plik


ÿþFINANSE SAMORZDU TERYTORIALNEGO nð Finanse samorzdu terytorialnego to publiczne zasoby pieni|ne ([rodki publiczne) gmin, powiatów, i i | ([ dki bli ) i i tó województw samorzdowych i ich zwizków, operacje tymi zasobami i normy prawne je regulujce tymi zasobami i normy prawne je regulujce. nð Finanse samorzdu terytorialnego obejmuj zjawiska i GOSPODARKA FINANSOWA procesy zwizane z gromadzeniem oraz procesy zwizane z gromadzeniem oraz I SYSTEM FINANSOWY rozdysponowaniem [rodków publicznych przez JST i ich JEDNOSTEK SAMORZDU  zwizki oraz podlegBe im jednostki organizacyjne zwizki oraz podlegBe im jednostki organizacyjne. TERYTORIALNEGO 2 OBSZAR ZAINTERESOWANIA OBSZAR ZAINTERESOWANIA FINANSÓW SAMORZDU TERYTORIALNEGO FINANSÓW SAMORZDU TERYTORIALNEGO  1/2 2/2 qð problematyka racjonalno[ci gospodarowania zasobami qð tre[ ekonomiczna i zwizki przyczynowo skutkowe [rodków publicznych skuteczno[ i efektywno[ pobierania [rodków publicznych  skuteczno[ i efektywno[ pobierania midzy gromadzeniem [rodków publicznych a midzy gromadzeniem [rodków publicznych a oraz gromadzenia dochodów bud|etowych JST, zasadno[ i zakresem interwencji samorzdu terytorialnego w racjonalno[ wydatków ponoszonych przez organy JST, procesy j goi gionalnego p y rozwojulokalneg reg g poziom i struktura dBugu JST qð zwizki midzy wydatkami i rozchodami JST a qð mechanizm redystrybucji [rodków publicznych pomidzy przeobra|eniami jako[ciowymi, jakie zachodz na podsektorem rzdowym a poszczególnymi ogniwami podsektorem rzdowym a poszczególnymi ogniwami danym obszarze w zakresie poziomu |ycia ludno[ci i podsektora samorzdowego (redystrybucja pionowa) warunków funkcjonowania podmiotów gospodarczych qð mechanizm redystrybucji [rodków p y dokonywany y y j publicznych y y w ramach podsektora samorzdowego pomidzy poszczególne ogniwa tego podsektora (redystrybucja pozioma) pozioma) 3 4 FINANSE SAMORZDU TERYTORIALNEGO ODRÓ{NIA FINANSÓW SAMORZDU TERYTORIALNEGO NIE  SI OD FINANSÓW SZCZEBLA CENTRALNEGO Z UWAGI MO{NA PRZECIWSTAWIA FINANSOM SZCZEBLA  NA: CENTRALNEGO, GDY{: qð ró|nice co do miejsca koncentracji publicznych zasobów qð stanowi istotn cz[ systemu finansów publicznych, pieni|nych pieni|nych, qð s [ci[le powizane z finansami na szczeblu centralnym tzn qð s [ci[le powizane z finansami na szczeblu centralnym, tzn. cz[ publicznych zasobów pieni|nych przesuwana jest ze qð odmienny zasig terytorialny, szczebla centralnego na szczebel samorzdowy w formie qð oddzielenie finansów samorzdu terytorialnego od qð oddzielenie finansów samorzdu terytorialnego od dotacji, subwencji, udziaBów w podatkach paDstwowych, finansów szczebla centralnego, nastpujce poprzez qð metody finansowania zadaD publicznych na szczeblu tworzenie norm prawno finansowych, okre[lajcych centralnym i samorzdowym s bardzo zbli|one, t l i d b d bli| kompetencje