plik


ÿþPomoc dzieciom wykorzystywanym seksualnie PORADNIK DLA PEDAGOGÓW, NAUCZYCIELI I OPIEKUNÓW DZIECKA www.fdn.pl www.zlydotyk.pl Spis tre[ci Wstp 2 Rozpoznanie wykorzystywania seksualnego dziecka 3 Rozmowa z dzieckiem 6 Miejsce i czas rozmowy 6 Osoba rozmawiajca z dzieckiem 6 Sposób prowadzenia rozmowy z dzieckiem 7 Copyright © 2010 Fundacja Dzieci Niczyje Fundacja Dzieci Niczyje Rozmowa z rodzicem 10 03-926 Warszawa, ul. Walecznych 59 Gdy sprawc nie jest rodzic 10 Tel. (22) 616 02 68; fdn@fdn.pl; www.fdn.pl Gdy sprawc jest jeden z rodziców 11 Opracowanie broszury: Interwencja prawna 13 Beata Pawlak-Jordan, Justyna Podlewska, Jolanta Zmarzlik Kto mo|e zgBosi fakt krzywdzenia dziecka? 13 SkBad i opracowanie graficzne: Powiadomienie sdu rodzinnego 14 Olga Figurska, www.lunatikot.pl Powiadomienie prokuratury 15 WspóBpraca z innymi sBu|bami 15 ISBN 978-83-926185-6-0 Izolacja dziecka od sprawcy wykorzystania seksualnego 16 PrzesBuchanie dziecka 17 Broszura zostaBa wydana w ramach kampanii  ZBy dotyk dziki pomocy finansowej OAK Foundation. Je[li chcesz wiedzie wicej& 19 1 Wstp Rozpoznanie wykorzystywania seksualnego dziecka Broszury z serii  ZBy dotyk adresowane s do wszystkich, którzy mog Wykrycie faktu wykorzystywania seksualnego dziecka jest bardzo trudne, po- chroni dzieci przed wykorzystywaniem seksualnym i wspiera je wtedy, gdy niewa| z reguBy jedynymi osobami, które maj peBn wiedz o tej sytuacji jest W B do[wiadcz seksualnego krzywdzenia przez osoby dorosBe lub rówie[ników dziecko i sprawca. Ukryty charakter tego typu zwizków sprawia, |e nauczy- majcych nad nim przewag wiekow, fizyczn lub intelektualn. ciel, który podejrzewa, i| dziecko byBo wykorzystywane seksualnie musi mie Pierwsza z serii broszura,  Jak chroni dzieci przed wykorzystywaniem dobr orientacj dotyczc objawów, |eby nie zignorowa niepokojcych sy- seksualnym? , adresowana jest do wszystkich dorosBych, gBównie jednak gnaBów pByncych od krzywdzonego dziecka. Nale|y podkre[li, |e |adnego do rodziców i opiekunów dziecka, którzy mog zauwa|y sygnaBy budzce z niepokojcych objawów wystpujcych u dziecka nie mo|na traktowa od- niepokój i odpowiednio na nie reagowa. Broszura podpowiada te| rbnie ani uwa|a za  niepodwa|alny dowód wykorzystania dziecka. Wiele rodzicom, jak mog rozmawia z dziemi o zagro|eniu przemoc seksualn. z opisanych w literaturze objawów wykorzystywania seksualnego mo|e wyni- Broszura  Pomoc dzieciom wykorzystanym seksualnie , któr teraz ka z ró|nych trudnych do[wiadczeD w |yciu dziecka, takich jak np. rozwód oddajemy w PaDstwa rce, przeznaczona jest gBównie dla osób pracujcych rodziców, [mier osoby bliskiej, zmiana miejsca zamieszkania, przyj[cie na z dziemi  pedagogów i nauczycieli. Dzielimy si w niej naszym [wiat mBodszego rodzeDstwa itp. do[wiadczeniem kontaktowania si z dziemi w sytuacji podejrzenia Wa|ne jest, aby nauczyciel znaB sytuacj rodzinn dziecka, stan jego zdro- wykorzystywania seksualnego i prowadzenia z nimi rozmów na ten trudny wia, histori jego |ycia oraz umiaB dostrzec zmiany w zachowaniu dziecka, i delikatny temat. aby wBa[ciwie oceni, z jakich powodów dziecko prezentuje okre[lone niepo- Pomagajc dzieciom wykorzystywanym seksualnie zawsze, gdy jest to kojce zachowania. mo|liwe trzeba wspóBpracowa z ich rodzicami. Informacje zawarte w broszurze uBatwi zaplanowanie takiej wspóBpracy i wsparcie rodziców w trudnych dla nich chwilach. Objawy w zachowaniu dziecka, W broszurze mo|na równie| znalez informacje o regulacjach które mog wskazywa na wykorzystywanie seksualne i procedurach prawnych, które pomog podj skuteczn interwencj chronic dziecko przed dalszym krzywdzeniem. Erotyzacja dziecka: §ð prowokacyjne i uwodzicielskie zachowania seksualne dziecka w stosunku do osób z otoczenia, §ð wczesna lub nasilona masturbacja dziecica nieadekwatna do fazy rozwoju psychoseksualnego, §ð erotyczna twórczo[ dziecka  gdy w rysunkach, malowankach, wylepiankach dziecka zaczynaj dominowa elementy seksualne, §ð agresja seksualna wobec innych dzieci, §ð anga|owanie rówie[ników i mBodszych dzieci w nietypow aktywno[ seksualn  je|eli dziecko w wieku przedszkolnym w zabawach odtwarza stosunek seksualny, kontakty oralne lub analne, to jest to 2 3 niepokojcy sygnaB mogcy [wiadczy o tym, |e byBo ono uwikBane stywania seksualnego s: choroba