plik


ÿþMagdalena Jaciow POLSKIE SKLEPY INTERNETOWE NA RYNKU EUROPEJSKIM Wprowadzenie W literaturze przedmiotu e-handel okre[lany jest synonimami handel elek- troniczny, handel online, handel internetowy oraz e-commerce lub electronic commerce. Nie ma zgodno[ci, czy handel elektroniczny powinien by postrze- gany jako nowy sposób prowadzenia handlu z powodu zastosowania nowej technologii komunikacyjnej jak jest Internet czy te| jako innowacja w handlu tradycyjnym. Jedn z pierwszych definicji handlu elektronicznego, bazujc na elektro- nicznej wymianie informacji (EDI)1, zaproponowaB Ph.K. Sokol:  [& ] handel elektroniczny to wspóBdzielenie si informacj przy u|yciu ró|nych dostpnych technologii teleinformatycznych, pomidzy organizacjami prowadzcymi trans- akcje wymiany dóbr i/lub usBug 2. Obecnie handlem elektronicznym okre[la si procesy kupna-sprzeda|y wspierane przez urzdzenia elektroniczne3. E. Turban postrzega e-commerce ja- ko pojcie opisujce proces kupna, sprzeda|y lub wymiany produktów, usBug i informacji przez sieci komputerowe, wBczajc w to Internet4. W naukach o za- rzdzaniu handel elektroniczny jest postrzegany jako:  medium komunikacyjne umo|liwiajce dostarczanie produktów, usBug, in- formacji oraz realizacj pBatno[ci przez Internet,  interfejs obejmujcy ró|ne informacje i transakcje wymiany pomidzy uczestnikami rynku elektronicznego, 1 EDI pozwala zastpi tradycyjny obieg dokumentów handlowych obiegiem elektronicznym przy zastosowaniu np. sieci usBug dodanych (VAN - Value Added Network). 2 Ph.K. Sokol: EDI: The Competitive Edge, Intertext Publications, McGraw-Hill Book Company, New York 1989. 3 Ph. Kotler, G. Amstrong, J. Saunders, V. Wong: Marketing. Podrcznik europejski. PWE, War- szawa 2002, s. 1055. 4 E. Turban, D. King, J. Lee, D. Viehland: Electronic Commerce: A Managerial Perspective, Prentice-Hall 2004, s. 3. Magdalena Jaciow 114  procesy biznesowe, do których zalicza si produkcj, magazynowanie oraz, w przypadku relacji pomidzy przedsibiorstwami, tworzenie wzajemnego BaDcucha warto[ci,  [rodowisko elektroniczne, które umo|liwia prowadzenie przez Internet wy- miany handlowej produktami o charakterze materialnym i niematerialnym,  struktura obejmujca dane, tekst, strony WWW, telefoni internetow oraz wideo,  globalna sie biznesowa,  narzdzie pozwalajce na [wiadczenie szeroko rozumianych usBug edukacyj- nych poprzez Internet,  platformy wspóBpracy wewntrznej i zewntrznej przedsibiorstw,  wspólnota, która pozwala jej czBonkom na edukacj, prowadzenie transakcji handlowych oraz wspóBprac5. E-handel opiera si na relacjach pomidzy podmiotami reprezentujcymi pi gBównych grup odbiorców-dostawców:  business to business (B2B), ogóB transakcji i wymiana informacji odbywa si pomidzy przedsibiorstwami; handel ten mo|na uto|samia z handlem hur- towym,  business to consumer (B2C) oznaczajcy handel na pBaszczyznie przedsi- biorstwo-klient indywidualny, który odpowiada swoim zakresem handlowi detalicznemu,  consumer to consumer (C2C), który odnosi si do ogóBu transakcji pomidzy klientami indywidualnymi,  business to employee (B2E) dotyczcy sprzeda|y przez przedsibiorstwo ró|nego rodzaju uprawnieD, towarów i usBug pracownikom, w celu [wiad- czenia usBug lub dalszej odsprzeda|y towarów,  business to goverment lub public administration (B2G or PA) odnoszcy si do wymiany informacji i ogóBu transakcji prowadzonych pomidzy przedsi- biorstwami a instytucjami publicznymi. E-commerce obejmuje kupno oraz sprzeda| towarów i usBug w Internecie (strony internetowe z katalogami i ofertami, elektroniczne wspomaganie za- kupów), przekazywanie zamówieD i potwierdzeD oraz obsBug pBatno[ci bez- gotówkowych. Nad tradycyjnymi kanaBami dystrybucji góruje bogactwem asor- tymentu oraz dostpno[ci towarów 24 godziny na dob przez 7 dni w tygodniu. Za jego wy|szo[ci przemawia równie| Batwy dostp do szerokiego wyboru to- warów oraz nieograniczonej mo|liwo[ci porównaD wielu ofert przed podjciem ostatecznej decyzji zakupu. Zalet e-handlu jest: 5 Ibid.; E.M. Awad: Electronic Commerce from Vision to Fulfillment. Prentice-Hall, 2004, s. 3. Polskie sklepy