organów publicznych do gospodarowania qð formy dziaBania organów samorzdowych mo|na porównywa [rodkami publicznymi, z formami dziaBania organów centralnych, tzn. wystpuj one z formami dziaBania organów centralnych, tzn. wystpuj one qð ó| i i k ii JST l | [ i d qð zró|nicowanie zakresu autonomii JST w zale|no[ci od w roli: podmiotu prawa publicznego i prywatnego, kasjera warunków spoBecznych, gospodarczych, politycznych. oraz bankiera. 5 6 DOCHODY SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH W LATACH 2005-2010 Dochody, wydatki, wynik i dBug samorzdu terytorialnego 27 krajów UE na tle dochodów, wydatków, wyniku i dBugu Dochody SFP w mld zB Struktura dochodów SFP w % sektora instytucji rzdowych i samorzdowych w latach 2004-2010 Wyszczególnienie 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Wyszczególnienie 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 y g OgóBem 382,5 420,4 484,9 514,0 539,7 551,1 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Dochody sektora ogóBem 43,9 44,3 44,8 44,7 44,6 44,0 43,9 Podsektor rzdowy, z tego: 236,5 260,8 304,5 331,0 355,8 307,9 61,8 62,0 62,8 64,4 65,9 55,9 Dochody szczebla stanowego 4,2 4,2 4,2 4,2 4,3 4,5 4,2 Bud|et paDstwa 177,8 195,0 232,8 249,8 270,2 246,4 46,5 46,4 48,0 48,6 50,1 44,7 p Dochody szczebla lokalnego 11,1 11,1 11,2 11,2 11,3 12,0 11,8 Agencje paDstwowe 3,7 4,2 4,7 4,8 4,0 4,1 0,9 1,0 1,0 0,9 0,7 0,7 Wydatki sektora ogóBem 46,8 46,8 46,3 45,6 46,9 50,8 50,3 PozostaBe jednostki 55,0 61,6 67,0 76,4 81,7 57,4 14,4 14,6 13,8 14,9 15,1 10,3 Wydatki szczebla stanowego 4,4 4,4 4,3 4,2 4,4 4,8 4,7 Wydatki szczebla stanowego 4,4 4,4 4,3 4,2 4,4 4,8 4,7 Podsektor samorzdowy, z 66,5 74,9 87,4 91,2 88,9 84,2 17,4 17,8 18,0 17,8 16,5 15,3 tego: Wydatki szczebla lokalnego 11,4 11,3 11,4 11,3 11,5 12,3 12,2 Bud|ety JST 54,2 62,2 73,2 77,0 73,9 75,5 14,2 14,8 15,1 15,0 13,7 13,7 Wynik sektora -2,9 -2,5 -1,5 -0,9 -2,3 -6,8 -6,4 PozostaBe jednostki 12,4 12,7 14,2 14,2 15,1 8,7 3,2 3,0 2,9 2,8 2,8 1,6 Wynik szczebla stanowego -0,3 -0,2 -0,1 0,0 -0,2 -0,4 -0,5 Podsektor ubezpieczeD Wynik szczebla lokalnego -0,2 -0,2 -0,2 -0,1 -0,2 -0,4 -0,4 79,4 84,6 93,0 91,8 95,0 159,0 20,8 20,2 19,2 17,8 17,6 28,8 spoBecznych, z tego: DBug sektora 62 2 62 8 61 5 58 8 61 8 74 0 80 0 DBug sektora 62,2 62,8 61,5 58,8 61,8 74,0 80,0 Fundusz UbezpieczeD 76,8 81,9 89,9 88,2 91,2 94,7 20,1 19,6 18,5 17,1 16,9 17,2 SpoBecznych DBug szczebla stanowego 5,0 5,1 4,9 4,6 5,0 5,9 6,3 Fundusz Emerytalno- DBug szczebla lokalnego 5,1 5,2 5,3 5,1 5,1 5,7 5,8 1,1 1,3 1,3 1,3 1,3 1,5 0,3 0,3 0,3 0,3 0,2 0,3 Rentowy Rentowy PozostaBe jednostki 1,5 1,5 1,8 2,3 2,5 62,8 0,4 0,3 0,4 0,4 0,5 11,3 7 8 WYDATKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH W LATACH 2005 WYNIK SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH W LATACH 2005-2010 