weneryczna, ci|a i obecno[ plemników w aktywno[ seksualn przez osoby dorosBe, w pochwie bdz odbycie dziecka. Ponadto u dziecka wykorzystywanego sek- §ð nieadekwatny do poziomu rozwoju dziecka jzyk dotyczcy sfery sualnie mog wystpowa inne objawy somatyczne, takie jak np. upBawy, za- seksualnej, czerwienienia i otarcia okolic genitalnych, krwawienie z pochwy bdz odbytu, §ð podejmowanie wczesnej i nasilonej aktywno[ci seksualnej. zapalenie dróg moczowo pBciowych, przerwanie bBony dziewiczej. Problemy emocjonalne dziecka: §ð silne poczucie winy u dziecka, wynikajce z tego, i| czuje si ono odpowiedzialne za zachowanie seksualne podejmowane wobec niego, §ð poczucie bycia zBym, innym, gorszym  dziecko ma wra|enie, |e to, co je spotkaBo wynika z tego, i| jest ono zBe, niegodziwe, §ð poczucie nadmiernego wstydu zwizanego z przekroczeniem granic intymnych, §ð dawanie do zrozumienia, |e ma si jak[ straszn tajemnic  dorosBy podejmujcy kontakt seksualny z dzieckiem czsto mówi mu, |e nie mo|e o tym nikomu powiedzie, §ð poczucie stygmatyzacji  dziecku wydaje si, |e jest inne ni| rówie[nicy z powodu doznanego urazu, §ð negatywny stosunek do wBasnego ciaBa, poczucie zbrukania i wstrtu. Zachowania autodestrukcyjne: §ð samookaleczenia, §ð próby samobójcze, §ð zaburzenia jedzenie (bulimia, anoreksja), §ð uzale|nienia (np. nadu|ywanie alkoholu, narkotyków), §ð prostytucja dziecica. Dolegliwo[ci psychosomatyczne: §ð bóle brzucha, §ð nudno[ci, wymioty, §ð zaburzenia miesiczkowania. Objawy nerwicowe: §ð wtórne moczenie nocne, §ð zanieczyszczanie si kaBem, §ð zaburzenia snu, koszmary senne. Problemy szkolne: §ð zaburzenia koncentracji uwagi, §ð nagBe obni|enie wyników w nauce, §ð unikanie zaj wychowania fizycznego, §ð problemy w relacjach rówie[niczych. Wymienionym objawom mog towarzyszy równie| objawy somatycz- ne, które trudne s do zaobserwowania przez nauczyciela czy pedagoga w szkole. Jednak|e warto wiedzie, |e jednoznacznymi objawami wykorzy- 4 5 Wikszo[ osób czuje lk i skrpo- wanie rozmawiajc z dzieckiem krzyw- PAMIETAJ, Rozmowa dzonym seksualnie. Boj si, |e nie po- |e je|eli dziecko samo radz sobie w trakcie rozmowy, |e jesz- wybraBo Ciebie jako z dzieckiem cze bardziej skrzywdz dziecko. Tak jak inni, mo|esz czu si bezradna/y, bo sojusznika w rozwi- nie wiesz, jak naprawd mo|esz pomóc zaniu swojego proble- dziecku, do kogo mo|esz zwróci si o wsparcie i jakie bd konsekwencje mu to znaczy, |e darzy Twoich dziaBaD. Ci zaufaniem i wie- W tej sytuacji powinny pomóc Ci: rzy, |e jeste[ osob, §ð wiedza na temat zjawiska wykorzystywania seksualnego, która go wesprze. §ð przygotowanie si do rozmowy, §ð znajomo[ procedur interwencji Rozmowa z dzieckiem na temat wykorzystywania seksualnego jest trudna za- w przypadkach wykorzystywania równo dla profesjonalisty, jak i dla dziecka. Nie mo|e odbywa si w gwarze, seksualnego, R haBasie, w obecno[ci wielu osób oraz w trakcie zaBatwiania innych spraw. Je[li §ð |yczliwe osoby, które pomog Ci upora si z Twoimi emocjami rozmowa z dzieckiem ma by efektywna i przynie[ mu realn pomoc wa|ne zwizanymi z kontaktem z dzieckiem wykorzystywanym seksualnie. jest, aby pamita o kilku wa|nych kwestiach. Sposób prowadzenia rozmowy Miejsce i czas rozmowy z dzieckiem Miejsce rozmowy powinno by miejscem neutralnym, mo|liwie cichym i bez- Zanim przystpisz do rozmowy z dzieckiem zaplanuj jej przebieg. Musisz wie- piecznym. Zadbaj, aby w trakcie rozmowy nikt wam nie przeszkadzaB. Niech dzie, jaki jest cel tej rozmowy i czego chcesz si dowiedzie. Przygotuj po- czas, który po[wicasz dziecku bdzie zarezerwowany tylko dla niego. Zadbaj moce, które mog by ci potrzebne, np. rozmawiajc z mBodszym dzieckiem o odpowiedni ilo[ czasu. Gdy dziecko mówi o trudnych dla siebie do[wiad- pamitaj o kredkach, maskotkach itp. czeniach, nie mo|na przerwa rozmowy. Bardzo wa|ne jest zapewnienie dziecku poczucia bezpieczeDstwa. Bdzie §ð Celem rozmowy z dzieckiem wykorzystywanym seksualnie jest nie tyl- czuBo si lepiej i pewniej, gdy samo wybierze miejsce, w którym chce usi[ ko zebranie informacji o trudnych dla niego wydarzeniach, ale równie| oraz je[li bdzie miaBo koBo siebie chusteczki i co[ do picia. Nie buduj midzy udzielenie mu wsparcia. Aby udzieli dziecku pomocy musisz dowiedzie sob a dzieckiem przegrody w postaci biurka. si, co mu si