internetowe& 115  mo|liwo[ obni|enia kosztów funkcjonowania i wyposa|enia biur, zmniej- szenia liczby pracowników, skrócenie kanaBów dystrybucji (uproszczenie obiegu dokumentacji), caBkowitej lub cz[ciowej rezygnacji z magazynów,  skrócenie czasu potrzebnego na zawarcie transakcji,  mo|liwo[ indywidualizacji kontaktu, rozumiana jako komunikacja z kon- kretnym odbiorc (tzw. model one to one),  interaktywno[, czyli uBatwione zapamitywanie prezentowanych tre[ci, per- sonalizacja oferty oraz Batwe osiganie informacji zwrotnej od klientów,  elastyczno[, mo|liwo[ bByskawicznego zamieszczania informacji na stro- nach internetowych oraz stosunkowo niskie koszty budowy i przebudowy serwisów,  mo|liwo[ monitorowania przebiegu transakcji zarówno przez dostawc jak i odbiorc. Jeszcze kilka lat temu e-handel nie cieszyB si du|ym zainteresowaniem polskich przedsibiorców, poniewa| Internet nie byB tak rozpowszechniony i za- awansowany technologicznie, jak w krajach Europy Zachodniej. Obecnie w Pol- sce e-handel rozwija si w dynamicznym tempie i w niedBugim czasie wiele firm bdzie dziaBaBo tylko w Internecie. Coraz wiksza liczba polskich przedsi- biorców postanawia rezygnowa z tradycyjnej formy prowadzenia dziaBalno[ci gospodarczej wybierajc Internet jako jedyny kanaB relacji z klientem. Celem artykuBu jest wskazane mo|liwo[ci (stymulant rozwoju) oraz ograniczeD (wy- nikajcych przede wszystkim z uwarunkowaD prawnych) prowadzenia przez polskie firmy e-handlu na rynku europejskim. 1. E-handel w Polsce Rok 2010 byB przeBomowy dla bran|y e-commerce w Polsce. WedBug ró|- nych szacunków liczba sklepów internetowych w Polsce osignBa 10 000. W 2012 roku byBo ju| ponad 12 tys. sklepów internetowych (o 10 tys. wicej ni| w 2006)  rys. 1. Dynamika wzrostu liczby sklepów jest imponujca. W 2012 roku wskaznik dynamiki w stosunku do roku poprzedniego wynosiB 112,0, a w stosunku do 2006 a| 438,7. Pomimo trudniejszego czasu w gospodar- ce (kryzysu gospodarczego), co trzeci sklep internetowy zwikszyB zyski, a a| dwie pite podniosBo obroty. Magdalena Jaciow 116 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 2762 2006 4230 2007 5841 2008 7576 2009 9289 2010 10814 2011 12117 2012 Rys. 1. Liczba sklepów internetowych w Polsce w latach 2006-2012 yródBo: Raport eHandel Polska 2012, wersja elektroniczna, s. 6. WedBug prognoz, obroty e-commerce wzrosn w 2012 roku o okoBo 24%. Polacy stali si [wiadomymi u|ytkownikami sieci potraficymi korzysta z jej zalet. Dzi[ Internet dla przecitnego Polaka to nie tylko miejsce rozrywki. We- dBug badaD przeprowadzonych przez Gemius Polska, okoBo 70% Internautów korzysta z mo|liwo[ci internetowego dokonywania zakupów. Zrednia oszczd- no[ dziki zakupom w Internecie wynosi okoBo 25%, zrozumiaBe jest wic rosnce zainteresowanie tego typu zakupami. WedBug Raportu Centre for Retail Research6 tylko w 2011 roku Polacy wydali na zakupy w sieci 4,5 mld euro. Obecny rok mo|e zakoDczy si obrotem wy|szym nawet o 1,1 mld euro7. Najpopularniejszymi trendami na rynku e-commerce w Polsce s rekomen- dacje, zakupy grupowe, porównywarki i serwisy z opiniami konsumenckimi. PoszerzyBa si oferta dostawców przesyBek pocztowych i kurierskich. Najlepiej sprzedajce si kategorie produktów w sklepach internetowych to: multimedia, odzie|, bi|uteria i dodatki, sprzt RTV, AGD i komputerowy oraz wyposa|enie domu i ogrodu. Najpopularniejsze produkty kupowane na aukcjach interneto- wych to: odzie|, bi|uteria i dodatki, multimedia, sprzt GSM, cz[ci samocho- dowe oraz artykuBy RTV/AGD8. 6 http://www.retailresearch.org/onlineretailing.php (30.08.2012). 7 http://www.egospodarka.pl/83923,E-handel-w-Polsce-I-VI-2012,1,39,1.html (30.08.2012). 