5341838720

■=> w latach 90. regiony wschodnie (z wyjątkiem PDL) rozwijały się relatywnie wolniej niż pozostałe obszary kraju, a w niektórych nawet notowano spadek tempa wzrostu PKB.

<=> w rezultacie zróżnicowania międzyregionalne pomiędzy wschodem a resztą kraju zwiększają się.

■4> przyczyną utrzymywania się niskiego poziomu PKB/mieszk. na tych terenach w stosunku do średniej krajowej jest najwyższy w skali kraju udział ludności rolniczej i utrata dotychczasowej bazy ekonomicznej w wyniku procesów restrukturyzacyjnych.

2.    Zróżnicowanie polskich regionów charakteryzuje się znaczną trwałością, gdyż poszczególne ich cechy społeczno-gospodarcze wzajemnie się wzmacniają

3.    Pogłębieniu ulegają zarówno „stare” zróżnicowania regionalne, sprzed 1989 r. (m.in. podział kraju na Polskę zachodnią „A" i wschodnią „B", podziały między ośrodkami miejskimi i obszarami wiejskimi) oraz zróżnicowania „nowe”, będące efektem różnych skutków transformacji systemowej na liderów tych procesów oraz różnego typu obszary problemowe.

4.    Polską przestrzeń najsilniej różnicują obecnie dwa wymiary:

1)    wielkie miasta-reszta kraju (zastępuje tradycyjny podział na miasto i wieś),

obecnie to nie status miasta i dominacja pozarolniczych sektorów gospodarki jest wyznacznikiem zdolności do rozwoju, ale zróżnicowana struktura gospodarki, związki z UE, względnie dobra infrastruktura transportowa i telekomunikacyjna, bogate wyposażenie w placówki badawczo-rozwojowe i akademickie oraz dobrze wykształcona ludność, tak więc jedynie miasta wielkie (szczególnie Warszawa, a także Poznań, Kraków, Wrocław, w nieco mniejszym stopniu Łódź oraz Trójmiasto) są w stanie nawiązać intensywne kontakty z konkurencyjną gospodarką globalną = metropolizacja rozwoju Polski

tylko w wielkich miastach rozwija się sektor wyspecjalizowanych usług wyższego rzędu, powiązanych z kapitałem zagranicznym

rozprzestrzenianie rozwoju z wielkiego miasta do jego otoczenia nie przekracza promienia 20-30 km, zaś w promieniu 50-100 km dominują efekty „wymywania" zasobów z regionu do ośrodka metropolitalnego

osłabieniu ulegają gospodarcze związki wielkich miast z ich otoczeniem - jednocześnie stają się one coraz silniej powiązane ze światową siecią metropolii, z którą zwiększają zakres wymiany dóbr, usług, informacji i wysokiego segmentu zatrudnienia. W wyniku szybszego rozwoju wielkich miast w stosunku do pozostałych obszarów kraju można mówić o, która zapewne będzie też trwała w przyszłości.

2)    wschód-zachód

od średniowiecza zachodnia część obecnych ziem polskich była wyżej rozwinięta niż część wschodnia, podział ten pogłębiły zabory, których granice są do dziś widoczne w przestrzeni społeczno-gospodarczej kraju, po 1990 r. Polska wschodnia, której potencjał w znacznej części znajduje się jeszcze w fazie przedprzemysłowej, zapłaciła mniejszą cenę za zmiany strukturalne (w okresie 1900-1992), ale też po 1992 r. wykazywała znacznie mniejszą zdolność do rozwoju.

obecny regres niektórych polskich regionów wschodnich jest głównie wynikiem zapóźnienia strukturalnego i ich, a także pozametropolitalnych regionów centralnych, niezdolności do sprostania wymogom współczesnej, otwartej gospodarki opartej na wiedzy.

Problemy regionalne Polski

Najważniejsze problemy rozwoju regionalnego kraju to:

1) polaryzacja polskiej przestrzeni, zachodząca przez cały okres powojenny, a pogłębiona po 1989 r.

15