wydarzyBo i kto byB sprawc jego krzywdzenia. §ð Dzieci wykorzystywane seksualnie czsto maj trudno[ci w otwartym Osoba rozmawiajca z dzieckiem opowiadaniu o swoich traumatycznych prze|yciach. Nie po[pieszaj dziec- ka i dostosuj si do jego tempa relacjonowania zdarzeD. Przygotowujc si do rozmowy z dzieckiem pamitaj o kilku podstawowych komunikatach, które powinno dziecko w jej trakcie usBysze: §ð Na pocztku zbuduj z dzieckiem dobr relacj. Porozmawiaj z nim na te- §ð nie jest winne temu, co si staBo, maty neutralne, ale wa|ne dla dziecka. Oka| mu, |e interesujesz si nim, §ð je|eli nie powiedziaBo o tym, co mu si przydarzyBo od razu, a nie tylko tym, czego chcesz si od niego dowiedzie. Pokazujc dziecku, to równie| nie ponosi za to winy, |e jest dla Ciebie wa|ne, wzbudzasz w nim zaufanie i ch otwarcia si. Po- §ð to samo spotyka wiele dzieci i nie jest ono jedynym dzieckiem, rozmawiaj z nim o jego zainteresowaniach, sukcesach. Poznaj jego opini które ma taki problem, dotyczc wa|nych dla niego spraw. Z reguBy nie jest dobrym pomysBem §ð pomo|esz mu w tej sytuacji, rozpoczynanie kontaktu od rozmowy o postpach w nauce, przyjacioBach §ð bardzo dobrze, i| komukolwiek o tym powiedziaBo. i relacjach wewntrzrodzinnych. Wszystkie te tematy u dzieci wykorzystywa- nych seksualnie mog Bczy si z prze|ywaniem przez nie trudnych emocji. 6 7 §ð Po dobrym nawizaniu kontaktu z dzieckiem mo|esz przej[ do pytaD §ð W kontakcie z dzieckiem wykorzystywanym seksualnie zachowaj ostro|- zwizanych z zasadniczym celem spotkania. Zacznij od pytaD otwartych, no[ w oferowaniu mu blisko[ci fizycznej. Przytulanie i gBaskanie musi które daj mu mo|liwo[ opowiedzenia o swoim problemie. Pytania wynika z wyraznie zasygnalizowanej potrzeby dziecka, a nie Twojej po- otwarte mog zaczyna si od wyra|eD:  czy mógBby[ mi o tym opowie- trzeby natychmiastowej pomocy i wsparcia dziecka. dzie ,  chciaBabym lepiej zrozumie, co Ci si zdarzyBo ,  czy mo|esz po- wiedzie co[ wicej o tej sytuacji . Nie zadawaj pytaD sugerujcych typu: §ð Poruszony/a dramatem dziecka nie skBadaj pochopnych obietnic. Nie  czy to byBo na podwórku czy w domu ,  czy tata dotykaB Twoich narz- masz pewno[ci, jak dalej potocz si losy dziecka. Nie wiesz, czy sprawca dów pBciowych itd. od razu zostanie odizolowany od dziecka, jak zareaguje jego rodzina, czy nikt inny ju| dziecka nie skrzywdzi. §ð Pomocne w pogBbianiu kontaktu z dzieckiem i budowaniu w nim poczu- cia bycia sBuchanym i zrozumianym jest tzw. parafrazowanie, tzn. powie- §ð Rozmowa o wykorzystaniu seksualnym jest trudna dla dziecka i dla Ciebie. dzenie wBasnymi sBowami tego, co powiedziaB rozmówca. Parafraza cz- Staraj si rozmawia jzykiem prostym. Rozmawiajc z maBym dzieckiem sto zaczyna si od sBów:  o ile dobrze zrozumiaBam powiedziaBe[, |e&  . czsto u|ywaj zdaD pojedynczych, nie stosuj podwójnych przeczeD. Bdz ostro|ny w formuBowaniu pytaD zaczynajcych si od sBowa  dlaczego , §ð W kontakcie z dzieckiem pomaga równie| odzwierciedlanie jego emocji. np.  dlaczego tam poszBa[? ,  dlaczego nie powiedziaBa[ o tym mamie? , Odzwierciedlanie pomaga dziecku nazywa i peBniej do[wiadczy tego,  dlaczego on Ciebie zaczepiaB? . WywoBuj one u dziecka poczucie winy. co czuje. Mo|emy powiedzie  widz, |e jest Ci smutno . Niezwykle wa|- ne jest to, aby[ umiaB oddzieli swoje emocje od emocji dziecka. Czsto §ð Zapewnij dziecko, |e ma prawo czego[ nie wiedzie, nie rozumie pyta- zdarza si, |e osoba kontaktujca si z dzieckiem wykorzystywanym sek- nia lub nie chcie na nie odpowiedzie. Taka informacja wzmacnia jego sualnie sama prze|ywa wielu silnych uczu. Pamitaj, |eby Twoje emocje poczucie bezpieczeDstwa i zmniejsza prawdopodobieDstwo tego, |e nie przytBoczyBy dziecka i aby[ nie przypisywaB/a mu tego, co sam/a prze- w wypowiedziach dziecka pojawi si tre[ci nieprawdziwe. |ywasz. Gdy dziecko ujawniBo Ci, |e byBo wyko- §ð W trakcie rozmowy ustal z dzieckiem nazewnictwo dotyczce genita- rzystywane seksualnie zapewnij je, |e nie BARDZO WA{NE! liów i zachowaD seksualnych. Z reguBy dziecko odczuwa za|enowanie, jest winne temu co si staBo. Nie wyolbrzy- Nigdy nie obiecuj gdy ma rozmawia z dorosBymi o intymno[ci. Dzieci wykorzystywane miaj sprawy, nie dramatyzuj, ale te| nie uda- dziecku, |e zacho- seksualnie mog zna jedynie sBownictwo wulgarne, co dodatkowo po- waj, |e