5027719702

WSTĘP

Zainteresowanie Rumunii Mołdawią¹ wynika przede wszystkim z uwarunkowań historycznych oraz kulturowych. W oczach większości Rumunów Mołdawianie to rodacy, którzy zostali siłą odłączeni od macierzy najpierw w 1812 roku, gdy Besarabia została włączona do Cesarstwa Rosyjskiego, a następnie w roku 1940, kiedy po ponad dwudziestu latach w składzie Rumunii ziemie te włączono do ZSRR na mocy paktu Ribbentrop-Mołotow². Tereny Mołdawii są postrzegane w Rumunii jako historyczna rumuńska ziemia. Ten sentyment znajduje także odbicie w polityce Bukaresztu. Oficjalnie stosunki z Kiszyniowem uważane są za szczególne, a przedstawiciele rumuńskiej klasy politycznej prześcigają się w deklaracjach pomocy i poparcia dla wschodniego sąsiada, odwołując się przy tym do wspólnoty narodowej, kulturowej i językowej. W praktyce jednak polityka Rumunii wobec Mołdawii (a co za tym idzie, także wzajemne stosunki) kształtowana jest najczęściej nie przez sentymenty, lecz przez polityczny pragmatyzm wynikający m.in. z chęci zdobycia poparcia rumuńskiego elektoratu.

Tymczasem dla Mołdawii Rumunia jest nie tylko bliskim kulturowo i historycznie sąsiadem, ale także najważniejszym punktem odniesienia w trwającej od ćwierćwiecza debacie o mołdawskiej tożsamości. Stosunek do Rumunii i rumuńskiego dziedzictwa kulturowego określa linie podziału politycznego i ideologicznego dużo wyraźniej niż podejście do kwestii gospodarczych czy społecznych.

Wszystko to sprawia, że dla zrozumienia złożoności stosunków mołdawsko--rumuńskich konieczne jest przede wszystkim poznanie kontekstu historycznego, który w znacznym stopniu kształtuje obecne relacje między tymi krajami. Jego znajomość jest niezbędna do zrozumienia większości elementów współczesnego dyskursu rumuńsko-mołdawskiego, w tym mołdawskiego sporu tożsamościowego czy problemu separatyzmu w Mołdawii. Przedstawieniu

PRACE OSW 09/2015

W literaturze naukowej, publicystycznej oraz w części dokumentów urzędowych można niekiedy natknąć się na określenie Republika Mołdowy, zamiast Republika Mołdawii. Jest to jednak zapis niezalecany przez KSNG. W niniejszej pracy autor posługuje się w związku z tym rekomendowaną przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych nazwą „Republika Mołdawii” lub po prostu „Mołdawia”.

O stosunku Rumunów do Mołdawian i Mołdawii czytaj w badaniach zob. Republica Mol-dova in conętiin^a publica romaneasca, http://www.fundatia.ro/sites/default/files/Stu-diu%2oMoldova.pdf oraz Studiu privind starea sociala §i identitatea naponala in Romania, http://www.rgnpress.ro/rgn_12/images/stories/2012/08/11-sondaj_CRSS.pdf