plik


ZASTOSOWANIE METODY FMEA W OCENIE RYZYKA WDRO{ENIA INNOWACJI Anna LANDWJTOWICZ, Ryszard KNOSALA Streszczenie: W pracy przedstawiono wykorzystanie metody FMEA do oceny ryzyka wdro|enia innowacji. Zaprezentowano podstawowe zaBo|enia metody, a tak|e wskazano na jej mo|liwo[ci wykorzystania do rozwizaD innowacyjnych. ArtykuB przedstawia tak|e przykBad oceny wybranej innowacji technicznej. Przeanalizowano rwnie| mo|liwo[ci dalszego rozwoju metody w zakresie jej wykorzystania do oceny rozwizaD innowacyjnych. SBowa kluczowe: Metoda FMEA, innowacje, ryzyko, ocena ryzyka. 1. Wstp Ka|de nowe rozwizanie, przed procesem jego wdro|enia, wymaga przeprowadzenia licznych analiz. DziaBanie to ma na celu wyeliminowanie ewentualnego niepowodzenia nowego produktu na rynku i jest szczeglnie wa|ne w przypadku rozwizaD innowacyjnych. Innowacje wymagaj szczegBowej analizy, gBwnie z uwagi na wysokie koszty i ryzyko oraz stosunkowo dBugi czas realizacji. Rozwizania nowe lub ulepszone (dla danej spoBeczno[ci) w zakresie zarwno nowych produktw, metod produkcji, zastosowania nowych surowcw czy pBfabrykatw, a tak|e otwarcia nowego rynku czy wprowadzenia nowej struktury organizacji [1, 2], wymagaj niezwykle szczegBowej analizy w zakresie czynnikw, ktre mogByby zakBci osignicie gBwnego celu projektu. DziaBanie to jest szczeglnie wa|ne w przypadku oceny innowacji technicznych, ktre dotycz zmian o charakterze technicznym i technologicznym w organizacji [3, 4]. W tym przypadku du|e znacznie ma bowiem rodzaj zastosowanej technologii, ktra z uwagi na swoje pierwsze zastosowanie mo|e generowa wiele nieprzewidzianych zdarzeD, czsto niepo|danych z punktu widzenia dziaBalno[ci firmy. Analiza przyczyn powstawania tych zdarzeD oraz ich konsekwencji mo|e pomc w ocenie ryzyka danego projektu, a tak|e w opracowaniu dziaBaD korygujcych. W omawianym zagadnieniu zastosowanie ma metoda FMEA, ktra mo|e pomc mened|erom w podejmowaniu wBa[ciwych decyzji [5]. Metoda FMEA jest uniwersalna i mo|e by stosowana do analizy r|nych zjawisk i problemw w przedsibiorstwie. R|norodno[ zastosowaD metody wskazuje na jej wysok skuteczno[ w ocenie danego problemu. FMEA jest metod czsto stosowan w projektowaniu produktu i planowania procesu produkcyjnego. W klasycznym ujciu metoda ma sBu|y prawidBowemu zapewnieniu jako[ci produktw lub procesw poprzez analiz czynnikw mogcych zakBci ten cel [5, 6, 7, 8]. Uniwersalno[ metody nie oznacza jednak jej identycznego przebiegu realizacji w analizie wyrobu i procesu. FMEA r|ni si bdzie bowiem obszarem zastosowaD, kryteriami i przedmiotem analizy, rodzajem stawianych problemw (pytaD), sposobem opisywania wad i skutkw. Metoda ta jest szczeglnie zalecana np. do oceny procesw trudnych do przewidzenia, na etapie planowania procesw technologicznych, w produkcji 103 seryjnej (zarwno na etapie jej planowania, jak i samej produkcji) itp. [9]. Zatem wykorzystanie jej do oceny ryzyka projektw innowacyjnych wydaje si by jak najbardziej uzasadnione. Przeprowadzenie analizy FMEA ma sBu|y okre[leniu i ocenie potencjalnych uszkodzeD/wad wyrobu lub niezgodno[ci procesu jego wytwarzania, usBugi czy zarzdzania, a nastpnie ustaleniem przyczyn