nic si nie staBo. Koniecznie powiedz, gBbia ich wstyd. Mo|esz pomóc dziecku, mówic, |e  ró|ni ludzie ró|nie |e mu wierzysz, |e dobrze si staBo, |e Ci o wasz t rozmow nazywaj te cz[ci ciaBa, a jak Ty je nazywasz? . Z mBodszymi dziemi tym powiedziaBo. Powiedz dziecku, |e caBa w tajemnicy. mo|na ustali okre[lenia dotyczce seksualno[ci posBugujc si rysun- odpowiedzialno[ le|y po stronie dorosBego, kiem postaci ludzkiej lub lalk. Dziecko pokazuje i nazywa na rysunku, który je skrzywdziB. jakie cz[ci ciaBa ma czBowiek. Zaczynamy od cz[ci ciaBa neutralnych, a potem dopytujemy si o cz[ci intymne, np. pytamy, czym chBopcy/ WytBumacz dziecku, |e ró|ne trudno[ci, które prze|ywa  np. ból fizyczny, dziewczynki robi siusiu. koszmary nocne, zBe samopoczucie itp.  min. Pamitaj, |e musisz powie- dzie dziecku, co dalej bdzie si dziaBo, z kim bdziesz rozmawiaB próbujc §ð Rozmawiajc z dzieckiem o wykorzystaniu seksualnym nie musisz prowa- mu pomóc. dzi [ledztwa. Nie jest Twoim zadaniem zbieranie dowodów, ustalanie szczegóBów i niepodwa|alnych faktów. Pozwól dziecku ujawni to, na co jest gotowe. W przyszBo[ci bdzie musiaBo powtórzy swoj opowie[ s- dziemu i specjali[cie psychologowi. To oni zajm si doprecyzowaniem szczegóBów. Musisz jednak by gotowy wysBucha tego, co ma ono do powiedzenia, nawet gdyby to byBo dla Ciebie trudne. §ð W trakcie rozmowy dziecko mo|e pBaka, okazywa strach, ból, by za- wstydzone lub uwalnia zBo[. Daj mu mo|liwo[ wyra|enia emocji. Nie pomaga dziecku ani nie pociesza go zamykanie jego emocji stwierdzenia- mi  Nie pBacz ,  Nie przejmuj si . 8 9 Powiedz rodzicom, aby udzielili dziecku wsparcia i pokazali, |e mu wie- rz. Dziecko potrzebuje w tej chwili bardziej ni| kiedykolwiek zapewniania, Rozmowa |e dobrze zrobiBo mówic o tym, co je spotkaBo. PoBó| du|y nacisk na to, aby rodzice podkre[lali w rozmowie z dzieckiem, |e to, co si staBo nie byBo jego z rodzicem win i dziecko nie sprowokowaBo wykorzystania ani w |aden sposób nie za- sBu|yBo na nie. Czsto rodzice maj ró|ne wtpliwo[ci dotyczce tego, jak maj postpo- wa z dzieckiem po powrocie do domu. Mo|esz pomóc im formuBujc kilka zaleceD: §ð Rodzic nie powinien prowadzi szczegóBowego [ledztwa wobec dziecka oraz wypytywa go wielokrotnie o okoliczno[ci i przyczyny wydarzenia. §ð Nie wolno zmusza dziecka do konfrontacji ze sprawc. Nastpnym krokiem po ujawnieniu przez dziecko wykorzystywania seksu- §ð Nie nale|y ignorowa lub puszcza w niepami tego, co si staBo. alnego musi by przekazanie tej informacji jego rodzicom. Sposób prze- §ð Rodzice powinni zapewni dziecko, |e zrobi wszystko, aby teraz byBo N prowadzenia rozmowy z rodzicami bdzie oczywi[cie zale|aB od tego, co bezpiecznie. ujawniBo dziecko, jakie byBy okoliczno[ci sprawy, jaka byBa rola rodziców §ð Nale|y pozwoli dziecku na okazywanie zarówno negatywnych, w tym wydarzeniu, kto byB sprawc wykorzystywania seksualnego. Przy- jak i pozytywnych uczu wobec sprawcy. Rodzicom czsto trudno gotuj si do rozmowy z rodzicem kompletujc informacje o instytucjach zaakceptowa, |e dziecko mo|e wci| uwa|a sprawc za osob w pobli|u miejsca ich zamieszkania, pomagajcych dziecku i rodzicom wa|n dla siebie i troszczy si o jego dalsze losy. Tego typu w trudnych sytuacjach. ambiwalentne reakcje s charakterystyczne dla dzieci wykorzystanych seksualnie. §ð Rodzice nie powinni w drastyczny sposób zmienia dotychczasowego Gdy sprawc nie jest rodzic trybu |ycia dziecka. NadopiekuDczo[ rodziców nie sBu|y dziecku. Poinformowanie rodziców, |e ich dziecko jest ofiar krzywdzenia seksualnego zwykle wywoBuje u nich silne reakcje emocjonalne. Lepiej jest, aby ujawniBy si one w rozmowie z Tob, a nie w obecno[ci dziecka. Rodzice dzieci wykorzysty- Spotkanie z rodzicami powinno si zakoDczy ustaleniem dalszego post- wanych seksualnie potrzebuj czasu, aby u[wiadomi sobie, co si wBa[ciwie powania dotyczcego ujawnionego faktu wykorzystania seksualnego. Koniecz- staBo i poradzi sobie z poczuciem winy zwizanym z tym, |e niedostatecznie ne bdzie zBo|enie zawiadomienia do prokuratury o podejrzeniu popeBnienia ochraniali swoje dziecko. Czasami zdarza si, |e rodzice nawzajem obwiniaj przestpstwa. Najkorzystniejsze dla dziecka i dla dalszej procedury prawnej si o to, |e nie zauwa|yli niczego niepokojcego u swojego dziecka. Powiedz jest, aby wBa[nie rodzice