Dysproporcje w rozwoju regionalnym
1. Rozwój gospodarczy jest przestrzennie nierównomierny; przebiega w sposób niezrównoważony przestrzennie
dysproporcje rozwojowe - to zróżnicowania poziomu rozwoju poszczególnych obszarów kraju wskutek różnego tempa ich rozwoju gospodarczego, zróżnicowanego wyposażenia w zasoby czynników rozwoju zwłaszcza jakościowych i różnych zdolności dostosowawczych do zmieniających się warunków otoczenia,
2. Przestrzenne zróżnicowanie rozwoju ma wiele źródeł (ekonomicznych, politycznych i kulturowych), których podłoże jest w większości historyczne (m.in. w XIX w. silna koncentracja przestizenna przemysłu w tworzących się ośrodkach przemysłowych; szybki rozwój miast w wyniku nasilenia się imigracji ludności wiejskiej).
3. Zróżnicowanie regionalne rozwoju pogłębia się wraz z upływem czasu - jest to spowodowane kumulowaniem się i wzajemnym oddziaływaniem przyczyn ekonomicznych, politycznych i kulturowych; w ten sposób obszary bogate rozwijają się coraz szybciej, natomiast biedne pogrążają się w stagnacji.
4. Polaryzacja rozwoju wywołana jest kumulowaniem się (koncentracją) działalności gospodarczej i społecznej w silnych ośrodkach gospodarczych - tzw. biegunach wzrostu (zazwyczaj dużych i nowoczesnych ośrodkach miejskich) i jej zanikaniem (rozrzedzaniem się) na peryferiach, tj. obszarach oddalonych od centrów rozwoju.
5. Istnieje wiele teorii rozwoju regionalnego, które tłumaczą przyczyny nierównomierności i zróżnicowania rozwoju w perspektywie przestrzeni, czasu i między podmiotami.
6. Źródła dysproporcji regionalnych wynikają z przestrzennego zróżnicowania: warunków naturalnych
dostępności komunikacyjnej
rozmieszczenia dużych ośrodków osadniczych (aglomeracji)
korzyści aglomeracji, związanych ze wzrostem skali produkcji, bliską lokalizacją przedsiębiorstw tej samej gałęzi,
koncentracją zakładów różnych branż oraz usług;
dostępu do kapitału inwestycyjnego
wyposażenia w infrastrukturę instytucjonalną
poziomu przedsiębiorczości
zdolności adaptacji (absorpcji) innowacji
dostępu do wiedzy i rozwoju technologicznego.
7. Cechy regionów peryferyjnych:
wysokie koszty transportu i podróży, będące rezultatem oddalenia od głównych skupisk ludności i głównych obszarów aktywności ekonomicznej oraz niskiej jakości infrastruktury technicznej,
- brak korzyści związanych z funkcjonowaniem aglomeracji, m.in. zewnętrznych korzyści skali oraz jakościowych czynników rozwoju.
wysokie koszty zaopatrzenia w usługi, niewielki wpływ na decyzje władz rządowych,
- słabo rozwinięty sektor B+R,
niski poziom innowacyjności i przedsiębiorczości.
- mała gęstość zaludnienia,