napojów alkoholowych, wykluczają taki sposób pomiarów, należy zastosować pomiary odległości z uwzględnieniem konkretnych warunków terenowych, istniejących budynków i sposobu zagospodarowania terenu, wpływających na faktyczne możliwości dotarcia pieszego do wyznaczonych miejsc i obiektów. Za faktyczne możliwości dotarcia należy przyjąć również słyszalność i widzialność zachowania konsumenta wyrobów alkoholowych. Po drugie, pojęcie „innych miejsc masowych zgromadzeń” stosowane jest rozszerzająco przez organy administracji, które uznają za takie miejsca targowiska62. Po trzecie, w orzecznictwie wielokrotnie wykraczano poza ustawowo określone strefy trzeźwości i uznawano występowanie dużego natężenia ruchu pieszych za przesłankę uzasadniającą odmowę wydania zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych. Ponadto wielokrotnie na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych zastępowano wymóg zachowania stumetrowej odległości od miejsc ustawowo wyznaczonych wymogiem uzyskania zgody od podmiotu zarządzającego obiektem na umieszczeniu w pobliżu takiego obiektu punktu sprzedaży detalicznej alkoholu. Tendencja ta ukazana jest w orzecznictwie NSA, które dostarcza przykładów „omijania” przepisów w tym zakresie63. Nowelizacja ustawy alkoholowej, dokonana w 1993 roku przyniosła koniec wielu powyższym problemom64. Na jej podstawie zniesiono ustawowe ograniczenia usytuowania punktów sprzedaży alkoholu, czyli ustawowo określone zewnętrzne strefy trzeźwości, przyznając radom gmin prawo ustalania w drodze uchwały własnych zasad usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży alkoholu. W ustalaniu tych zasad rada gminy jest samodzielna, jej swoboda jest tylko ograniczona potrzebą zasięgnięcia opinii właściwych dowódców garnizonów, gdy na terenie gminy są jednostki wojskowe oraz dostosowywania swych ustaleń do potrzeb ograniczania dostępności alkoholu określonych w programach profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Postanowienia nowelizacji ustawy przyznające gminom prawo ustalania własnych zasad usytuowania miejsc sprzedaży napojów alkoholowych są wykorzystywane do uchwalania, niezgodnych z ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, lokalnych zakazów spożywania napojów alkoholowych w miejscach publicznych65. Wewnętrzne strefy trzeźwości są miejscami, w których istnieje zakaz albo ograniczenie sprzedaży, podawania i spożywania alkoholu. Uzasadnieniem wprowadzenia takich zakazów może być np. troska o stan bezpieczeństwa, porządek publiczny, względy wychowawcze czy też chęć zapewnienia odpowiednich warunków pobytu w tych miejscach. Alkoholu nie można sprzedawać, podawać ani spożywać w środkach i obiektach komunikacji krajowej, na terenie zakładów pracy i miejsc zbiorowego żywienia pracowników, w miejscach i w czasie masowych zgromadzeń, na terenie szkół oraz innych zakładów i placówek oświatowo-wychowawczych, opiekuńczych i domów studenckich, a także w obiektach zajmowanych przez organy wojskowe i spraw wewnętrznych oraz w rejonie obiektów koszarowych i przejściowego zakwaterowania jednostek wojskowych. Bardzo podobne ograniczenia spotykamy odnośnie przeciwdziałania nikotynizmowi. Podobieństwa te pojawiają się głównie ze względu na istnienie związku zarówno alkoholu jak i wyrobów tytoniowych ze zdrowiem człowieka. W miejscach takich,
62 Wyrok NSA z dnia 3 marca 1993 r. (SA/Ka 1833/92), wyrok NSA z dnia 1 czerwca 1993 r. (II SA 168/93).
63 Wyrok NSA z 5 sierpnia 1991 r. w sprawie (sygn. II SA 504/91) dotyczącej uzależnienia wydania zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych w odległości mniejszej niż przewidywały to przepisy od zgody prawosławnej Kurii Arcybiskupiej (opublikowany w ONSA1991/3-4, poz. 75).
64 B. Jaworska-Dębska: op. cit., str. 96.
65 Wyrok NSA z dnia 16 czerwca 1992 r. (II SA 99/92) opublikowany w ONSA 1993/2, poz. 44.
20