8 Raport Internet Standard  e-commerce 2011 , wrzesieD 2011, wersja elektroniczna.pdf Polskie sklepy internetowe& 117 Wybór produktu, jakiego dokonuje e-konsument w Internecie, uwarunko- wany jest wieloma czynnikami. Poza gBównymi determinantami wyboru pro- duktów, takimi jak cena, jako[, przyzwyczajenie, cechy u|ytkowe produktu, promocje, marka, kraj pochodzenia produktu, opakowanie, reklama, moda, e-konsumenci wskazuj wiele innych, którymi kieruj si przy wyborze okre[lo- nych produktów, tj.:  potrzeb zakupu produktu (wynikajc z okoliczno[ci, np. wesele, wymiany sprztu, konieczno[ci zakupu, np. prezent, zapotrzebowania, chwilowego im- pulsu/nastroju w danej chwili),  przydatno[ produktu (cel wykorzystania, funkcjonalno[ produktu, prak- tyczno[, u|yteczno[ i uniwersalno[ produktu),  opinie o produkcie (polecenie/rekomendacje przez przyjacióB, znajomych, rodzin, internautów, oceny/komentarze o produkcie innych u|ytkowników/ kupujcych, ekspertów i specjalistów),  dostpno[ produktu (dostpno[ w sklepach, Batwo[ pozyskania, czas po- [wicony na zakupy, szeroko[ i gBboko[ asortymentu, lokalizacja pla- cówki handlowej),  obsBug klienta (profesjonalizm obsBugi, zachowanie i kompetencje sprze- dawcy, odpowiednie traktowanie klienta, gwarancja i serwis pogwarancyjny, atmosfera w miejscu sprzeda|y),  warunki dostawy i przesyBki,  zainteresowania, upodobania, preferencje, gusta (wynikajce z hobby, pasji, trybu |ycia, pracy)9. Na szybki wzrost warto[ci sprzeda|y w Internecie i rosnc liczb e-skle- pów niewtpliwie najwikszy wpByw ma coraz wiksze przekonanie Polaków do kupowania w sieci. Dostrzegaj oni ogromne mo|liwo[ci e-handlu, nie zapomi- najc o niebezpieczeDstwach. E-zakupy dla polskich e-konsumentów s korzyst- niejsze w stosunku do zakupów tradycyjnych ze wzgldu na ni|sz cen pro- duktów w e-sklepach, wygod zwizan z oszczdno[ci czasu na zakupy, mo|liwo[ci porównania produktów ró|nych producentów ze wzgldu na wy- brane cechy i funkcje produktu oraz szerok ofert produktow e-sklepów (ta- bela 1). Dla 1/4 e-konsumentów zalet zakupów online jest fakt, |e nie trzeba wychodzi z domu lub pracy oraz brak ograniczeD czasowych w otwarciu skle- pów (mo|liwo[ dokonywania transakcji 24 godziny na dob). Poza tym zakupy w Internecie s bardziej przemy[lane, nie kupuje si pod wpBywem impulsu. 9 M. Jaciow, R. Wolny: Polski e-konsument. Typologia, zachowania. Onepress, Gliwice 2011, s. 134. Magdalena Jaciow 118 Na wygod dokonywania zakupów online, zwizan z mo|liwo[ci po- równywania produktów, brakiem konieczno[ci wychodzenia za domu, dostp- no[ci produktów w sklepach 24 godziny na dob, dogodn form pBatno[ci, cz[ciej zwracaj uwag kobiety. M|czyzni cz[ciej ni| kobiety dokonujc za- kupów przez Internet kieruj si oszczdno[ci czasu i pienidzy, szerok ofert i szczegóBowymi informacjami o produkcie. Tabela 1 Zalety zakupów w Internecie opinii polskich e-konsumentów (w % wskazaD) Respondenci wedBug pBci wieku Wyszczególnienie OgóBem 25 K M do 24 lat i wicej Ni|sza cena oferowanych produktów 59,6 58,5 60,7 57,7 60,8 Oszczdno[ czasu 52,2 48,6 55,9 51,1 52,9 Szeroka oferta towarowa - du|y wybór 47,0 43,7 50,2 49,3 45,5 Mo|liwo[ porównywania produktów ró|nych producentów pod wzgldem ceny 46,4 47,7 45,0 46,4 46,4 i parametrów technicznych Wygoda dokonywania zakupu (nie musz 25,2 28,3 22,1 23,3 26,3 wychodzi z domu/pracy) Godziny otwarcia - mo|liwo[ zakupu 23,9 25,8 21,9 22,7 24,6 24 godzin/dob Przemy[lane zakupy 15,4 14,5 16,3 19,6 12,9 Dogodna forma pBatno[ci 9,6 10,5 8,6 11,7 8,2 SzczegóBowe informacje o produktach 4,7 4,0 5,3 3,1 5,6 Dostpno[ produktów, których nie ma 0,7 0,7 0,7 1,0 0,6 w sklepach tradycyjnych yródBo: Badania wBasne w ramach projektu MNiSW  Polski e-konsument - typologia zachowania (2008- 2011). E-zakupy s równie| ryzykowne, gBównie ze wzgldu na mo|liwo[ otrzy- mania towaru niezgodnego z zamówieniem, oszustwami podczas dokonywania e-pBatno[ci oraz brakiem mo|liwo[ci obejrzenia produktu w rzeczywisto[ci (ta- bela 2). Polskie sklepy internetowe& 119 Tabela 2 Wady zakupów w Internecie w opinii e-konsumentów (w % wskazaD) Respondenci wedBug pBci wieku Wyszczególnienie OgóBem 25 K M do 24 lat i wicej Ryzyko otrzymania towaru niezgodnego 46,6 45,2 47,9 48,3 45,5 z zamówieniem Ryzyko oszustw zwizanych z pBatno[cia- 37,9 40,0 35,8 44,4 33,9 mi Brak mo|liwo[ci obejrzenia towaru 37,7 39,7 35,6 40,7 35,8 Brak bezpieczeDstwa danych osobowych 16,5 17,8 15,3 20,5 14,1 Brak bezpo[redniego kontaktu ze sprze- 11,5 9,5 13,5 14,1 9,9 dawc Zakupione towary w Internecie otrzymuje 