3784502243

12 Amadeusz Krause, Sławomir Przybyliński

Przykładem tego jest dominacja kompetencji adaptacyjnych w programach edukacyjnych, będąca wykładnią eskalacji zagrożeń społecznych czy konkretnymi oczekiwaniami rynku pracy. W konsekwencji mamy do czynienia z postępującym podporządkowaniem procesu edukacyjnego z jednej strony akceptacji porządku publicznego, z drugiej neoliberalnym zasadom ekonomii. Uwidacznia się to np. w nowej ustawie o szkolnictwie wyższym, gdzie zwiększono rolę tzw. inte-resariuszy zewnętrznych w kształtowaniu programów edukacyjnych.

Drugą konsekwencją zmiany wobec pedagogiki jest konflikt interesów pól roszczeniowych, czyli narastającą sprzecznością pomiędzy tym, czego od współczesnej pedagogii oczekujemy.

Przykładem może być konflikt pomiędzy dążeniem młodych ludzi do wyższego wykształcenia a brakiem pracowników z wykształceniem zawodowym; popularności tradycyjnych prestiżowych zawodów z nadmiarem absolwentów w tych zawodach; lansowanie nowych zawodów przez instytucje państwowe i gospodarki przy braku zainteresowania młodzieży tymi zawodami; trudność wyboru pomiędzy tym, co chce się robić, a miejscem, gdzie można dobrze zarobić. W perspektywie szerszej można wręcz dostrzec narastający konflikt pomiędzy indywidualnym wszechstronnym, twórczym, rozwojem człowieka a mechanistycznym dopasowywaniem go do istniejących miejsc pracy i wąskich kompetencji, jakich te zawody wymagają.

Teza końcowa

Wymiernym następstwem realizacji opisywanych oczekiwań wobec pedagogiki jest szereg skutków ubocznych w edukacji. Mówiąc najprościej w edukacji dochodzi do tego, czego nie zakłada współczesna pedagogika. W kontekście początkowych rozważań dotyczących relacji pomiędzy współczesną pedagogiką i pedagogią dochodzimy zatem do ostatniej, sumującej i brzemiennej w skutkach tezy, która brzmi:

oczekiwania samej pedagogiki stają w coraz większej sprzeczności z efektem utrwalonych praktyk pedagogicznych - pedagogią.

Adaptacyjne, wąskospecjalistyczne przygotowanie do kompetencji, jakie narzuca rynek pracy, osłabia wydajność szkoły w kształtowaniu pozytywnych cech ogólnorozwojowych. Szkoły począwszy od ponadgimnazjalnych po wyższe prześcigają się w opracowywaniu oferty rynkowej. Oferta ta jednak w coraz mniejszym stopniu dostosowana jest do potrzeb i rozwoju wychowanka, czyli nadrzędnych celów pedagogiki, a w coraz większym stopniu do oczekiwań pozapedagogicznych, między innymi rynkowych, ekonomicznych, zawodowych.

Jakie kompetencje wynoszą dzisiejsi gimnazjaliści? Przede wszystkim stawiają opór testowej parametryzacji umysłu czy, mówiąc jeszcze mocniej, tresowaniem małpy. Stawiają opór w coraz mniejszym stopniu kontrolowanym praktykom