takiego stanu rzeczy. Na jej podstawie opracowane powinny zosta dziaBania zapobiegawcze i korygujce [8]. Przez wad rozumie si niespeBnienie wymagaD wyrobu lub procesu, wynikajcych z podstawowej funkcjonalno[ci (cechy u|ytkowej) wyrobu lub skuteczno[ci przebiegu procesu. Podstaw metody jest ocena skutku jaki zostaB wywoBany w wyniku pojawienia si konkretnej wady. Jej prawidBowe przeprowadzenie zwizane jest z precyzyjnie okre[lonym celem analizy. Mo|na bowiem przeprowadzi wnioskowanie nakierowane na ocen jako[ci wyrobu, bezpieczeDstwa pracownikw, finansw firmy czy inny aspekt, wa|ny dla eksperta przeprowadzajcego FMEA [10]. W artykule wykorzystano FMEA do analizy innowacji technicznej. Ocenie poddano innowacyjny wyrb w postaci armatury o zwikszonym wspBczynniku odzyskiwania ci[nienia. Celem analizy byBo okre[lenie na ile ryzykowne jest, w wyniku realizacji projektu, osignicie celu gBwnego projektu, czyli produkcji zaworw o zwikszonym wspBczynniku odzyskiwania ci[nienia. Cel ten bezpo[rednio wynikaB z celu nadrzdnego firmy, czyli uzyskania warunkw przepBywu zaworu, okre[lonych przez klienta. Z uwagi na metodologi badania, szczegBowej analizie poddano wady zwizane z: gBadko[ci powierzchni, precyzj wykonania ksztaBtw opBywowych, peBnotliwo[ci korpusw oraz powtarzalno[ci wyrobu, jako aspektw wynikajcych ze specyfiki innowacji. Przez peBnotliwo[ korpusu rozumie si odpowiedni dobr geometrii obudowy, w zakresie uzyskania po|danego rozpr|enia czynnika na pierwszym stopniu dBawienia [4]. Majc na wzgldzie, i| innowacja nie mo|e istnie samodzielnie (bez przedsibiorstwa nie byBoby jej praktycznego zastosowania), w ocenie uwzgldniono rwnie| aspekty zwizane z ogln dziaBalno[ci przedsibiorstwa. ZaBo|eniem niniejszej pracy byBo wskazanie na najwa|niejsze elementy dotyczce zastosowania metody FMEA w ocenie innowacji. 2. Charakterystyka metody FMEA FMEA jest metod analizy potencjalnych rodzajw i skutkw uszkodzeD. Jej pocztki sigaj lat sze[dziesitych XX wieku, gdy to za jej pomoc okre[lano potencjalne wady oraz przyczyny ich powstania wyrobw stosowanych w: astronautyce, technice jdrowej i w przemy[le lotniczym. Z czasem metoda znalazBa zastosowanie rwnie| i w innych bran|ach przemysBu. W metodzie oblicza si wskaznik ryzyka poprzez iloczyn trzech parametrw: prawdopodobieDstwa wystpienia bBdu, jego wykrywalno[ci oraz znaczenia bBdu. Zastosowanie ma zatem wzr [5, 6, 8, 9, 11]: R = O Z W (1) gdzie: R - oglny wskaznik poziomu wystpienia ryzyka, O - wykrywalno[ bBdu, uszkodzenia, Z - znaczenie bBdu, wielko[ skutkw uszkodzenia, awarii, W - prawdopodobieDstwo wystpienia bBdu (uszkodzenia, awarii). 104 Etapy metody FMEA mo|na sprowadzi do 3 krokw zwizanych z: przygotowaniem, wBa[ciw analiz oraz wprowadzeniem i nadzorowaniem dziaBaD zapobiegawczych. W etapie pierwszym nastpuje szczegBowe okre[lenie celu i przedmiotu analizy oraz zdefiniowanie obszarw, w ktrych nale|y poszukiwa potencjalnych wad. Nastpuje tu tak|e wskazanie konkretnych wad [10]. Do sporzdzenia zestawienia rozpatrywanych wad mo|na wykorzysta podej[cie problemowe, gdzie analizie poddawane s tylko te obszary, w ktrych stwierdzono wystpienie problemw oraz