poinformowali o krzywdzie dziecka prokuratur. im, |e w tej chwili lepiej skoncentrowa si na tym, komu pomóc, a nie kogo Podaj rodzicom adres, telefon instytucji mogcej udzieli psychologicznej obwinia. Konieczne mo|e by skontaktowanie rodziców ze specjalist, np. pomocy dziecku i rodzinie. psychologiem lub prawnikiem. W czasie rozmowy mo|esz wesprze rodziców dziecka u|ywajc sformu- Gdy sprawc jest jeden z rodziców BowaD typu: §ð  Mo|ecie teraz wiele zrobi jako rodzice, aby pomóc swojemu dziecku . Rodzic, który dowiaduje si, |e jego dziecko byBo wykorzystywane seksualnie §ð  To, |e Wasze dziecko odwa|yBo si powiedzie o tym, co je spotkaBo, przez wspóBmaB|onka lub partnera musi zmierzy si z wieloma problema- dobrze rokuje na przyszBo[ . mi. Musi zaakceptowa nie tylko fakt wykorzystania, ale tak|e zaBamania si §ð  To, |e dziecko nie powiedziaBo Wam o tym fakcie mo|e [wiadczy dotychczasowej relacji z blisk osob. Wielu rodziców staje twarz w twarz o tym, |e chciaBo Was chroni jako wa|ne dla siebie osoby . z zagro|eniem rozpadu rodziny, aresztowania wspóBmaB|onka lub umiesz- §ð  To, co si staBo Waszemu dziecku nie musi mie dBugotrwaBego wpBywu czeniem dziecka w placówce opiekuDczej. Jest to wyjtkowo trudny moment na nie i Wasz rodzin . w |yciu ka|dego rodzica bez wzgldu na stopieD [wiadomego przyczynienia 10 11 si do sytuacji wykorzystania dziecka. Niewtpliwie rodzic potrzebuje czasu, aby dostosowa si do nowej sytuacji. Najczstszymi reakcjami rodzica w ta- Interwencja kiej sytuacji s: §ð niedowierzanie i racjonalizacja  rodzic nie wierzy w to, co powiedziaBo dziecko, próbuje usprawiedliwi sprawc, mo|e przypisywa zBe intencje prawna osobie interweniujcej, §ð gniew, zBo[ i odrzucenie dziecka  rodzic mo|e uwa|a, |e dziecko w jaki[ sposób sprowokowaBo wykorzystanie seksualne lub godziBo si na nie, §ð ambiwalencja  rodzic chce wspiera zarówno dziecko, jak i sprawc, §ð troska o zabezpieczenie finansowe  rodzic mo|e obawia si, |e chronic dziecko pozbawi rodzin [rodków do |ycia. Takie reakcje rodzica mog wywoBywa w Tobie brak akceptacji, niech, zBo[, za|enowanie i bezradno[ w podejmowaniu dalszych dziaBaD. Pamitaj jednak, |e podstawowym celem Twojego spotkania z rodzicem jest pomoc Kto mo|e zgBosi fakt krzywdzenia krzywdzonemu dziecku. K dziecka? Nie oceniaj, nie krytykuj, nie obra|aj si na rodzica, poniewa| powiniene[ go pozyska do dalszej pracy nad ochron dziecka. Je|eli widzisz szans na Zarówno regulacje prawa karnego, jak podjcie takiej wspóBpracy poinformuj rodzica jakie s dalsze procedury po- ART. 304 § 1 i cywilnego wskazuj na obowizek za- stpowania w takich sytuacjach (pomoc psychologiczna i socjalna dla dziecka KODEKSU POSTPOWANIA wiadomienia odpowiednich instytucji i rodziny, poinformowanie przez rodzica prokuratury i zwrócenie si o pomoc KARNEGO o krzywdzie dziecka. Pamitaj, |e dzieci do sdu rodzinnego oraz ewentualna pomoc medyczna dla dziecka). Ka|dy dowiedziaw- nie mog same skBada zawiadomieD prze- Je|eli rodzic odmawia wspóBpracy i jeste[ przekonany, |e nie bdzie chro- stpstwie. Ten obowizek spoczywa na szy si o popeBnieniu niB dziecka nie pozostaje Ci nic innego jak poinformowanie go, |e to Ty podej- rodzicach, opiekunach, profesjonalistach miesz interwencj prawn. przestpstwa [ciga- stykajcych si z dziemi, np. nauczycie- nego z urzdu ma lach, pedagogach i innych osobach. spoBeczny obowizek Nawet je[li nie jeste[ pewien/pewna, zawiadomi o tym czy niepokojca Ci sytuacja dziecka ma znamiona przestpstwa, ale obawiasz si, prokuratora lub |e dziecko jest krzywdzone seksualnie, policj. mo|esz mu pomóc, skBadajc do sdu rodzinnego wniosek o wgld w sytuacj ART. 572 § 1 rodzinn dziecka. KODEKSU POSTPOWANIA CYWILNEGO Ten obowizek spoczywa przede Ka|dy, komu znane wszystkim na szkoBach, o[rodkach pomo- cy spoBecznej, organizacjach i zakBadach jest zdarzenie uza- zajmujcych si opiek nad dziemi. Je|eli sadniajce wszczcie sd uzna, |e dana sytuacja wymaga roz- postpowania z urz- patrzenia, uczyni to z urzdu. Ty tylko uru- chamiasz procedury chronice dziecko. du, zobowizany jest zawiadomi o nim sd ZBo|enie zawiadomienia nie jest z uwarunkowane zgod rodziców/opie- opiekuDczy. kunów prawnych maBoletniego pokrzyw- 12 13 dzonego. Poinformowanie ich o takich dziaBaniach zale|y od woli instytucji miejscowo[ci, w której popeBniono