Blok zaworowy 12 (wg rys. 7.79), złożony z czterech zaworów obrotowych odcinania 21-r24 oraz dwóch zaworów bezpieczeństwa 13 i 24, umożliwia stosowanie szeregu wariantów pracy urządzenia sterowego.
W zasadniczym układzie roboczym zespołów siłowych, gdy pracują 4 siłowniki i gdy 2 pompy główne są sprawne, zawory 21^-24 są otwarte, a pompy powinny pracować na przemian co 24 godziny.
W razie niesprawności pompy 6 należy zamknąć zawór 22, natomiast przy niesprawnej pompie 7 — zamknąć zawór 22.
W pomocniczym układzie roboczym, tzn. gdy pracują tylko siłowniki jednej strony, np. przy uszkodzeniu siłowników 25, należy je odciąć zaworem 23. Przez zamknięcie tego zaworu łączy się ze sobą obie strony roboczych cylindrów siłowników. W pozostałych wypadkach (obie pompy sprawne, jedna niesprawna itd.) postępuje się tak, jak przy pracy w zasadniczym układzie roboczym.
Do wyłączania z pracy siłowników 26 służy zawór 24. Pozostałe czynności są takie, jak przedstawiono uprzednio.
Sterowanie awaryjne odbywa się przy pomocy awaryjnego zespołu pompowego, przy odstawionych obu pompach głównych, przez podłączenie 34.
Ster można zablokować w pozycji środkowej przez zamknięcie w odpowiednim momencie zaworów 22 i 22 i pozostawienie otwartych zaworów 23 i 24.
Do specjalnych urządzeń sterowych zalicza się stery aktywne wszystkich rodzajów oraz wszelkie pędniki, które jednocześnie spełniają funkcję urządzeń sterowych. Dodatkowo można do nich też zaliczyć inne nietypowe urządzenia służące do sterowania statkiem. Do pierwszej grupy należą:
— stery aktywne umieszczone na rufowej płetwie sterowej (urządzenia sterowe Pleugera),
— stery strumieniowe o przepływie wody poprzecznym do płaszczyzny symetrii statku,
— stery strumieniowe o przepływie wody wr kształcie litery „Y" oraz „T".
W drugiej grupie można wyróżnić następujące rozwiązania urządzeń
służących do sterowania statkami (jednocześnie z napędem głównym):
— śruby napędowe z dyszami obrotowymi,
— pędniki cykloidalne,
— pędniki wodnoodrzutowe z urządzeniami sterującymi,
358