systemowe, gdzie wyrb, konstrukcja lub proces rozpatrywane s caBo[ciowo. Podej[cie to jest trudniejsze w realizacji z uwagi na konieczno[ okre[lenia powizaD pomidzy poszczeglnymi poziomami analizy (podsystemami), jednocze[nie jednak pozwala na uoglnienie analizy. Etap drugi okre[lany jest mianem wBa[ciwej analizy z uwagi na przypisanie warto[ci do trzech wskaznikw: W, O i Z. Na tym etapie wa|ne jest wyznaczenie relacji: przyczynawada/problemskutek. Dokonanie oceny w tym zakresie stanowi najtrudniejszy fragment analizy [9, 8]. W przypadku ustalania warto[ci wskaznika O, ktry generalnie dotyczy wady, ale mo|liwe jest te| odnoszenie go do przyczyny, nale|y okre[li mo|liwo[ wykrycia wady/przyczyny danego bBdu/uszkodzenia/niezgodno[ci przez przedsibiorstwo. Samo wykrycie danej wady lub przyczyny kryje si pod warto[ci wskaznika W. Przy wyznaczaniu warto[ci Z nale|y analizowa tylko skutek bez odnoszenia go do przyczyny. W wyniku takiego zaw|enia mo|liwe jest bowiem uniknicie warto[ciowania oceny, z uwagi na trudno[ wykrycia wady, ktra go spowodowaBa. Wa|ne jest tak|e, aby w ramach danej FMEA zachowa konsekwencj w odniesieniu do danych parametrw wzgldem wad lub przyczyn [9, 8]. Warto tak|e podkre[li, i| podczas FMEA najistotniejsze jest okre[lenie listy bezpo[rednich przyczyn danych wad. Czsto bowiem w toku identyfikacji wyBaniane s tak|e przyczyny pierwotne, ktre rwnie| s istotne, aczkolwiek ich analiza mo|e spowodowa przeoczenia niektrych przyczyn, z uwagi na konieczno[ analizy wielu zwizkw przyczynowo-skutkowych [10]. Po wyznaczeniu warto[ci dla poszczeglnych wskaznikw dokonywana jest ocena ryzyka wg wzoru 1. Zgodnie z przyjt skal ocen od 1 do 10 wskaznik R mo|e przyjmowa warto[ci od 1 do 1000. Na tej podstawie mo|liwe jest okre[lenie hierarchii potencjalnych przyczyn/wad z uwagi na ich  krytyczno[ . Nastpnie firma powinna okre[li poziom akceptowanej warto[ci R w ramach danej przyczyny/wady. Po dokonanych obliczeniach mo|na przystpi do etapu trzeciego, ktry wi|e si z wprowadzeniem i nadzorowaniem dziaBaD zapobiegawczych. DziaBania naprawcze odnosi powinny si zawsze do konkretnej wady i jej przyczyny. Ich wdro|enie mo|e spowodowa zmniejszenie warto[ci wskaznika R, co bdzie oczywi[cie korzystne z uwagi na ocen ryzyka. Nale|y mie jednak na wzgldzie fakt, i| ich przeprowadzenie mo|e mie rwnie| swoje odzwierciedlenie w pojawieniu si innych wad, dlatego te| nale|y cigle monitorowa zalecenia korygujce i naprawcze, jakie zostaBy wyznaczone w ramach przeprowadzenia FMEA [8, 10]. 3. ZaBo|enia oceny ryzyka innowacji technicznej Uwzgldniajc zaBo|enia metody FMEA zespB ekspertw przystpiB do okre[lenia wad/problemw jakie mog wiza si z innowacj. Przyjto, i| obszar przeszukiwaD wad/problemw dotyczy bdzie takich dziaBaD, jak [4]: - okre[lenie potrzeb odbiorcw (OPO), - sprawdzenie wytycznych i zaleceD norm bran|owych (SWIZNB), - przygotowanie i zaplanowaniem procesu produkcyjnego (PIZPP), 105 - planowanie obsBugi sprzeda|owej i posprzeda|owej (POSIP), - proces produkcji (PP). W wyniku sporzdzania listy potencjalnych wad/problemw wyodrbniono 37 przyczyn zwizanych z analizowanymi problemami. Przyczyny te stanowiBy w dalszej