W MLD ZA -2010 Wydatki SFP w mld zB Struktura wydatków SFP w % Wyszczególnienie 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Wyszczególnienie 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2005 2006 2007 2008 2009 2010 OgóBem -29,6 -22,2 1,7 -20,0 -51,1 -84,7 OgóBem 412,1 442,6 483,2 534,0 590,8 635,8 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Podsektor rzdowy, z tego: -26,8 -21,4 -9,7 -18,9 -25,7 -57,1 Podsektor rzdowy, z tego: 163,3 172,0 199,3 217,3 231,0 226,8 39,6 38,8 41,2 40,7 39,1 35,7 Bud|et paDstwa -28,4 -25,1 -16,0 -24,3 -23,8 -44,6 Bud|et paDstwa 106,2 111,3 133,5 141,9 145,2 144,1 25,8 25,1 27,6 26,6 24,6 22,7 Agencje paDstwowe 0,2 0,5 0,8 -0,7 -0,6 0,4 Agencje paDstwowe 5,0 5,3 5,9 6,6 6,9 5,3 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 0,8 PozostaBe jednostki 1,4 3,2 5,4 6,2 -1,2 -12,9 PozostaBe jednostki 52,0 55,4 59,9 68,8 78,8 77,4 12,6 12,5 12,4 12,9 13,3 12,2 j , , , , , , , , , , , , Podsektor samorzdowy, z tego: -3,5 -3,3 2,1 -2,3 -13,6 -16,3 Podsektor samorzdowy, z tego: 122,8 136,1 147,7 166,1 192,8 194,5 29,8 30,7 30,6 31,1 32,6 30,6 Bud|ety JST -0,9 -3,0 2,3 -2,6 -13,0 -15,0 Bud|ety JST 88,6 102,8 111,0 125,4 145,3 150,0 21,5 23,2 23,0 23,5 24,6 23,6 PozostaBe jednostki -2,6 -0,3 -0,2 0,3 -0,6 -1,4 PozostaBe jednostki 34,2 33,3 36,7 40,7 47,6 44,5 8,3 7,5 7,6 7,6 8,0 7,0 Podsektor ubezpieczeD 126,1 134,5 136,2 150,5 167,0 214,5 30,5 30,4 28,2 28,1 28,3 33,7 Podsektor ubezpieczeD spoBecznych, z tego: 0,7 2,5 9,3 1,2 -11,8 -11,2 spoBecznych, z tego: Fundusz UbezpieczeD SpoBecznych 107,7 116,1 118,7 132,4 148,1 157,2 26,1 26,2 24,6 24,8 25,1 24,7 Fundusz UbezpieczeD SpoBecznych -0,1 1,6 7,8 0,3 -13,2 -3,3 Fundusz Emerytalno-Rentowy 14,1 14,3 13,3 13,6 14,1 14,3 3,4 3,2 2,7 2,5 2,4 2,2 Fundusz Emerytalno-Rentowy -0,2 0,2 0,5 -0,6 0,0 -0,2 PozostaBe jednostki 4,3 4,1 4,2 4,5 4,9 43,0 1,0 1,0 0,9 0,9 0,8 6,8 PozostaBe jednostki 4,3 4,1 4,2 4,5 4,9 43,0 1,0 1,0 0,9 0,9 0,8 6,8 Po ostaBe jednostki 10 07 10 14 13 77 PozostaBe jednostki 1,0 0,7 1,0 1,4 1,3 -7,7 9 10 DAUG SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH W LATACH 2005 -2010 SAMORZDOWA GOSPODARKA FINANSOWA SAMORZDOWA GOSPODARKA FINANSOWA DBug publiczny w mld zB Struktura dBugu publicznego w % 1/2 Wyszczególnienie 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2005 2006 2007 2008 2009 2010 OgóBem 466,6 505,3 527,4 597,8 669,9 748,5 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 nð Samorzdowa gospodarka finansowa to wszystkie czynno[ci gromadzenia i wydatkowania [rodków czynno[ci gromadzenia i wydatkowania [rodków P d kt d t 439 3 478 0 500 2 572 8 623 6 693 8 92 8 94 4 94 8 94 0 93 1 92 7 Podsektor rzdowy, z tego: 439,3 478,0 500,2 572,8 623,6 693,8 92,8 94,4 94,8 94,0 93,1 92,7 pieni|nych przez organy JST i ich zwizki w celu realizacji DBug