6,1 3,7 8,5 8,0 4,9 si z opóznieniem Zakupy w Internecie s skomplikowane 1,1 1,0 1,2 0,8 1,3 Inne 1,3 1,0 1,6 1,8 1,1 yródBo: Ibid. W stosunku do wyników z lat poprzednich zaobserwowano do[ dynamicz- ny wzrost liczby osób deklarujcych zakupy online. Rok 2010 przyniósB wzrost odsetka kupujcych online z 67% do 74% internautów. Korzystanie z aukcji deklaruje 80% kupujcych w sieci (o 2% wicej ni| w 2009), a w sklepach ku- puje 68% tej grupy (wzrost o 7%). Ponad 50% kupujcych w sieci korzysta zarówno ze sklepów, jak i z aukcji internetowych. NiespeBna 33% kupujcych deklaruje za[, |e  przygody z e- -commerce ogranicza do korzystania z aukcji internetowych10. 2. E-handel w Europie W 2011 roku Europejczycy wydali na zakupy w sklepach internetowych 200,52 mld euro. To o 18,2% wicej w porównaniu z rokiem 2010 - wynika z raportu przygotowanego przez o[rodek badawczy Centre for Retail Research11. W 2011 roku najwicej w sieci wydali mieszkaDcy Wielkiej Brytanii 10 Ibid. 11 http://www.wirtualnemedia.pl/artykul/europejczycy-wydali-200-mld-euro-na-zakupy-online-w- 2011-polacy-4-5-mld-euro Magdalena Jaciow 120 (59,42 mld ), Niemiec (45,07 mld euro) i Francji (38,66 mld euro), a najmniej Polski (4,51 mld euro), Norwegii (4,88 mld euro) i Danii (5,21 mld euro). Statystyczny Europejczyk robicy zakupy online wydaB w 2011 roku w In- ternecie 1221 euro i kupiB 25 produktów, pBacc za ka|dy z nich 50 euro. Pod wzgldem wydatków na pierwszym miejscu znalazBa si Dania ([rednio 1897 euro), przed Norwegi (1734 euro) i Wielk Brytani (1693 euro), a na ostatnim Polska (458 euro), wyprzedzona przez kraje Beneluksu (869 euro) i Hiszpani (893 euro). Najwiksz liczb produktów kupili Brytyjczycy ([red- nio 39), a najmniejsz Polacy (15). Z kolei za jeden kupiony w sieci produkt naj- wicej pBacili Norwegowie ([rednio 82,57 euro), a najmniej Polacy (30,51 euro). Z raportu wynika, |e wydatki na zakupy online stanowiBy w zeszBym roku 7,8% caBkowitej warto[ci handlu na naszym kontynencie (prognoza na 2012 rok - 8,8%). Najwy|sze wskazniki odnotowano kolejno w Wielkiej Brytanii (12%), Niemczech (9%), Szwajcarii (8,7%) i Norwegii (8,1%), a najni|sze we WBo- szech (1,3%), Polsce (3,1%) i Hiszpanii (3,5%)  tabela 3. Tabela 3 Zakupy online w wybranych krajach Europy  wybrane charakterystyki Zrednioroczna warto[ zakupów Zrednia ilo[ zakupionych online na 1 e-klienta (w euro) produktów przez 1 e-klienta Wyszczególnienie 2011 2012* 2011 2012* Dania 1897 1967 31 32 Norwegia 1733 1766 21 24 Wielka Brytania 1693 1741 39 43 Szwajcaria 1539 1552 28 33 Francja 1440 1688 28 32 WBochy 1261 1399 22 26 Szwecja 1068 1098 26 28 Niemcy 991 1031 25 28 Hiszpania 892 946 17 19 Benelux 868 870 20 25 Polska 457 523 15 18 Zrednia 1221 1298 25 28 * Prognoza, szacunki. yródBo: Opracowanie wBasne na podstawie http://www.wirtualnemedia.pl/artykul/europejczycy-wydali-200- mld-euro-na-zakupy-online-w-2011-polacy-4-5-mld-euro Polskie sklepy internetowe& 121 Polska wyró|niBa si za to, je[li chodzi o wzrost warto[ci rynku e- -commerce, który w okresie 2010-2011 signB 33,5% To najwy|szy wskaznik w Europie. Prognozy wskazuj, |e w 2012 roku europejscy konsumenci prze- znacz na internetowe zakupy 232,76 mld euro - o 16% wicej ni| w 2011. Ze wzrostem o 24%, z 4,51 do 5,59 mld euro najszybciej rozwijajcym si rynkiem znów ma by Polska. Polskie sklepy internetowe coraz cz[ciej obsBuguj zagraniczne zamówie- nia. W 2008 roku 47%, w 2009 - 58%, a w 2010 - 75% sklepów prowadziBo sprzeda| za granic (rys. 2). GBównym motywem rozszerzania oferty dla za- granicznych klientów jest ch zwikszenia obrotów i zysków. Na midzynaro- dowej platformie eBay zarejestrowanych jest ponad 200 mln u|ytkowników z caBego [wiata. Ponadto, bardzo czsto cena oferowanych produktów skierowa- nych do bogatszych od Polski krajów jest o wiele wy|sza. Komunikacja interne- towa zmniejsza dystans pomidzy sprzedawc a nabywc, a 24-godzinny dostp do oferty sklepu umo|liwia dostp do dowolnego rynku zagranicznego12. Tabela 2 Warto[ zakupów online w wybranych krajach Europy w latach 2009-2012 Warto[ zakupów online Wzrost warto[ci zakupów online (w mln euro) (w %) Wyszczególnienie 2009 2010 2011 2012* 2010/2009 2011/2010 2012/2011* Wielka Brytania 44,86 52,13 59,42 67,74 16,2 14,0 14,0 Niemcy 34,34 39,19 45,07 50,92 14,1 15,0 13,0 Francja 24,75 31,18 38,66 47,17 26,0 24,0 22,0 Benelux 8,31 10,17 12,25 13,96 22,4 20,4 14,0 WBochy 6,60 7,98 9,96 11,76 21,0 24,8 18,0 Hiszpania 6,31 7,87 9,37 10,87 24,8 19,0 16,0 Dania 3,83 4,49 5,21 5,94 17,3 16,0 14,0 Szwecja 3,82 4,70 5,74 6,78 23,1 22,1 18,0 Szwajcaria 3,82 4,55 5,45 6,32 19,1 19,8 16,0 Norwegia 3,26 4,00 4,88 5,71 22,8 22,0 17,0 Polska 2,51 3,37 4,51 5,59 34,4 33,5 24,0 Zrednia 142,41 169,61 200,52 232,76 19,1 18,2 16,1 * Prognoza, szacunki. yródBo: Ibid. 12 Raport e-handel Polska 2010. Badanie polskich sklepów internetowych i konsumentów. Wersja elektroniczna pdf. Magdalena Jaciow 122 75,59% 2010 58,25% 2009 2008 46,90% Rys. 2. Odsetek e-sklepów w Polsce realizujcych zamówienia zagraniczne yródBo: Raport e-handel Polska 2010. Badanie polskich sklepów internetowych i konsumentów. Wersja elek- troniczna.pdf. Ró|na jest ilo[ transakcji z klientami zagranicznymi realizowana w cigu roku. Co pity polski sklep internetowy w 2010 roku obsBu|yB jedynie od 1 do 5 zamówieD zagranicznych. Ponad 80% sklepów obsBugujcych klientów za- granicznych prowadzi sprzeda| na portalach aukcyjnych, gdzie najprawdo- podobniej zostaBy dokonane zagraniczne transakcje. Prawie 19% e-sklepów prowadzi staB sprzeda| zagraniczn, obsBugujc ponad 50 zamówieD rocznie. Charakterystyczna dla tych firm jest liczna kadra pracownicza, 73% zatrudnia do obsBugi ponad 5 osób, a dwie trzecie posiada w ofercie handlowej ponad 5 tys. produktów. Niewiele ponad 17% sklepów obsBuguje od 6 do 10 zagranicznych transakcji, a powy|ej 20 ju| tylko niecaBe 8%13. Rozszerzenie dziaBaD na rynki zagraniczne wi|e si z konieczno[ci pod- jcia dziaBaD adaptacyjnych zwizanych z dostosowaniem strony internetowej do klienta zagranicznego. Wikszo[ sklepów dziaBajcych na rynkach zagranicz- nych powinna zaimplementowa odpowiedni wersj jzykow platformy hand- lowej w jzyku obowizujcym na rynku docelowym. Blisko co szósty polski sklep internetowy udostpnia równie| wersj anglojzyczn swojej witryny. Wiele sklepów nie przygotowuje wBasnej wersji strony w jzyku obcym, lecz korzysta z translatorów Google. Badania pokazuj, |e ró|ne wersje jzykowe dostpnej oferty wprowadzaj przede wszystkim sklepy funkcjonujce na rynku od ponad 10 lat. Ponad poBowa tych sklepów prezentuje ofert równie| w jzyku angielskim, a blisko co pity sklep w jzyku niemieckim lub rosyjskim. Prezen- tacja oferty produktowej w ró|nych wersjach jzykowych jest domen sklepów, 13 Ibid. Polskie sklepy internetowe& 123 które prowadz dziaBalno[ równie| poza Internetem. W[ród tych przedsi- biorstw przewa|a wersja anglojzyczna. Jednak najwiksza dysproporcja wy- stpuje w przypadku prezentowania oferty w jzyku niemieckim, któr wprowa- dziB blisko co dziesity sklep funkcjonujcy równie| poza Internetem i tylko nieco ponad 3% sklepów dziaBajcych wyBcznie w sieci14. Polskie sklepy internetowe bd musiaBy dostosowa si do jednolitych za- sad, które bd obowizywa w UE. PaDstwa czBonkowskie maj 2 lata na wdro- |enie unijnej dyrektywy przyjtej w 2011 roku, która ujednolici zasady zakupów online we wszystkich krajach. Prawa konsumenta w krajach czBonkowskich Unii Europejskiej s chronione, ale w ka|dym inaczej. Wprowadzana dyrektywa roz- szerzy dotychczasow ochron, która w regulacjach w Kodeksie Cywilnym czy w poszczególnych ustawach ochrony konsumenckiej obecnie istnieje. Dyrekty- wa ujednolici te zasady w caBej UE: poczwszy od okresu na odstpienie od umowy (wszdzie ten okres bdzie wynosiB 14 dni), poprzez poszczególne obowizki, np. zwrot kosztów przesyBki towarów czy okre[lony termin na do- konanie tego zwrotu. Ponadto, w caBej UE bdzie jednakowy formularz odst- pienia od umowy. Wyeliminowane zostan równie| opBaty za korzystanie z kart kredytowych i infolinii prowadzonych przez przedsibiorców. Ujednolicenie za- sad spowoduje, |e konkurencja na polskim rynku stanie si silniejsza, ale jedno- cze[nie europejskie rynki bd Batwiej dostpne dla