analizie czynniki ryzyka innowacji. W[rd wad/problemw jakie rozpatrywano, znalazBy si midzy innymi takie zdarzenia, jak [12]: produkt nie jest mo|liwy do realizacji w sensie speBnia warunkw technicznych i ekonomicznych, produkt nie stanowi dla klienta atrakcyjnego rozwizania, brak zezwolenia na rozpoczcie produkcji, zle okre[lona charakterystyka zBo|eniowa produktu, brak koordynacji w przebiegu procesu produkcji, brak precyzji wykonania ksztaBtw opBywowych, bBdnie sporzdzona dokumentacja odbioru, zBe dopasowanie elementw wchodzcych w skBad wyrobu czy niska trwaBo[ narzdzi. Problemy okre[lane byBy z r|nym stopniem szczegBowo[ci. Nale|y podkre[li, i| etap poszukiwania potencjalnych zagro|eD zostaB przeprowadzony przez ekspertw pochodzcych z firmy. Ka|dy aspekt analizowany byB z uwagi na caBy proces produkcji, ale z uwzgldnieniem cech szczeglnych innowacji. Std te| w ramach analizowanych aspektw znalazBy si zarwno zagadnienia oglne, jak i bardzo szczegBowe, czego eksperci mieli peBn [wiadomo[. Zabieg ten miaB pozwoli na dokonanie caBo[ciowej oceny ryzyka innowacji. Nastpnie przystpiono do wyznaczania relacji: przyczynawada/problemskutek. PrzykBad takiej relacji przedstawiono na rysunku 1. Rys. 1. Zale|no[ relacyjna pomidzy: przyczyn, wad i skutkiem yrdBo: Opracowanie wBasne na podstawie danych z firmy [12] Kolejnym krokiem badania byBo okre[lenie warto[ci wskaznikw: O, Z i W. W tym celu eksperci opracowali niezbdne charakterystyki ocen punktowych. Oglne wytyczne do przyjmowania warto[ci wskaznikw przedstawiono w tabelach 1-3. W artykule zaprezentowano szczegBowy opis charakterystyki znaczenia wady jedynie dla procesu przygotowania i zaplanowania procesu produkcyjnego oraz dla procesu produkcji, z uwagi na najistotniejszy wpByw czynnikw ryzyka, wynikajcych z tych dziaBaD, na rozpatrywany rodzaj innowacji. Nale|y zaznaczy, i| w przypadku pozostaBych dziaBaD (okre[lenie potrzeb odbiorcw, sprawdzenie wytycznych i zaleceD norm bran|owych oraz planowanie obsBugi sprzeda|owej i posprzeda|owej) przedziaBy ocen i opis znaczenia wady zostaBy 106 zachowane zgodnie z zawarto[ci tabeli 1. Zmianie ulegBy jedynie opisy pomocnicze, co do charakterystyki oraz osb odpowiedzialnych za eliminacj zakBcenia. Tab.1. Wytyczne dla wskaznika Z Osoba Znaczenie DziaBanie Ocena Charakterystyka odpowiedzialna wady Przygotowanie i ZakBcenie nie powoduje |adnych zaplanowanie Projektant- przestojw. Zwizana jest z nim 1 procesu Planista Bardzo konieczno[ drobnej korekty wybranych produkcyjnego maBe elementw projektu/parametrw procesy Proces Pracownik produkcji, bez konieczno[ci 2 produkcji produkcyjny zaanga|owania kierownictwa projektu. Przygotowanie i ZakBcenie powoduje przesunicie zaplanowanie czasowe w planowaniu/produkcji Kierownik dziaBu 3 procesu pojedynczego detalu. Wystpujce produkcyjnego opznienie nie ma wpBywu na caBy projekt. Wymaga zaanga|owania MaBe kierownictwa ni|szego szczebla. Konieczna jest dodatkowa analiza Proces Brygadzista 4 parametryczna. ZakBcenie nie jest produkcji powizane z wcze[niejszym etapem projektu. Przygotowanie i ZakBcenie wymusza konieczno[ zaplanowanie Kierownik wykonania od nowa detalu /rozpoczcia 