych zachęcających do ograniczenia używania tytoniu (punkt 3).
41 Na przykład ze względu na warunki pogodowe czy bhp.
42 S. Cebulski: Antidotum na epidemię nikotynizmu, Rzeczpospolita 1996.04.02.
^Dz.U.zigge r. Nr13,poz. 74.
14