polskich e-sklepów15. Ujednolicenie zasad handlu online na wszystkich rynkach europejskich jest szans zarówno dla polskich e-sklepów, jak i polskich e-konsumentów. Polskie sklepy internetowe rozszerz zasig dziaBania, pozyskaj nowych klientów, zwiksz zyski. Polscy e-konsumenci uzyskaj dostp do taDszej zagranicznej oferty dostpnej na takich samych zasadach jak w Polsce. Pojawia si tak|e szansa na rozwój nowych pomysBów na biznes, np. porównywarek europejskich lub porównywarek dotychczas istniejcych w wersjach jzykowych odpowiada- jcych jzykom ojczystym paDstw UE. Poza nowymi mo|liwo[ciami dyrektywa generuje dla przedsibiorców dodatkowe koszty, zwizane z dostosowaniem re- gulaminów, formularzy zamówieD, zwrotami kosztów przesyBki. Zainteresowani europejskim rynkiem bd musieli zainwestowa w tBumaczenie stron interne- towych oraz obsBug kuriersk16. W opinii Komisji Europejskiej przyjta dyrektywa, ma za zadanie zwik- szy ochron konsumentów w sieci, ale te| pobudzi transgraniczny handel w sieci. Mimo |e zakupy online staj si coraz popularniejsze, tylko 6% konsu- 14 Ibid. 15 Zakupy online w zagranicznych sklepach bd Batwiejsze 01.03.2012. http://inwestycje.pl/ ecommerce/Zakupy-online-w-zagranicznych-sklepach-beda-latwiejsze;158701;0.html 16 Ibid. Magdalena Jaciow 124 mentów w UE decyduje si na zakup w internetowym sklepie zagranicznym. Najczstsz przyczyn niedokonywania zakupów w zagranicznych sklepach internetowych s obawy o wiarygodno[ sprzedawcy. Raport  Online Cross- -Border Mystery Shopping - State of the e-Union prezentuje wnioski z 305 transakcji online dokonanych w 28 krajach Europy17. Jak wynika z raportu, 94% zamówionych towarów zostaBo dostarczonych. W 2003 roku, gdy przeprowadzono podobne badanie, byBo to tylko 66%. To po- twierdza wcze[niejsze wyniki badaD Komisji Europejskiej (IP/11/280), które wskazywaBy, |e dostawa produktów zamówionych przez Internet w innym kraju UE jest tak samo, a nawet bardziej, niezawodna jak w przypadku krajowych e-zakupów (towar nie dotarB w 5% przypadków zakupów ponadgranicznych i odpowiednio 6% zakupów krajowych). Z badaD wynika równie|, |e tylko 1% dostarczonych towarów byBo wadliwych (np. ksi|ka ze zniszczon okBadk) lub niezgodnych z zamówieniem (np. inny kolor). W 90% przypadków kupujcy otrzymywali zwrot pienidzy po skorzystaniu z prawa do odstpienia od umowy zawartej na odlegBo[. Jednak 57% z nich miaBo problem z uzyskaniem zwrotu pierwotnych kosztów za przesyBk, co nale|y im si zgodnie z prawem unijnym. Ponadto, niektórzy sprzedawcy niezgodnie z prawem informowali klientów, |e nie mog zrezygnowa z zamówienia. WedBug przepisów obowizujcych w UE, konsument ma prawo odstpi od umowy zawartej przez Internet bez po- dawania przyczyny w cigu 7 dni roboczych od otrzymania przesyBki (w nie- których krajach wicej, w Polsce - 10 dni). Wystarczy, by przesBaB sprzedawcy o[wiadczenie o rezygnacji i odesBaB produkt (koszty dostarczenia paczki z po- wrotem do sprzedawcy ponosi konsument). Badacze wytypowali do testu strony e-sklepów z krajów UE na podstawie minimalnych kryteriów  przyjazno[ci wobec odbiorców z innych paDstw czBonkowskich (tj. kierowanie oferty do za- granicznych odbiorców, odpowiedni system pBatno[ci, strona w kilku wersjach jzykowych). OkazaBo si jednak, |e 60% z tych witryn faktycznie uniemo|liwia dokonanie zakupu zagranicznemu konsumentowi (np. dostawa do kraju za- mawiajcego nie byBa mo|liwa). W 2009 roku badania przeprowadzone przez Komisj Europejsk tak|e pokazaBy, |e 60% zakupów internetowych pomidzy krajami UE nie doszBo do skutku (IP/09/1564), poniewa| sprzedawca nie prowa- dziB wysyBki produktu do ich kraju lub nie oferowaB odpowiednich mo|liwo[ci dokonania pBatno[ci transgranicznej18. Dla polskich e-konsumentów zakupy w zagranicznych sklepach interneto- wych s atrakcyjne ze wzgldu na dostpno[ niektórych produktów oraz ni|sz 17 http://ec.europa.eu/consumers/ecc/consumer_reports_en.htm 18 Czy e-zakupy za granic s bezpieczne? (18.10.2011). Bud|et domowy. www.egospodarka.pl Polskie sklepy internetowe& 125 cen. Wiele produktów elektronicznych, filmów, pByt muzycznych, anglojzycz- nych