5 procesu techniczny od nowa etapu planowania. BBd na tym produkcyjnego etapie wi|e si ju| ze stratami Przecitne materiaBowymi wynikajcymi z procesu Proces Majster (szef produkcji/poniesieniem dodatkowych 6 produkcji zmiany) kosztw planowania. WpBywa na przesunicie czasowe caBego projektu. Przygotowanie i Rada ZakBcenie wymusza przeorganizowanie zaplanowanie kierownikw 7 caBego procesu planowania procesu (dziaB handlowy i Du|e produkcji/procesu produkcji. Oznacza produkcyjnego techniczny) konieczno[ rozpoczcia od nowa Proces Szef produkcji 8 produkcji. WpBywa na wszystkie etapy. produkcji Przygotowanie i zaplanowanie ZakBcenie uniemo|liwia caBkowit Szef zakBadu 9 procesu Bardzo realizacj projektu. W wyniku jego produkcyjnego du|e wystpienia nastpuje konieczno[ Proces odrzucenia projektu. Szef zakBadu 10 produkcji yrdBo: Opracowanie wBasne na podstawie danych z firmy [12; por.: 8, 9, 10, 13, 14] Nastpnie okre[lono warto[ wskaznika poziomu ryzyka dla poszczeglnych wad/problemw zgodnie ze wzorem 1. DziaBanie to miaBo za zadanie wyznaczenie tych wad/problemw, ktre powinny w pierwszej kolejno[ci podlega interwencji, z uwagi na minimalizacj negatywnych nastpstw. W tym celu okre[lono tzw. poziom akceptowanego ryzyka, na podstawie ktrego dokonana zostaBa hierarchizacja poszczeglnych wad/problemw/przyczyn. Poziom akceptowanego ryzyka powinien by wyznaczony na podstawie dostpnych danych, literatury fachowej lub na podstawie do[wiadczenia. W przypadku braku informacji zrdBowych za prg akceptowalny mo|na przyj warto[ 50 (zgodnie z poziomem wnioskowania statystycznego dla =0,05). Wwczas wszystkie warto[ci poni|ej 50 traktuje si jako akceptowalne [10]. 107 Do oceny poziomu ryzyka poszczeglnej wady/problemu/przyczyny mo|na przyj tak|e nastpujce kryteria [10]: - ryzyko niskie (R: 1-50), - ryzyko [rednie (R: 51-100), - ryzyko wysokie (R: 101-200), - ryzyko bardzo wysokie (R: 201-1000). Niekiedy stosuje si tak|e ustalenie poziomu akceptowanego ryzyka, w odniesieniu do znaczenia poszczeglnych wad/problemw [10]. W artykule zastosowano jednak kryteria przedstawione powy|ej. WynikaBo to z analizy eksperckiej, w wyniku ktrej uznano, i| dla pocztkowego etapu analizy opracowane progi stanowi mog jak najbardziej wBa[ciwe przedziaBy. Tab.2. Wytyczne dla wskaznika W PrawdopodobieDstwo wystpienia % (W) Ocena Opis 0 5 1 NikBe szanse wystpienia 6 20 2 MaBe 21 30 3 31 40 4 41 50 5 Umiarkowane 51 60 6 61 70 7 Wysokie 71 80 8 81 90 9 Bardzo wysokie 91 100 10 yrdBo: Opracowanie wBasne na podstawie danych z firmy [12; por.: 8, 9, 10, 13, 14] Tab.3. Wytyczne dla wskaznika O Wykrywalno[ wady/problemu/przyczyny Ocena Opis (O) % 91 100 1 Bardzo wysoka 71 90 2 61 70 3 Wysoka 51 60 4 41 50 5 31 40 6 Umiarkowana 26 30 7 16 25 8 Niska 6 15 9 0 5 10 Niemo|liwa yrdBo: Opracowanie wBasne na podstawie danych z firmy [12; por.: 8, 9, 10, 13, 14] 108 4. Ocena innowacji W wyniku przeprowadzenia analizy innowacji z wykorzystaniem metody FMEA wskazano na 22 wady/problemy, w ramach ktrych wyodrbniono 37 gBwnych zwizkw relacyjnych: przyczyna-wada-skutek. Nastpnie zgodnie z przyjt metodologi ustalono zbir najistotniejszych czynnikw ryzyka na podstawie