7133532048

4-2003 TRIBOLOGIA 13

„nalepiania” można w dużym stopniu ograniczyć, a niekiedy nawet wyeliminować poprzez stosowanie:

-    smarów technologicznych,

-    powłok przedwadhezyjnych na narzędziach.

Na Rysunku 1 określono wymagania, które powinny spełniać:

-    blacha przeznaczona do tłoczenia,

-    narzędzie,

-    smar technologiczny.

Układ „narzędzie -» odkształcana blacha —» smar technologiczny” stanowi specyficzny system tribologiczny, od którego zależy zarówno przebieg procesu technologicznego, jak też jakość wyrobu, czyli wytłoczki. Poprawność realizacji procesu może być określona np. „wskaźnikiem pewności technologicznej”, wyrażającej zależność:

(1)

gdzie: N_p - wskaźnik pewności procesu technologicznego,

s_w- maksymalne odkształcenie występujące w kształtowanej wytłoczce,

s_gr — odkształcenie graniczne, określone poprzez krzywą odkształceń granicznych.

SPECYFIKA ZUŻYCIA NARZĘDZI DO TŁOCZENIA BLACH

Narzędzia do tłoczenia przenoszą głównie obciążenia mechaniczne oraz tarci owo-zuży ci owe. Istotną cechą obciążeń mechanicznych jest to, że występują one w sposób cykliczny, dlatego też w przypadku tej grupy narzędzi można mówić o zmęczeniu mechanicznym niskocyklicznym.

Jeśli chodzi o zużycie cierne (spowodowane tarciem), to występują tu następujące wiodące procesy:

-    zużycie adhezyjne,

-    zużycie ścierne.

Występowaniu zużycia adhezyjnego sprzyjają takie czynniki jak:

-    duże zbliżenie powierzchni,

-    małe prędkości poślizgu odkształcanego metalu po narzędziu. Głównym objawem zużycia adhezyjnego jest występowanie

„nalepień” (narostów) odkształcanej blachy na narzędziu, zwiększenie