o oznacza proces pozytywnych zmian w zakresie przekształceń ilościowych i jakościowych (strukturalnych) w ramach krajowego układu regionalnego, wywołanych zarówno samoczynnymi mechanizmami, jak i celowym oddziaływaniem różnych podmiotów publicznych;
■=> jest wypadkową (efektem) dynamiki rozwojowej wszystkich terytoriów (ma silne powiązania z rozwojem w poszczególnych jednostkach terytorialnych) - rozwój poszczególnych regionów przyczynia się „na zasadzie praw składania” (sumowania) do rozwoju w skali kraju.
Mierniki rozwoju regionalnego
1. Rozwój regionalny jest kategoria wielowymiarową, stąd jego kompleksowa identyfikacja jest zagadnieniem skomplikowanym i wielce złożonym.
2. Rozwoju regionalny utożsamiany jest przede wszystkim ze: wzrostem relatywnego znaczenia regionu w układzie kraju,
wzrostem efektywności gospodarowan ia (optymalizacją warunków funkcjonowania podmiotów gospodarczych), poprawą poziomu życia mieszkańców, niwelacją zróżnicowania wewnątrz- oraz międzyregionalnego, podnoszeniem konkurencyjności regionów.
3. Te ogólne grupy identyfikatorów rozwoju regionalnego wymagają uszczegółowienia poprzez zastosowanie odpowiednich mierników.
o w ramach pomiaru znaczenia regionu w skali kraju przyjmuje się: wartość PKB/mieszk., potencjał demograficzny regionu, potencjał gospodarczy, znaczenie sektora usług itp.
w zakresie poprawy atrakcyjności środowiska funkcjonowania podmiotów gospodarczych (w ujęciu dynamicznym) przyjmuje się wskaźniki:
wielkość nakładów inwestycyjnych na kompleksowe uzbrojenie terenów pod działalność gospodarczą
wzrost dostępności komunikacyjnej (drogowej, kolejowej, lotniczej i telekomunikacyjnej),
wzrost liczby podmiotów prywatnych zarejestrowanych w sektorze usług rynkowych,
wzrost liczby podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego,
wzrost wartości nakładów inwestycyjnych w regionie,
wzrost wartości brutto środków trwałych w sektorze prywatnym,
wzrost nakładów poniesionych na działalność badawczo-rozwojową
wzrost poziomu rentowności podmiotów sektora MŚP,
wzrost liczby instytucji otoczenia biznesu.
o istotną grupą identyfikującą rozwój regionalny jest poprawa poziomu życia ludności; poziom życia identyfikuje się stopniem zaspokojenia potrzeb mieszkańców, a zwłaszcza z poziomem spożycia dóbr i usług; w procedurze pomiaru poziomu życia ludności dość powszechnie stosuje się metodę genewską - przyjmuje się 7 grup (klas) potrzeb ludności: - wyżywienie, - warunki mieszkaniowe, - ochrona zdrowia, - wykształcenie, - rekreacja, -zabezpieczenie społeczne, - zagospodarowanie materialne.
■=> ocena zróżnicowania między- i wewnątrzregionalnego jest pochodną obszarów rozwoju regionalnego. Do tego celu należy wykorzystać miary statystyczne informujące o stopniu zróżnicowania regionalnego: rozstęp cechy, a więc rozpiętość między jej maksymalną a minimalną wartością współczynnik zmienności, wariancje itp. Wartości tych miar informują o stopniu zróżnicowania poziomu rozwoju między badanymi obiektami przestrzennymi.
8