Skarbu PaDstwa 438,4 476,6 499,0 569,9 622,4 692,6 92,3 94,1 94,6 93,5 92,9 92,5 ich zadaD i funkcji. Do tych czynno[ci nale|y równie| PozostaBe jednostki 0,9 1,4 1,2 2,9 1,2 1,2 0,5 0,3 0,2 0,5 0,2 0,2 PozostaBe jednostki 0,9 1,4 1,2 2,9 1,2 1,2 0,5 0,3 0,2 0,5 0,2 0,2 planowanie operacji gromadzenia i wydatkowania [rodków Podsektor samorzdowy, z 20,2 23,3 24,5 33,9 39,3 53,5 5,7 4,6 4,6 5,6 5,9 7,2 tego: pieni|nych, wykonywanie tych operacji i kontrola ich DBug JST 17,2 20,0 21,2 29,0 36,4 50,6 4,5 3,9 4,0 4,8 5,4 6,8 przebiegu oraz wyniku przebiegu oraz wyniku. PozostaBe jednostki 3,0 3,3 3,3 4,9 3,0 2,9 1,2 0,7 0,6 0,8 0,5 0.4 nð Rdzeniem samorzdowej gospodarki finansowej jest Podsektor ubezpieczeD 7,1 5,0 2,8 2,8 7,0 1,2 1,5 1,0 0,5 0,5 1,0 0,1 spoBecznych, z tego: p y , g samorzdowa gospodarka bud|etowa obok gospodarki samorzdowa gospodarka bud|etowa obok gospodarki ZUS i zarzdzane przez ZUS 7,1 5,0 2,8 2,8 7,0 1,2 1,5 1,0 0,5 0,5 1,0 0,1 finansowej jednostek organizacyjnych gmin, powiatów, fundusze Kasa Rolniczego 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 1,0 0,0 0,0 0,0 0,0 województw. Ubezpieczenia SpoBecznego 11 12 PRZESAANKI WYODRBNIENIA SAMORZDOWEJ  SAMORZDOWA GOSPODARKA FINANSOWA SAMORZDOWA GOSPODARKA FINANSOWA GOSPODARKI FINANSOWEJ Z PUBLICZNEJ  2/2 GOSPODARKI FINANSOWEJ qð wzgldy ustrojowe  decentralizacja, demokratyzacja nð Przedmiotem samorzdowej gospodarki finansowej s qð wzgldy historyczne ewolucyjny rozwój samorzdu qð wzgldy historyczne  ewolucyjny rozwój samorzdu strumienie dochodów i wydatków oraz przychodów i t i i d h dó i d tkó h dó i terytorialnego rozchodów. qð w gldy ekonomic ne  podniesienie racjonalno[ci d iaBania wzgldy ekonomiczne podniesienie racjonalno[ci dziaBania nð Podmiotem samorzdowej gospodarki finansowej s P d i d j d ki fi j w sektorze publicznym na szczeblu lokalnym i regionalnym organy JST oraz jednostki organizacyjne JST qð wzgldy polityczne  wzmocnienie odpowiedzialno[ci gospodarujce [rodkami publicznymi gospodarujce [rodkami publicznymi. organów samorzdowych nð Gospodarka finansowa JST musi by prowadzona z qð wzgldy spoBeczne  mo|liwo[ ustalenia spoBecznej hierarchii potrzeb i pobudzenie inicjatywy spoBeczno[ci samorzdowej potrzeb i pobudzenie inicjatywy spoBeczno[ci samorzdowej zachowaniem zasad: celowo[ci, oszczdno[ci, h i d l [ i d [ i efektywno[ci, skuteczno[ci, terminowo[ci. 13 14 PRZEDMIOTEM SYSTEMU FINANSOWEGO JEDNOSTEK PRZEDMIOTEM SYSTEMU FINANSOWEGO JEDNOSTEK  SYSTEM FINANSOWY JST SAMORZDU TERYTORIALNEGO S nð System finansowy JST to ogóB norm prawnych qð kompetencje organów JST w sprawach finansowych okre[lajcych formy organizacyjne, asady i okre[lajcych formy organi acyjne, zasady i qð d d i d j d ki fi j qð zasady prowadzeniasamorzdowej gospodarki finansowej procedury gromadzenia i wydatkowania [rodków qð zasady