przestpstwo, lub w najbli|szej komendzie skBadajcej zawiadomienie. policji w formie pisemnej lub w formie ustnej, spisanej do protokoBu przez funkcjonariusza policji. Do zawiado- mienia o podejrzeniu popeBnienia Powiadomienie sdu rodzinnego przestpstwa wystarczy tzw. wiary- WARTO PAMITA godna wiadomo[, a nie pewno[ W sprawie o przestp- Organem wBa[ciwym do rozpoznawania spraw osób maBoletnich jest sd ro- popeBnienia przestpstwa. To orga- stwo popeBnione na dzinny, tzn. WydziaB Rodzinny i Nieletnich Sdu Rejonowego, okrgu pobytu ny wymiaru sprawiedliwo[ci maj za dziecka, którego postpowanie ma dotyczy. zadanie zebra dowody i ustali, czy szkod dziecka proku- Zawiadomienie sdu rodzinnego nie wymaga |adnej szczególnej formy przestpstwo zaistniaBo czy nie. rator w postpowaniu pisma procesowego, nie wymaga te| od Ciebie wchodzenia w rol prokurato- Prokuratura, uznajc zarzut na- ra i |dania ukarania rodziców dziecka, np. pozbawieniem wBadzy rodziciel- ruszenia przepisów prawa karnego przygotowawczym skiej. i prawa o wykroczeniach chronicych zawiadamia sd rodzin- WBa[ciw form zgBoszenia nieprawidBowo[ci w rodzinie jest zwrócenie dobro dziecka, powinna w my[l art. ny, który zbada sytuacj si do sdu o wgld w sytuacj rodzinn dziecka. Wystarczy poda dane per- 23 k.p.k. zawiadomi sd rodzinny. sonalne rodziny, adres zamieszkania i fakty, które Ci niepokoj. Takie zawia- rodzinn dziecka i podej- domienie zBo|one lub przesBane do sdu zwolnione jest z opBat sdowych. Jakie s uprawnienia i zobowizania mie decyzje dotyczce Sd rodzinny zbada sytuacj dziecka w miejscu jego zamieszkania. Ku- osób lub instytucji zawiadamiajcych rator sdowy osobi[cie przeprowadzi wywiad w miejscu zamieszkania dziec- o przestpstwie? wBadzy rodzicielskiej ka. Przeprowadzi rozmow z dzieckiem, rodzicami, ssiadami. Kurator mo|e Prokuratura ma obowizek w cigu i opieki nad dzieckiem. tak|e porozmawia z nauczycielami bdz wychowawcami w szkole czy te| sze[ciu tygodni zawiadomi osob lub w przedszkolu dziecka. Zebrawszy informacje, sd rodzinny musi przeprowa- instytucj skBadajc zawiadomienie dzi rozmow wyja[niajc z rodzicami. Czasami wzywa równie| osob, która o podejrzeniu popeBnienia przestp- skBadaBa wniosek do sdu z pro[b o szersze wyja[nienia. stwa o wszczciu postpowania karnego, odmowie wszczcia lub umorzeniu postpowania karnego. Osobie prywatnej i instytucji zgBaszajcej przysBuguje Sd rodzinny mo|e: prawo zBo|enia za|alenia na postanowienie o odmowie wszczcia [ledztwa §ð pouczy rodziców nt. wykonywania wBadzy rodzicielskiej, skierowa w cigu 7 dni od dnia otrzymania postanowienia. W zwizku ze skBadaniem rodziców i dziecko na terapi. Mo|e te| podj decyzj o ograniczeniu za|alenia s one równie| uprawnione do przejrzenia akt sprawy w prokuratu- wBadzy rodzicielskiej przez umieszczenie dziecka w odpowiedniej rze i zapoznania si z uzasadnieniem umorzenia dochodzenia przez prokura- placówce opiekuDczej lub leczniczej, rodzinie zastpczej albo podda tora. Takie uprawnienia zapisane s w art. 305 i 306 k.p.k. rodzin nadzorowi kuratora sdowego; Osoba lub instytucja skBadajca zawiadomienie mo|e zosta powoBana na §ð orzec zawieszenie lub pozbawienie wBadzy rodzicielskiej, je|eli uzna, [wiadka przez prokuratur lub sd i ma obowizek stawi si na takie wezwanie. |e wBadza rodzicielska zostaBa wobec dziecka powa|nie nadu|yta lub istniej trwaBe przeszkody w jej peBnieniu. W takim przypadku dziecko zostaje umieszczone w odpowiedniej placówce lub rodzinie zastpczej. WspóBpraca z innymi sBu|bami W wypadku pozbawienia i zawieszenia wBadzy rodzicielskiej sd musi usta- Powiadomienie o podejrzeniu popeBnienia przestpstwa sdu, prokuratury nowi dla dziecka opiekuna prawnego, bdcego od tej pory prawnym jego czy policji to podjcie interwencji o charakterze [ci[le prawnym. Nie jest to przedstawicielem. Najcz[ciej opiekunem prawnym zostaje kto[ z rodziny jednak jedyny rodzaj pomocy jakiej mo|esz udzieli dziecku. dziecka, mo|e to by tak|e obca osoba. Dziecko mo|e mie tylko jednego Pomocne, w rozwizywaniu czsto trudnych i skomplikowanych proble- opiekuna prawnego (nie mo|e tej funkcji peBni np. maB|eDstwo). mów rodziny dziecka doznajcego przemocy seksualnej, jest dziaBanie inter- dyscyplinarne specjalistów ró|nych dziedzin. Strategia pomocy takiej rodzinie mo|e zosta wypracowana we wspóB- Powiadomienie prokuratury dziaBaniu pedagoga z lekarzem, pracownikiem socjalnym, psychologiem, kuratorem sdowym i innymi specjalistami. Pomoc interdyscyplinarna mo|e Zawiadomienie o podejrzeniu popeBnienia przestpstwa wykorzystania sek- zwBaszcza dotyczy takich przypadków, gdzie krzywdzenie dziecka miaBo cha- sualnego dziecka nale|y zBo|y w prokuraturze rejonowej w tej dzielnicy bdz rakter wewntrzrodzinny. 