warto[ci R. W badaniu, z uwagi na wyBonienie wikszej liczby przyczyn w stosunku do wad/problemw, hierarchizacji poddano przyczyny (czynniki ryzyka). W analizowanym przykBadzie, w obszarze ryzyka niskiego znalazBo si 10 czynnikw ryzyka, ktre s zwizane gBwnie z dziaBaniami: przygotowaniem i zaplanowaniem procesu produkcyjnego oraz okre[leniem potrzeb odbiorcw. Najliczniejsza grupa przyczyn dotyczyBa ryzyka [redniego, gdzie znalazBo si 14 z analizowanych czynnikw. W przedziale tym nie pojawiBo si |adne zagro|enie wynikajce z etapu okre[lenia potrzeb odbiorcw. Obszar ryzyka wysokiego zawieraB 9 przyczyn, w[rd ktrych znalazBy si nastpujce czynniki ryzyka: 1. Brak odpowiedniego o[rodka badawczego wewntrz przedsibiorstwa (OPO). 2. Utrudniony kontakt z jednostkami B+R (OPO). 3. Utrudniony dostp do norm (SWIZNB). 4. NieprawidBowo okre[lona liczba oraz rodzaj cz[ci i podzespoBw niezbdnych do wykonania produktu (PIZPP). 5. NieprawidBowo oszacowany technologiczny koszt wytworzenia (PIZPP). 6. NieprawidBowo okre[lony sposb, miejsce oraz czstotliwo[ kontroli (PIZPP). 7. NieprawidBowo opracowana dokumentacja odbioru wyrobu (POSIP). 8. yle obliczone warto[ci momentw skrcania (PP). 9. NieprawidBowy dobr elementw zBcznych (PP). Warto[ci wspBczynnika R kolejno dla tego obszaru wyniosBy: 112, 126, 128, 128, 128, 135, 180, 189, 192. Wymienione czynniki ryzyka zwizane s z wszystkimi analizowanymi etapami. W zakresie ryzyka bardzo wysokiego znalazBy si takie czynniki, jak: 1. Sprzeczno[ informacji pochodzcych z r|nych norm (mnogo[ norm) (SWIZNB). 2. NieprawidBowo sporzdzony opis warunkw kontroli midzyoperacyjnej (PIZPP). 3. NieprawidBowo okre[lona ilo[ zu|ytego materiaBu, tzw. normatyw materiaBowy (PIZPP). 4. NieprawidBowo oszacowane koszty materiaBw (PIZPP). Warto[ci wspBczynnika R kolejno dla tego obszaru wyniosBy: 216, 240, 280 i 288. Wymienione przyczyny zwizane s z dziaBaniami: przygotowaniem i zaplanowaniem procesu produkcji oraz sprawdzeniem wytycznych i zaleceD norm bran|owych. Czynniki ryzyka znajdujce si w obszarze o podwy|szonej konieczno[ci kontroli (ryzyko wysokie i bardzo wysokie) wi| si gBwnie z nastpujcymi skutkami (zapis w ujciu malejcej warto[ci R): - wzrostem kosztu wyrobu, - brakami materiaBowymi, - zB jako[ci wyrobu, - konieczno[ci wstrzymania produkcji, 109 - brakiem po|danych warto[ci parametrw konstrukcyjnych i eksploatacyjnych wyrobu, - brakiem dokumentacji odbioru, - nie zawarciem przez klienta umowy zakupu, - brakiem cz[ci i podzespoBw. Wymienione przyczyny dotycz zarwno aspektw technicznych, jak i ekonomicznych innowacji. Nale|y jednak zauwa|y, i| w przypadku analizowanej innowacji technicznej eksperci wymienili wicej przyczyn zwizanych z zagadnieniami technicznymi. Wynika to ze specyfiki innowacji, ktra dotyczy zmian o charakterze technicznym i technologicznym w organizacji. W ustalaniu przyczyn eksperci intuicyjnie podawali najistotniejsze czynniki ryzyka. W badaniu nie zostali nakierowani na |aden z aspektw analizy, co pozwala sdzi, i| kwestie technicznych warunkw realizacji innowacji stanowi o ryzyku projektu. Warto zauwa|y, i| w obszarze bardzo wysokiego ryzyka, warto[ci R nie przekroczyBy 