8476758543

RETROKONWERSJA KATALOGÓW BIBLIOTECZNYCH 267

państwa, ustalenie zakresu praw autorskich do tej bazy oraz zasad odpłatności za korzystanie z niej. Niewątpliwie powinno się promować powszechne użytkowanie tej bazy, co pozwala chociaż w części zwrócić koszty tworzenia i utrzymania bibliografii narodowej, albo pozwolić jej rozwinąć dodatkowe usługi.

Jeżeli zautomatyzowana bibliografia narodowa powstawała poprzez przeładowanie rekordów z innych baz, należy zapewnić również prawo do kopiowania rekordów przeładowanych oraz ustalić właściciela i zakres praw autorskich do nich.

Istnienie bibliografii narodowej zmniejsza konieczność poszukiwania narodowego dorobku w innych bazach. Jej kompletność powinna gwarantować, że całość informacji o narodowym piśmiennictwie można przeładować z jednej bazy.

Dodatkowym atutem istnienia bibliografii narodowej w formie elektronicznej jest fakt zapewnienia użytkownikom tej bazy najwyższej jakości haseł wzorcowych zgodnych z hasłami kartotek autorytatywnych. Biblioteki inne niż biblioteka narodowa nie muszą prowadzić kartotek haseł wzorcowych na aż tak wysokim poziomie jak kartoteki autorytatywne, ale zwykle ich lokalne zasady nie są sprzeczne z tymi przyjętymi w kartotekach haseł autorytatywnych.

Oddzielnym zagadnieniem są hasła przedmiotowe przeładowywane wraz z rekordami bibliograficznymi. Bibliotek stosujące inne systemy opracowania rzeczowego niż bibliografia narodowa stoją przed wyborem: od razu dokonywać zmiany opracowania rzeczowego każdego nowego rekordu wprowadzonego do lokalnego katalogu, czy też odłożyć na okres późniejszy. Konieczność edytowania⁵ rekordów podczas retrokonwersji znacznie zwiększa koszty i wydłuża cały proces. W wielu przypadkach biblioteka — biorąc pod uwagę koszty i obciążenia zawodowe bibliotekarzy — decyduje się na tymczasowe istnienie w katalogu dwóch różnych systemów opracowania rzeczowego. Zaletą tego rozwiązania jest przyspieszenie procesu retrokonwersji informacji o rodzimym piśmiennictwie oraz uzyskanie charakterystyk rzeczowych posługujących się elementami tego samego języka naturalnego.

Retrokonwersja za pomocą bibliografii narodowej nie zapewnia informacji o piśmiennictwie obcym w bibliotekach. Analogiczne postępowanie z bibliografiami narodowymi innych państw powoduje powstanie wielu trudności. Zagraniczna bibliografia narodowa musi być kupowana przez poszczególne biblioteki, co znacznie podnosi koszt jednostkowy rekordów. Alternatywnym rozwiązaniem jest podpisanie odpowiedniej umowy międzynarodowej określającej dogodne warunki wzajemnej wymiany informacji bibliograficznej dopuszczającej nieograniczoną możliwość przeładowywania rekordów bibliograficznych z zachowaniem zakazu ich odsprzedaży. Przeładowane rekordy muszą być monitorowane i ewentualnie poprawione pod względem zgodności z has-

⁵ Edytowanie (ang. cdii — redagować) —jest to funkcja systemów zautomatyzowanych pozwalająca zmieniać (uzupełniać) informaqe istniejące w systemie lub wprowadzać nowe informacje.