3784503815

Nr 12 PRZEGLĄD GÓRNICZY

Nr 12 PRZEGLĄD GÓRNICZY

Rys. 5. Izolinic złożonej niepewności standardowej pomiaru współrzędnej punktów pomiarowych u₍(z) w płaszczyznach przekroju przestrzeni pomiarowej równoległych do podstawy stanowiska pomiarow ego dla

a) 2=0 oraz b) z=600 mm

w całej przestrzeni stanowiska pomiarowego zawierają się przy tym w zakresie od 0,287 mm do 0,383 mm.

Złożona niepewność standardowa u_c(z) pomiaru współrzędnej z punktów pomiarowych przyjmuje w artości z zakresu od 0,217 mm do 0,377 mm. Podobnie jak to miało miejsce dla złożonej niepewności standardowej ujx), również i tutaj linie odwzorowujące rozmieszczenie punktów o jednakow ej wartości niepewności pomiaru u,[z) mają postać luków (rys. 5). Środki tych luków przesunięte są tu jednak w stronę kameiy lewej. Im bliżej punkt pomiarowy położony jest płaszczy zny YZ oraz im w iększa jest wartość współrzędnej tego punktu w kierunku osi Y, tym większa jest wartość rozpatrywanej tu złożonej niepewności standardowej. Najniższe wartości tej wielkości uzyskano przy tym w płaszczyźnie równoległej do podstawy stanowiska pomiarowego, leżącej w odległości z=600 mm od początku układu współrzędnych XYZ (linie przerywane).

x, mm

4. Podsumowanie

Metody stereofotogrametryczne stanowią dogodne narzędzie pomiaru cech geometry cznych obiektów opartego na wyznaczeniu współrzędnych przestrzennych pewnej liczby charaktery stycznych punktów pomiarowych. W budowie maszyn górniczyeh wykorzystane one mogą być z powodzeniem do pomiaru geometrii oraz odw zorow ania ich kształtu (reverse engineering), a także w metrologii wielkości geometrycznych poszczególnych ich elementów i podzespołów. Istotną zaletą ty ch metod jest bezsty kowy mechanizm pomiaru - przy rządy pomiarowe są przy' ty m oddalone od mierzonego obiektu, dzięki czemu możliwy jest swobodny do niego dostęp. Elementy układu pomiarowego nie są dzięki temu narażone na uszkodzenie pow stale na przy'kład podczas w prow adzania do przestrzeni pomiarowej mierzonych elementów, które w przypadku maszyn górniczych cechują się w wielu wypadkach dużą masą i duży mi wymiarami.

Bezstykowy charakter pomiaru upraszcza procedurę pomiarową, zaś zastosowanie wydajnego oprogramowania przyczynia się do znacznego skrócenia czasu pomiaru wartości interesujących wielkości geometry cznych. Proces przetwarzania danych pomiarowych może, ale nie musi, być przy ty m realizowany bezpośrednio w miejscu prowadzenia pomiarów', ponieważ niezbędne informacje (obrazy' cyfrowe) mogą być przenoszone na dowolne stanowisko komputerowe, wyposażone w dedykow ane do ich analizy’ oprogramowanie.

Jak wykazały przeprowadzone testy doświadczalnego stanowiska laboratoryjnego oraz badania komputerowe w zakresie określenia niepewności pomiaru współrzędny ch punktów pomiarowych, możliwe jest osiągnięcie oczekiwanej dokładności realizacji tego procesu z wykorzystaniem układów pomiarowych na bazie dostępnych na tynku, relatywnie niedrogich kamer cyfrowych o wysokiej rozdzielczości. Stanowisko pomiarowe cechuje się tu prostą budową, zaś rezygnacja ze stosowania drogich i skomplikowanych przyrządów mechanicznych czyni tego rodzaju rozwiązania konkurencyjne cenowo w pomiarach w ielkości geometrycznych maszyn górniczych. O praktycznej przy datności ty ch rozwiązań, charakterystyce sprzętu pomiarowego oraz zakresie ich wykorzystania decydować będąjednak wymagania w odniesieniu do dokładności pomiaru cech geometrycznych elementów, dla których realizowane będą tego rodzaju pomiary'.

Literatura

1.    Arendarski J.: Niepewność pomiarów. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. Warszawa, 2006, ISBN 83-7207-653-7.

2.    BernasikJ., Tokarczyk A:. Naziemna fotogrametria inżynietyjno-prze-mysłowa. Wyd. AGH. Kraków, 1991, ISSN 0239-6114.

3.    Bubicz M.: Szybkie prototy powanie cz.. II. Skanery 3D. Wstęp do inżynierii odwrotnej. Projektowanie konstrukcje inżynierskie, tu^-6(09) 2008, s. 12-5-21

4.    Jakubiec W., Malinowski J.: Metrologia wielkości geometrycznych. Wy dawnictwa Naukowo-Techniczne. Warszawa, 2004, ISBN 978-83-204-2944-7.

5.    Kaczmarczyk M., Kowalczyk A/.: Odtworzenie przestrzennego kształtu powierz.chni niewielkiego obiektu archeologicznego na podstawie niemetrycz.nych zdjęć cyfrowych. Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, vol. 16,2006, s. 269+277.

6.    Nikiel S., Kupaj A/.: Fotogrametria w komputerowym modelowaniu obiektów architektonicznych. Pomiary Automatyka i Robotyka, nr 7-8/2004, s. 112+-115.

7.    PodlasiakP.: Wyznaczanie parametrów dystorsji kamery na podstawie zdjęć obiektów naturalnych i korekcja zdjęć. Archiwum Fotogrametrii. Kartografii i Teledetekcji, vol. 14,2004.

8.    Ralajczyk E.\ Współrzędnościowa technika pomiarowa. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. Warszawa, 2005, ISBN 83-7207-586-7.

9.    Tokarczyk R„ Mazur T.: Phologrammełry - principles of operation and application in rehabilitation. Medical Rehabilitation; voi. 10, nr 4/2006, s. 30+39

10.    Hinkełbach S., Molkenslruck S„ Walii F.M.: Low-cost laser rango scan-nerand fast surface registration approach. DAGM 2006, Series: Leclure Notes in Computer Science, vol. 4174, Springer Berlin Heidelberg 2006, s. 718+728

11.    Wyrażanie niepewności pomiaru. Przewodnik. Główny Urząd Miar. Warszawa. 1999, ISBN 83-906546-l-X.