300, co [wiadczy o stosunkowo dobrze opracowanym projekcie innowacyjnym. W przypadku innowacji nie jeste[my w stanie wyeliminowa czynnikw ryzyka, ktre nie powodowaByby bardzo wysokiego ryzyka. To wBa[nie specyfika innowacji sprawia, i| zawsze w takich projektach przedsibiorstwo zmuszone jest boryka si z wysokim ryzykiem. Wa|ne jest zatem okre[lenie, jak bardzo ryzykowne jest zrealizowanie innowacji w ujciu caBo[ciowym, czyli analiza poszczeglnych czynnikw ryzyka powinna przeBo|y si na ocen ogln ryzyka. W analizowanym przykBadzie oceniono projekt jako [rednio ryzykowny, co pozwoliBo na przedBo|enie go do realizacji. Ocena caBo[ciowa wynikaBa z dalszych ustaleD poczynionych w ramach grupy ekspertw biorcych udziaB w przeprowadzeniu analizy. Z uwagi na obszerno[ artykuBu zaBo|enia te nie zostan szczegBowo opisane, a jedynie umieszczone jako elementy podsumowujce mo|liwo[ wykorzystania FMEA w ocenie ryzyka innowacji. Z podobnych wzgldw nie zaprezentowano tak|e szczegBowych charakterystyk w zakresie ryzyka niskiego i [redniego. 5. Podsumowanie W ocenie ryzyka innowacji konieczne jest poszerzenie FMEA o aspekty nie bezpo[rednio wynikajce z danego problemu czy wady. Wynika to z fakt, i| innowacja nie jest oderwana od przedsibiorstwa i musi by analizowana rwnie| w kontek[cie oglnej dziaBalno[ci firmy. Majc [wiadomo[ pewnego  braku konsekwencji w zakresie wyBaniania zarwno wad po[rednich i bezpo[rednich, zabieg ten wskazaB na lepsze wyniki w ocenie innowacji, ani|eli analiza tylko i wyBcznie w zakresie przyczyn bezpo[rednich. W przypadku oceny ryzyka innowacji technicznej, konieczne jest poBczenie FMEA produktu i procesu, co wynika z gBwnych aspektw podlegajcych analizie. Istotna jest tu bowiem zarwno sama koncepcja nowatorskiego rozwizania w zakresie zaBo|eD technicznych oraz ekonomicznych (co skBania do przeprowadzenia FMEA produktu), ale te| i jego realizacja (FMEA procesu), co wynika z definicyjnego warunku koniecznego - praktycznego zastosowania. Niewykluczone jest tak|e zastosowanie innych aspektw analizy. Zastosowanie metody FMEA do rozwizaD innowacyjnych wymaga pewnych odstpstw od oglnie przyjtych zaBo|eD, co wynika z nietypowego charakteru innowacji, a tym samym konieczno[ci odrbnego podej[cia do badanego problemu. Wydaj si zasadne przeprowadzenie FMEA ze zmianami pewnych zaBo|eD oceny, np. po dokonaniu hierarchizacji czynnikw mo|na przeprowadzi wnioskowanie z uwagi na skutek danej 110 przyczyny (Z), nastpnie mo|liwo[ wykrycia (O) i czsto[ wystpienia (W). Zazwyczaj rangowanie przyczyn odbywa si wedBug ocen czstkowych kolejno dla Z, W i O [9]. W przypadku innowacji mo|na by zastosowa kolejno[ nieco inn, z uwagi na maB liczb testowaD wyrobu (to mo|e dawa nieprecyzyjny wynik parametru W). Sugeruje si aby ocena caBo[ciowa ryzyka innowacji wynikaBa z porwnaD wynikw uzyskanych przy zastosowaniu r|nych zaBo|eD, np. odno[nie rangowania. Literatura: 1. Beno1t Godin, In the Shadow of Schumpeter: W. Rupert Maclaurin and the Study of Technological Innovation. Springer Science+Business Media B.V. 2008. 2. Knosala R., BoratyDska Sala A., Jurczyk-Bunkowska M., MoczaBa A.: Zarzdzanie innowacjami. PWE, Warszawa 2014. 