14 15 Celem pracy interdyscyplinarnej jest zaplanowanie, skoordynowanie §ð Coraz cz[ciej w takich nagBych ART. 185A i usystematyzowanie dziaBaD pomocowych dla konkretnej rodziny. Równo- i trudnych przypadkach dzieci tym- KODEKSU POSTPOWANIA czesne przyjrzenie si rodzinie przez ró|nych specjalistów daje peBniejszy czasowo umieszczane s w rodzin- KARNEGO i trafniejszy obraz jej problemów i mocnych stron. Zezwala na skonstruowanie nych pogotowiach i zawodowych ro- § 1. W sprawach planu pomocy, w którym dziaBania ró|nych specjalistów nie bd si powie- dzinach zastpczych. Decyduje o tym la, a tym bardziej wyklucza. PrzepByw informacji pomidzy sBu|bami jest powiatowe centrum pomocy rodzinie o przestpstwa okre- peBniejszy i szybszy. Praca w zespoBach interdyscyplinarnych ma niebanalne w porozumieniu z sdem rodzinnym. [lone w rozdziaBach znaczenie dla samych zaanga|owanych w pomoc w rodzinie. ZespoBowe pla- Dziecko mo|na powierzy opiece nowanie dziaBaD odci| czBonków zespoBu od jednostkowej odpowiedzial- zastpczej na podstawie tzw. posta- XXV i XXVI Kodeksu no[ci moralnej za podejmowane decyzje i nawet je|eli zespóB musi podj nowienia natychmiastowego. Posta- karnego pokrzyw- drastyczne decyzje dotyczce ingerencji w rodzin bd to decyzje lepiej wy- nowienie natychmiastowe sdzia s- dzonego, który wa|one i udokumentowane. du rodzinnego wydaje na tzw. po- siedzeniu niejawnym. Co to znaczy? w chwili przesBuchania Oznacza to, |e mo|esz uda si do nie ukoDczyB 15 lat, sdziego dy|urnego w sdzie rodzin- Izolacja dziecka od sprawcy nym, przedstawi mu sytuacj i na- przesBuchuje si wykorzystania seksualnego tychmiast zostanie wydana decyzja w charakterze [wiad- o umieszczeniu dziecka w placówce Ochrona dziecka przed sprawc wykorzystywania seksualnego jest konieczna ka tylko raz, chyba |e lub rodzinie zastpczej. Decyzja zwBaszcza wtedy, gdy zamieszkuje ono razem ze sprawc przestpstwa pod o natychmiastowym umieszczeniu wyjd na jaw istotne jednym dachem. dziecka poza rodzin jest decyzj okoliczno[ci, których Policja ma prawo zatrzyma osob podejrzan, je|eli mo|na przypusz- tymczasow i nie jest równoznaczna cza, |e popeBniBa przestpstwo, a zachodzi obawa ucieczki lub ukrycia si tej z pozbawieniem wBadzy rodzicielskiej. wyja[nienie wymaga osoby albo zatarcia [ladów przestpstwa. ponownego przesBu- Jednak|e zatrzymany zostanie zwolniony, je|eli w cigu 48 godzin nie zostanie przekazany do dyspozycji sdu wraz z prokuratorskim wnioskiem chania, lub za|da PrzesBuchanie o zastosowanie tymczasowego aresztowania. Je|eli podejrzany o popeBnienie tego oskar|ony, który dziecka przestpstwa zostanie zwolniony  niedopuszczalne jest ponowne zatrzyma- nie miaB obroDcy nie go na podstawie tych samych faktów i dowodów. Krzywdzenie seksualne dziecka przez Jak mo|esz pomóc dziecku, które nadal doznaje krzywdy lub |yje w cigBym w czasie pierwszego osob dorosB jest przestpstwem. Musi poczuciu zagro|enia, mimo i| prokurator zostaB powiadomiony o przestpczych przesBuchania wic by wszczta procedura prawna. dziaBaniach jego opiekuna, ale nie postanowiB o jego aresztowaniu? Jednym z elementów tej procedury jest pokrzywdzonego. przesBuchanie dziecka. Jego zeznania cz- §ð Pamitaj, |e w sytuacji gdy istnieje podejrzenie, |e dziecko jest krzywdzo- § 2. PrzesBuchanie sto s najwa|niejszym materiaBem dowo- ne seksualnie w najbli|szej rodzinie i nikt nie chroni go w odpowiedni dowym. przeprowadza sd sposób, powiniene[ zawiadomi o tym sd rodzinny. Do sdu bdzie na- W Polsce obowizuje specjalna pro- le|e ocena sytuacji i podjcie prawnych decyzji zapewniajcych dziecku na posiedzeniu cedura przesBuchania dzieci do lat 15, bezpieczeDstwo. bdcych ofiarami przestpstw o charak- z udziaBem biegBego terze seksualnym (scharakteryzowanych psychologa. Prokura- §ð W sytuacjach nagBych i drastycznych, gdy wiesz, |e zagro|enie dziecka w XXV rozdziale Kodeksu karnego). Zo- jest realne bdz odmawia