ksi|ek oraz wyrobów nietypowych, jak przedmioty kolekcjonerskie (figurki, komiksy, pamitki), meble czy ubrania, nie jest dostpnych w Polsce, a je[li znajduj si w polskich sklepach, to ich oferta mo|e by znacznie ubo|sza ni| w sklepach zagranicznych. Do tego ceny wielu produktów s nawet o 30-40% wy|sze od tych, które oferowane s za granic. Najwiksze ró|nice w cenie na korzy[ sklepów zagranicznych obserwuje si w ofercie laptopów, telefonów komórkowych, artykuBów elektronicznych czy odtwarzaczy MP3. Najpopularniejszym rynkiem zagranicznym, na którym polscy e-konsu- menci robi zakupy s Niemcy. Co druga transakcja zagraniczna realizowana byBa w niemieckim sklepie internetowym (52%), 17% Polskich e-konsumentów kupuje w USA, co dziesity w sklepach Wielkiej Brytanii, 4% we Francji, a 3% we WBoszech. Coraz wicej du|ych sklepów funkcjonujcych za granic rezygnuje z opBat za wysyBk zamówionego towaru. Za darmo towar do Polski przysyBa np. Puma (przy zamówieniu powy|ej 20 euro) i sklep z ubraniami Asos (bez wzgldu na warto[ zamówienia). Wikszo[ sklepów jednak wci| pobiera opBaty. W bry- tyjskich koszt standardowej wysyBki do Polski wynosi od 5 do 7 funtów. Nie- mieckie, francuskie i wBoskie doliczaj za dostaw od kilku do kilkunastu euro. Towary zamówione online w krajach Unii Europejskiej musz zosta do- starczone w terminie do 30 dni i nie pBaci si za nie cBa ani podatku VAT. Do Polski wysyBaj towary równie| sklepy amerykaDskie pobierajc opBaty: koszt niewielkiej wysyBki to od 3,99 dol. do 9,99 dol, a do tego na paczk czeka si od 2 do 5 tygodni. Szybsza jest dostawa drobnych zakupów za po[rednic- twem kuriera, ale kosztuje standardowo od 19,99 do 29,99 dol. Dodatkowo, ku- pujc w USA nale|y si liczy z konieczno[ci zapBaty VAT i w przypadku nie- których towarów cBa. Coraz wicej e-sklepów i platform aukcyjnych dziaBajcych na terenie Unii Europejskiej nie pobiera opBat za wysBanie zamówionych towarów do Polski. Za internetowe zakupy zrobione w USA cigle trzeba jednak zapBaci minimum 4 dolary. O ile ju| co trzeci Polak kupowaB w sieci, to zaledwie 3% zdecydowaBo si na nie w zagranicznych sklepach internetowych lub platformach aukcyjnych. Odstraszaj od nich obawy o bezpieczeDstwo oraz wysokie koszty przesyBki. Tymczasem zakupy online za granic nie musz by ani dro|sze, ani bardziej skomplikowane od tych w kraju. Oszczdno[ci wynikajce z ni|szych cen po- krywaj czsto koszty wysyBki19. 19 Kiedy opBaca si robi e-zakupy za granic. http://biznes.gazetaprawna.pl/artykuly/516315, kiedy_oplaca_sie_robic_e_zakupy_za_granica.html Magdalena Jaciow 126 Podsumowanie Podczas gdy handel tradycyjny skupia si na do[ standardowej ofercie, e-handel dziki swojej wirtualno[ci daje mo|liwo[ dotarcia z niestandardow ofert wszdzie, gdzie ludzie korzystaj z Internetu. Sklep internetowy mo|e by prowadzony z dowolnego miejsca i zapewnia dziaBalno[ w skali caBego kraju. Rozwój w sieci to szansa dla lokalnych sklepów, czsto zlokalizowanych na ob- szarach pozamiejskich. W sytuacji, gdy du|e sieci handlowe eliminuj nie- wielkie sklepy, Internet mo|e sta si szans dla sklepów hobbystycznych. Bran|a e-commerce to miejsce zarówno dla sportowych zapaleDców, którzy korzystajc z do[wiadczenia doradzaj w wyborze profesjonalnego sprztu, jak i sprzedawców rcznie robionej bi|uterii czy specjalistycznego sprztu medycz- nego. Kolejn zalet prowadzenia e-handlu jest mo|liwo[ precyzyjnej weryfi- kacji dziaBaD promocyjnych. W Internecie bardzo dokBadnie mo|na zmierzy nakBady na reklam i zwrot z takiej inwestycji20. E-handel daje du|e mo|liwo[ci rozwoju wielu firmom. Sprzedawcy d| do staBego usprawniania swoich dziaBaD i dostosowywania do potrzeb i preferencji klientów. Do dziaBaD strategicznych polskich sklepów internetowych, których celem jest rozwój i podnoszenie poziomu zysku nale|:  poprawa oferty sklepu bez wzgldu na aktualnie oferowan liczb produktów (73% sklepów podejmuje takie dziaBania),  zwikszanie funkcjonalno[ci platformy sklepowej (63% e-sklepów deklaruje takie dziaBania); obecnie co trzeci sklep z tej grupy nie posiada zintegrowa- nego forum internetowego, co