i tryb procedury bud|etowej (zasady postpowania publicznych przez JST i ich zwizki w celu realizacji publicznych przez JST i ich zwizki w celu realizacji organów samorzdowych i jednostek organizacyjnych JST w organów samorzdowych i jednostek organizacyjnych JST w trakcie planowania, uchwalania wykonywania i kontroli ich zadaD i funkcji. wykonania bud|etu JST) nð Podmiotem systemu finansowego JST s organy JST nð Podmiotem systemu finansowego JST s organy JST qð zasady prowadzenia rachunkowo[ci i sprawozdawczo[ci oraz jednostki organizacyjne gmin, powiatów i qð formy organizacyjne podsektora samorzdowego województw samorzdowych gospodarujce województw samorzdowych gospodarujce qð zasady zacigania zobowizaD (zacigania dBugu) [rodkami publicznymi. 15 16 Gwarancje samodzielno[ci finansowej JST Gwarancje samodzielno[ci finansowej JST SAMODZIELNOZ FINANSOWA JST Z 1/4 nð Samodzielno[ finansowa JST to inaczej prawo samodzielnego Jednym z podstawowych zródeB gwarancji samodzielno[ci prowadzenia samorzdowej gospodarki finansowej, czyli pobierania dochodów okre[lonych w ustawach oraz finansowej samorzdu terytorialnego s: pobierania dochodów okre[lonych w ustawach oraz finansowej samorzdu terytorialnego s: dysponowania nimi, w granicach okre[lonych przez ustawy, qð Europejska Karta Samorzdu Lokalnego przyjta w dla realizacji prawnie okre[lonych zadaD. Strasburgu w 1985 roku, Strasburgu w 1985 roku, O zakresie samodzielno[ci finansowej samorzdu terytorialnego qð Europejska Karta Samorzdu Regionalnego przyjta w decyduje: Strasburgu w 1997 roku. g nð wielko[ zasobów pieni|nych przekazanych do jego i lk [ bó i i | h k h d j Polska ratyfikowaBa Europejsk Kart Samorzdu samodzielnej dyspozycji (w relacji do wielko[ci zasobów Terytorialnego w 1993 r., która weszBaw|ycie od 1994 r. pieni|nych paDstwa), p  y p ), nð zakres swobody w: ksztaBtowaniu wydatków, wydatkowaniu [rodków, organizacji bud|etów samorzdowych, planowaniu bud|etowym i wykonywaniu bud|etu. 17 18 Gwarancje samodzielno[ci finansowej JST Gwarancje samodzielno[ci finansowej JST Gwarancje samodzielno[ci finansowej JST Gwarancje samodzielno[ci finansowej JST 2/4 3/4 nð zasada solidarno[ci oraz zasada ochrony spoBeczno[ci nð prawo spoBeczno[ci samorzdowych do posiadania samorzdowych finansowo sBabszych wymaga stosowania samorzdowych finansowo sBabszych wymaga stosowania wBasnych wystarczajcych zasobów finansowych oraz wBasnych wystarczajcych zasobów finansowych oraz mechanizmu wyrównywania finansowego (procedur prawo do swobodnego dysponowania nimi w ramach wyrównawczych, dziaBaD równowa|cych), biorcego pod wykonywania p y y uprawnieD, y y przyznanych p , uwag potencjalne zródBa dochodów, a tak|e potrzeby nð spoBeczno[ci samorzdowe powinny mie, w granicach spoBeczno[ci samorzdowych (ponoszone wydatki na prawa, dostpdorynkówkapitaBowych w