3. BudziDski F., Mrz M.: Innowacje techniczne: Geneza i rozwj. Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszw 1998. 4. Landwjtowicz A., Knosala R.: Czynniki ryzyka innowacji technicznej na wybranym przykBadzie. XV Midzynarodowa Konferencja Naukowa: Zarzdzanie Przedsibiorstwem: Teoria i Praktyka, Krakw 2013, materiaBy konferencyjne. 5. Ping-Shun Ch. , Ming-Tsung W.: A modified failure mode and effects analysis method for supplier selection problems in the supply chain risk environment: A case study. Computers & Industrial Engineering 66 (2013) 634 642, Elsevier 2013. 6. Guerrero H. H., Bradley J. R.: Failure Modes and Effects Analysis: An Evaluation of Group versus Individual Performance. Production and Operations Management, Vol. 22, No. 6, November December 2013, pp. 1524 1539, Production and Operations Management Society 2012. 7. Kumaravadivel A., Natarajan U.: Application of Six-Sigma DMAIC methodology to sand-casting process with response surface methodology. Int J Adv Manuf Technol (2013) 69:1403 1420, Springer-Verlag London 2013. 8. Jazdon A.: Doskonalenie zarzdzania jako[ci. Oficyna Wydawnicza O[rodka Postpu Organizacyjnego, Bydgoszcz 2001. 9. Hamrol A.: Zarzdzanie jako[ci z przykBadami - nowe wydanie. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007. 10. Miller P.: Systemowe Zarzdzanie Jako[ci. Koncepcja systemu, ocena systemu, wspomaganie decyzji. DIFIN, Warszawa 2011. 11. Bizon-Grecka J.: Mened|er jako[ci w nowocze[nie zarzdzanym przedsibiorstwie. Oficyna Wydawnicza O[rodka Postpu Organizacyjnego, Bydgoszcz 2002. 12. MateriaBy z firmy: http://www.wakmet.com.pl/, dostp 17.10.2013. 13. Hamrol A., Mantura W.: Zarzdzanie jako[ci - teoria i praktyka. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-PoznaD 1999. 14. Wi[niewska M., Bondarenko P.: Zastosowanie wybranych narzdzi i metod zarzdzania jako[ci do rozpoznania problemw dotyczcych wad produktu w przedsibiorstwie X. Studium Przypadku. [w:] Uwarunkowania jako[ciowe, [red:] Aopatowska J., ZieliDski G.. Wydawnictwo Politechniki GdaDskiej, GdaDsk 2013. Mgr in|. Anna LANDWJTOWICZ, prof. dr hab. in|. Ryszard KNOSALA Instytut Innowacyjno[ci Procesw i Produktw Politechniki Opolskiej 45-370 Opole, ul. Ozimska 75; tel.: (+48 77) 449 88 45 e-mail: a.landwojtowicz@po.opole.pl r.knosala@po.opole.pl 111

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Zastosowanie metod oceny ryzyka upadłości
01 c Zastosowanie porostów w ocenie środowiska
zastosowanie GIS w ocenie zagrożen naturalnych
1231 promieniowanie optyczne w ocenie ryzyka zawodowego
Zapobieganie krzywdzeniu i zaniedbywaniu dzieci podejście oparte na ocenie poziomu ryzyka
CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH METOD OCENY RYZYKA Z PRZYKŁADAMI ZASTOSOWAŃ
Zastosowanie metody fluorymetrycznej w ocenie skuteczności pasteryzacji mleka krowiego, koziego i se
zastosowanie metod fotometrii absorpcyjnej
Ocena Ryzyka Zawodowego HAŁAS PORADNIK
ocena ryzyka dla mechanika
Odpromienniki i ich praktyczne zastosowanie
PRAWIDŁOWA OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO W FIRMIE
rosliny zastosowania pojemnikienclematis main

więcej podobnych podstron