ono powrotu do domu z obawy przed opie- tor, obroDca oraz staBa zapisana w artykule 185a Kodeksu kunami, mo|esz umie[ci je w pogotowiu opiekuDczym. Pogotowie postpowania karnego. Intencj ustawo- peBnomocnik po- opiekuDcze jest jedyn instytucj majca prawo zatrzyma dziecko bez dawcy byBa ochrona dzieci przed wielo- zgody rodziców i bez postanowienia sdu. Je|eli nie wiesz, gdzie znajdu- krzywdzonego maj krotnym przesBuchiwaniem na kolejnych je si pogotowie opiekuDcze lub odmawia ono przyjcia dziecka (to si prawo wzi udziaB etapach postpowaniai zapewnienie niestety mo|e zdarzy) odprowadz dziecko do najbli|szego komisariatu przesBuchiwania dziecka w obecno[ci w przesBuchaniu. (& ) policji. psychologa. 16 17 Zgodnie z obowizujcym prawem dziecko nie mo|e by przesBuchiwa- Je[li chcesz ne czy pytane o zdarzenie przez policjanta czy prokuratora. PrzesBuchuje je na specjalnym posiedzeniu sdzia i biegBy psycholog. PrzesBuchanie dziecka zgodnie z prawem musi by nagrywane. wiedzie wicej& PrzesBuchiwanie dzieci na sali sdowej mo|e by dla niego zródBem stre- su i utrudnia mu zBo|enie zaznania. W wielu miejscach w Polsce ist- niej specjalne pokoje przesBuchaD dzieci. Informacje o nich znajdziesz w komisariacie policji lub na stronie internetowej Fundacji Dzieci Niczyje: www.dzieckoswiadek.pl. Je|eli w pobli|u miejsca zamieszkania dziecka nie ma specjalnego pokoju przesBuchaD mo|na wnioskowa o przesBuchanie dziecka w innym przyjaznym miejscu, mo|e to by np. poradnia rodzinna lub psychologiczno pedagogicz- na. Nie jest dobrym pomysBem przesBuchiwanie dzieci w domu, szkole lub przedszkolu. Zarówno Ty, jak i rodzice dziecka mo|ecie zadawa sobie pytanie, czy dziec- Informacje na temat ochrony oraz placówki uczestniczce ko w ogóle musi zeznawa, czy nie pogorszy to jego stanu psychicznego. dzieci przed wykorzystywaniem w programie Warszawskiej I W Polsce obowizuje zasada bezpo[rednio[ci, co oznacza, |e sd karny seksualnym i pomocy dzieciom Sieci Pomocy Dzieciom musi osobi[cie zapozna si z zeznaniami [wiadków. Rodzice nie mog nie wykorzystywanym: Wykorzystywanym Seksualnie, wyrazi zgody na przesBuchanie dziecka przez sdziego. Nie ma równie| dol- www.zlydotyk.pl o których uzyskasz informacje nej granicy wieku, od której dziecko mo|e by [wiadkiem. www.dzieckokrzywdzone.pl w Centrum Pomocy Dzieciom Nale|y pamita, |e dziecko, które byBo ofiar lub [wiadkiem przestp-  Mazowiecka FDN. stwa dokonanego przez najbli|szego czBonka rodziny, ma prawo (tak samo Informacje dla dzieci w trudnych jak osoba dorosBa) odmówi skBadania zeznaD  zarówno w postpowaniu sytuacjach |yciowych: §ð Komitet Ochrony Praw Dziecka przygotowawczym, jak i przed sdem. www.116111.pl 00-521 Warszawa, www.helpline.org.pl ul. Ho|a 27A, lok. 5  w przypadkach zagro|eD Tel./fax (22) 626 94 19, dzieci w Internecie kopd@kopd.pl oraz terenowe Komitety Ochrony Rzecznik Praw Dziecka: Praw Dziecka, których adresy www.brpd.gov.pl mo|na znalez na stronie Telefon internetowej www.kopd.pl Informacyjno Interwencyjny (22) 696 55 50 §ð Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Informacje na temat pomocy  Niebieska Linia dzieciom wykorzystywanym tel. pBatny: (22) 666 00 60 seksualnie mo|na uzyska pBatny pierwszy impuls: w nastpujcych miejscach: 0 801 1200 02 §ð Centrum Pomocy Dzieciom  Mazowiecka Fundacji Dzieci Porady i pomocy mo|na szuka Niczyje równie| u psychologów 00-048 Warszawa, w centrach interwencji kryzysowej ul. Mazowiecka 12 i w poradniach psychologiczno tel./fax (22) 826 88 62 pedagogicznych. lub 826 88 62 mazowiecka@fdn.pl 18 19 20 Dzieci skrzywdzone przez zBy dotyk chc sta si niewidoczne www.zlydotyk.pl Organizatorzy Patroni medialni GBówny sponsor

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Pomoc dzieciom ulicy – doświadczenia organizacji pozarządowych
A Borucka, A Pisarska Koncepcja resilience – czyli jak pomóc dzieciom i młodzieży z grup podwyższo
Problemy dzieci, metody, postępowanie korekcyjne
Wspólne jak pomóc dzieciom zagrożonym dysleksja
sesja i jak pomoc dzieciom by radzily sobie z wlasnymi uczuciami
Postępy w hepatologii dziecięcej
Broszura dla rodzicw dzieci szescioletnich
Trocha O 13 Udzial dzieci w postepowaniu karnym
postępowanie w zadławieniu u dorosłych i dzieci od 1 roku życia
dla dzieci 4
Internet Pierwsza pomoc

więcej podobnych podstron