celu uzyskania realizacj zadaD), realizacj zadaD), po|yczek na wydatki kapitaBowe (inwestycyjne), nð transfery i granty z zasady powinny by przeznaczone na cele ogólne i przyznawane na podstawie zobiektywizowanych kryteriów oraz nie powinny ogranicza swobody podejmowania decyzji w ramach przyznanych spoBeczno[ciom samorzdowym kompetencji samorzdowym kompetencji, 19 20 Gwarancje samodzielno[ci finansowej JST Gwarancje samodzielno[ci finansowej JST ASPEKTY SAMODZIELNOZCI FINANSOWEJ JST 4/4 nð przynajmniej cz[ wBasnych dochodów spoBeczno[ci nð W zakresie samodzielno[ci dochodowej chodzi o lokalnych i regionalnych powinna pochodzi odpowiednio z zagwarantowanie JST mo|liwo[ci zwikszenia dochodów i lokalnych i regionalnych powinna pochodzi odpowiednio z zagwarantowanie JST mo|liwo[ci zwikszenia dochodów i podatków i opBat lokalnych oraz regionalnych (w tym pozyskiwania ich z ró|nych zródeB i ró|nymi metodami. ostatnim przypadku mog to by dodatki do podatków nð W zakresie samodzielno[ci wydatkowej wa|na jest swoboda JST w nakBadanych przez inne wBadze publiczne); spoBeczno[ci te podejmowaniu decyzji co do kierunków i rodzajów wydatków. powinny mie tak|e prawo do okre[lania wysoko[ci nð W zakresie samodzielno[ci po|yczkowej chodzi o podatków i opBat w zakresie przyznanych im uprawnieD, podatków i opBat w zakresie przyznanych im uprawnieD, uprawnienia JST do zacigania kredytów i po|yczek oraz uprawnienia JST do zacigania kredytów i po|yczek oraz nð systemy finansowe powinny by wystarczajco emisji papierów warto[ciowych dBu|nych. zró|nicowane i elastyczne, aby spoBeczno[ci samorzdowe nð W zakresie samodzielno[ci bud|etowej chodzi o j miaBy mo|liwo[ dostosowania si do rzeczywistych zmian uprawnienia JST do okre[lania zasad i trybu planowania, zachodzcych w poziomie kosztów zwizanych z uchwalania oraz wykonywania bud|etu. wykonywaniem uprawnieD wykonywaniem uprawnieD. 21 22 StopieD samodzielno[ci finansowej JST w latach 1999-2010 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Wyszczególnienie JST ogóBem 21,7 20,2 18,7 19,1 19,1 21,6 21,9 24,7 24,5 22,8 21,7 21,7 Gminy 23,7 22, 21, 21, 19, 19, 18, 20, 19, 19, 19, 18, y , ,9 ,6 ,1 ,8 ,2 ,7 ,9 ,5 ,5 ,0 ,7 Miasta na prawach powiatu 18,7 19,6 18,4 18,7 19,5 20,1 20,7 23,1 22,4 21,8 21,1 19,5 Powiaty 3,8 4,3 3,8 4,0 4,0 7,8 8,5 11,3 9,4 9,5 13,4 9,4 Województwa 8,2 7,3 7,1 7,9 8,2 12,2 13,3 13,8 14,1 13,0 10,1 13,7 23

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
System teoretyczny gospodarki Keynesa
system produkcyjny w gospodarce rynkowej (13 stron)
SYSTEM HACCP DLA GOSPODARSTW WIEJSKICH PRODUKUJÄ„CYCH MLEKO
Przekształcenia systemowe polskiej gospodarki
Systemy gospodarcze
test 6 System gospodarki rynkowej
Aksjologiczne podstawy i systemowo ekonomiczne reguły gospodarki i polityki lesnej Referat Hausner

więcej podobnych podstron