drugi nie umo|liwia oceny i opiniowania pro- duktów, a ponad poBowa nie gromadzi fanów na portalach spoBeczno[cio- wych,  uatrakcyjnienie prezentacji wBasnej oferty (60%),  zwikszenie zakresu dziaBaD marketingowych (55%),  poprawa obsBugi klientów (34%) i infrastruktury informatycznej (30%); na zapleczu sprztowym skupi si firmy, spo[ród których co piata funkcjonuje na darmowym oprogramowaniu, a co trzecia na wBasnym, wykorzystujc gBównie serwery wirtualne i dedykowane,  wdro|enie lub usprawnienie istniejcych form sprzeda|y ratalnej (7%),  usprawnienie obsBugi logistycznej (18%),  poprawa obsBugi pBatno[ci internetowych (16%)21. 20 http://www.ecommerce.edu.pl/inne/raporty/shoper-przedstawia-ranking-atrakcyjnosci-branz-w- e-commerce.html 21 Raport e-handel Polska 2010. Op. cit. Polskie sklepy internetowe& 127 Wprowadzenie planowanych zmian przyczyni si do rozwoju e-handlu nie tylko polskiej, ale tak|e w perspektywie europejskiej. Istotne jest, aby przedsibiorcy prowadzcy sklepy internetowe byli [wia- domi co determinuje sukces firm w Internecie. Literatura Czy e-zakupy za granic s bezpieczne? (18.10.2011). Bud|et domowy. www.egospodarka.pl E.M. Awad: Electronic Commerce from Vision to Fulfillment. Prentice-Hall, 2004. http://ec.europa.eu/consumers/ecc/consumer_reports_en.htm http://www.ecommerce.edu.pl/inne/raporty/shoper-przedstawia-ranking-atrakcyjnosci- branz-w-e-commerce.html http://www.egospodarka.pl/83923,E-handel-w-Polsce-I-VI-2012,1,39,1.html (30.08.2012). http://www.retailresearch.org/onlineretailing.php (30.08.2012). http://www.wirtualnemedia.pl/artykul/europejczycy-wydali-200-mld-euro-na-zakupy- online-w-2011-polacy-4-5-mld-euro Jaciow M., Wolny R.: Polski e-konsument. Typologia, zachowania. Onepress, Gliwice 2011. Kiedy opBaca si robi e-zakupy za granic. http://biznes.gazetaprawna.pl/artykuly/ 516315,kiedy_oplaca_sie_robic_e_zakupy_za_granica.html Kotler Ph., Amstrong G., Saunders J., Wong V.: Marketing. Podrcznik europejski. PWE, Warszawa 2002. Raport e-handel Polska 2010. Badanie polskich sklepów internetowych i konsumentów, wersja elektroniczna PDF. Raport eHandel Polska 2012, wersja elektroniczna. Raport Internet Standard  e-commerce 2011 , wrzesieD 2011, wersja elektroniczna.pdf Sokol Ph.K.: EDI: The Competitive Edge, Intertext Publications. McGraw-Hill Book Company, New York 1989. Turban E., King D., Lee J., Viehland D.: Electronic Commerce: A Managerial Perspec- tive, Prentice-Hall, 2004. Zakupy online w zagranicznych sklepach bd Batwiejsze 01.03.2012. http://inwes tycje.pl/ecommerce/Zakupy-online-w-zagranicznych-sklepach-beda-latwiejsze;158 701;0.html Magdalena Jaciow 128 POLISH INTERNET SHOPS ON THE EUROPEAN MARKET Summary This article is an empirical study which presents the results of studies made on the basis of Polish and foreign secondary sources of information. The article includes basic characteristics and determinants of e-commerce development in Poland and Europe. E-commerce in Poland has a very high growth prospects, the best in Europe. It is impor- tant that businessman s running internet stores are aware of what determines the success of the companies on the Internet. Internet expands the spatial extent of many companies. Foreign markets are attractive to many companies. The article indicates success factors of Polish online stores in terms of communication with a foreign customer: available websites language versions, abroad delivery conditions, terms of payment for overseas customers, other requirements of the international transaction.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Kraska Tajemniczy klient w polskim sklepie internetowym
Polski Internet wymyślili fizycy i astronomowie
Bezpieceństwo militarne Polski
Historia państwa i prawa Polski Testy Tablice
administracja w ksiestwie warszawskim i krolestwie polskim
Internet Pierwsza pomoc
Szlakiem polskich Tatarów
Nazwy kolorów w języku polskim
Optymalizacja serwisow internetowych Tajniki szybkosci, skutecznosci i wyszukiwarek
Swieci w Dziejach Narodu Polskiego6
A Balaban Polskie problemy ustrojowe 2003

więcej podobnych podstron