6469014797

LA

Program edukacji leśnej „Las zrównoważony": scenariusze zajęć dla szkół ponadgimnazjalnych Załącznik nr 4 do scenariusza nr 1: Zbiorowiska leśne Polski - ich rola w przyrodzie i życiu człowieka. Scenariusz lekcji geografii. Auton Beata Nowicka, Agnieszka Wierzbicka

wiosną, dopiero latem ukazują się liście na dlugopędach - szeroko-trójkątne. Kwiaty męskie są zebrane w czerwone kotki. Kotki żeńskie są zielone.

W Polsce jest jej północna granica występowania. Nie występuje na Pomorzu. Niegdyś była pospolita w dolinach rzecznych, jako składnik lasów lęgowych, obecnie wyniszczonych. Spotyka się tylko pojedyncze drzewa lub niewielkie kępy z Kwarzyszeniem topoli białej. Wypierana jest przez sadzone mieszańce określane jako topole kanadyjskie. Rosną one szybko, ale żyją góra do 100 lat. Już w wieku 60 lat zaczynają usychać od wierzchołka i próchnieć wewnątrz pnia.

16. Topola osika (topola drżąca)

Populus tremula L.

Ze wszystkich topól ma największy zasięg: od północno-zachodniej Afryki i zachodniej Europy, aż do azjatyckiego Dalekiego Wschodu. Dorasta do 30-35 m wysokości. Kora jej jest gładka, oliwkowo-zielona. Liście krótkopędów są zwykle okrąglawe, grubo, zatokowo - karbowano - pilkowanc, które szybko stają się nagie, z ogonkami silnie bocznie spłaszczonymi; wiotkie i często dłuższe od blaszki liściowej. Bardzo podatne na najlżejszy ruch powietrza, stąd powiedzenie „trzęsie się jak osika¹'.

Ma największy zasięg występowania ze wszystkich topól. Rośnie na niżu i w górach. Jest najpospolitszym gatunkiem krajowym. To gatunek leśny występujący w borach mieszanych. Rośnie często na skraju lasu i przy duktach leśnych. Topól tych nie powinno się sadzić w pobliżu domów, gdyż przez jednostajny szum mają działanie drażniące system nerwowy.

17. Wiąz polny

Ulmus minor Mili. (wiąz pospolity), (brzost)

Występuje w południowej i środkowej Europie, na Kaukazie i w zachodniej Azji. Dorasta do 30 m wysokości. Posiada często korkowate zgrubienia na starszych gałęziach. Liście długie do 12 cm. Z wierzchu są nagie i błyszczące a pod spodem szorstkie i u nasady asymetryczne. Skrzydlaki mają długość 15-20 mm. Są odwrotnic-jajowatc i mają orzeszek umieszczony powyżej środka.

Gatunek ten jest znacznie rzadziej spoty kany Polsce. Występuje w lasach, na suchych zboczach. Przybiera też formy krzaczaste na stanowiskach suchych i nasłonecznionych. Wchodzi w skład lęgu złożonego z drzew twardych -jesionowo - olszowego. Wiązy nie mają łatwego życia, gdyż padają ofiarą grafiozy - holenderskiej choroby wiązów, roznoszonej przez komika o nazwie oglodek wiązowiec, Scolytus scolyitis.

18. Wierzba biała Salbc alba L.

Występuje w północno-zachodniej Afryce, Europie (poza rejonami północnymi) i w zachodniej Azji. Dorasta do 25-30 m wysokości. Jest najwyższa z rodzimych wierzb. Ma szeroką koronę. Liście są lancetowate. Zwężają się z obu stron (do ok. 10 cm długości). Są drobno piłkowane a ząbki z gruczolkiem na szczycie. Młode liście są prawie białe i obustronnie owłosione, a starsze owłosione tylko na dolnej stronic. Kwiaty są zebrane w kotki. Owoc to wielonasienna, sucha torebka.

Z gatunków drzewiastych jest najważniejsza. Pospolita w całej Polsce występuje na terenach wilgotnych, m.in. w lęgach topolowo-wierzbowych.

19. Wierzba krucha Salbc fragUis L.

Zasięg ma podobny jak wierzba biała, lecz nie sięga tak daleko na wschód. Dorasta do 20 m wysokości. Jest podobna z pokroju, wielkości i liści do wierzby białej. Liście są zwykle dłuższe i szersze niż u wierzby białej. Najszersze są w części dolnej z wyciągniętym wierzchołkiem i głębiej haczykowato piłkowane. Gruczolek jest +/- pomiędzy