��Listy od Piotra
Listy od Piotra
Listy od Piotra
Listy od Piotra
Listy od Piotra
Ostatnio zaczBem Ci tBumaczy
spraw rezonansu. PoznaBe[ pojcie
oporno[ci charakterystycznej -�jest
Elementy
to wystpujca podczas rezonansu
oporno[ cewki i�r�wna jej liczbowo
oporno[ kondensatora. Doszli[my
indukcyjne
do wniosku, |e w�idealnym
obwodzie rezonansowym powstaBe
drgania mogByby si utrzymywa
w�nieskoDczono[. Om�wili[my
pojcie dobroci jako miary strat
w�obwodzie nieidealnym.
Zaczli[my analizowa dziaBanie
szeregowego i�r�wnolegBego
obwodu rezonansowego -�okazaBo
FUNDAMENTY ELEKTRONIKI
si, |e obw�d rezonansowy dziaBa
jako filtr. Ostatnio wzili[my na
warsztat spraw oporno[ci wypad-
kowej szeregowego i�r�wnolegBego
cz[ 5
obwodu rezonansowego.
Wiesz ju|, |e dla czstotliwo[ci rezo- Wiesz tak|e, |e dla prdu zmiennego podsuwa Ci |adnego jasnego wytBuma-
nansowej szeregowe poBczenie cewki cewka i�kondensator przedstawiaj sob czenia.
i�kondensatora (obw�d szeregowy) ma pewien op�r (reaktancj indukcyjn i�po- Wr� do rysunku 29. Przy poBczeniu
minimaln oporno[ -�stanowi rezystan- jemno[ciow). Reaktancj t tak|e wy- szeregowym, r�wne co do warto[ci licz-
cj Q-krotnie mniejsz od rezystancji ra|amy w�omach. Ale chyba czego[ jesz- bowej reaktancje kondensatora i�cewki
charakterystycznej (gdzie ). cze o�tych omach (a wBa[ciwie o�tych zniosBy si do zera. A�przy poBczeniu
�= L / C
W�obwodzie idealnym, bezstratnym, oporno[ciach) nie wiemy... r�wnolegBym?
oporno[ ta wynosiBaby zero. PoBcz w�szereg dwa rezystory 100- DodaBy si, to niewBa[ciwe sBowo.
Natomiast obw�d r�wnolegBy ma przy omowe. Oporno[ wypadkowa bdzie One te| jakby si zniosBy, tylko w�efekcie
czstotliwo[ci rezonansowej oporno[, oczywi[cie sum obu oporno[ci skBado- wypadkowa oporno[ gwaBtownie
a�[ci[lej -�rezystancj, o�warto[ci Q-krot- wych -�wyniesie ona 200W. Ale gdy wzrosBa (w obwodzie idealnym wzrosBa-
nie wikszej od rezystancji charakterys- w�szeregowym obwodzie rezonanso- by do nieskoDczono[ci). Trudno to
tycznej tego obwodu. wym dodaj si dwie idealne reaktancje w�pierwszej chwili poj, ale naprawd
Te wnioski s mo|e dla Ciebie zasko- (pojemno[ciowa i�indukcyjna), obie ma- nie ma tu nic z�magii. Po prostu czego[
czeniem, ale naprawd nie ma w�tym nic jce po 100W, to oporno[ wypadkowa jeszcze o�oporno[ciach nie wiemy. Czu-
z�magii -�w�sumie jest to nawet bardzo wyniesie 0W (por�wnaj rysunek 29 jemy na razie przez sk�r, |e opr�cz licz-
proste. Okazuje si tylko, |e dla peBnego w EdW 3/97 str. 70). bowej warto[ci reaktancji podawanej
zrozumienia problemu trzeba bli|ej za- Czy|by wic istniaBy trzy rodzaje w�omach, nale|y tu jeszcze uwzgldni
pozna si z�pojciem oporno[ci. Zr�b- om�w? Omy rezystancyjne, omy induk- jaki[ dodatkowy czynnik, co[ w�rodzaju
my to dzisiaj. cyjne i�omy pojemno[ciowe? Jak to jest, znaku plus czy minus. T spraw wyja[-
Ten odcinek jest nieco trudniejszy ni| |e je[li dodajemy omy rezystancyjne , ni Ci za chwil. Podany tam materiaB
materiaB, kt�ry przedstawiBem wcze[niej, to wypadkowa oporno[ si zwiksza, wprowadzi Ci (mam nadziej bezbole[-
dlatego nie przejmuj si, je[li wszystkie- a�gdy dodajemy omy indukcyjne nie) w�[wiat profesjonalnej elektroniki,
go nie zrozumiesz od razu. By mo|e po- i� omy pojemno[ciowe , wtedy wypad- gdzie wykorzystuje si obliczenia na licz-
dane wiadomo[ci bdziesz stopniowo kowa oporno[ si zmniejsza? bach zespolonych. Nie b�j si, to wcale
ukBadaB sobie w�gBowie, wracajc kilka- Zauwa|, |e w�obwodzie rezonanso- nie jest trudne.
krotnie do tego artykuBu. Je[li jednak wym szeregowym przy czstotliwo[ci Na razie wracamy do naszego obwo-
chcesz zajmowa si elektronik na po- rezonansowej liczbowo r�wne reaktan- du rezonansowego.
wa|nie, to wiedz, |e podane tu wnioski cje cewki i�kondensatora zamiast si
Zale|no[ci fazowe -
s dla Ciebie bardzo istotne i�przydadz wprost doda -�zniosBy si do zera...
Ci si wielokrotnie w�przyszBo[ci. A�mo|e wBa[nie si dodaBy? No, no... impedancja
Zadaj wic sobie troch trudu i�spr�- Tak jest! One si dodaBy i�zniosBy! Ale
Wr�my jeszcze raz do podstawowe-
buj nad|y za podanym tokiem rozumo- czy potrafisz to sobie jako[ wytBuma-
go obwodu rezonansowego, kt�ry poka-
wania. czy? Spr�buj ruszy gBow.
rysunku 30
zaBem Ci na rysunku 30
rysunku 30. Czy zgodzisz si
rysunku 30
rysunku 30
Wyglda na to, |e reaktancja indukcyj-
ze stwierdzeniem, |e prd pByncy przez
Dodawanie reaktancji
na i�pojemno[ciowa... maj przeciwne
Do tej pory og�lnie m�wili[my o�r�|- znaki. Ale co to mogBoby znaczy, |e
nych rodzajach oporno[ci. Znasz ju| po- kondensator ma jak[ ujemn reaktan-
jcie rezystancji -�wystpuje ona przy cj? Nie m�w tylko, |e to jest bez sensu!
prdzie staBym i�zmiennym. Wyra|a si Ma go gBbokie i�praktyczne znaczenie - Rys. 30. Obw�d
j w�omach. wierz mi: to Twoja intuicja na razie nie rezonansowy.
66 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/97
Listy od Piotra
Listy od Piotra
Listy od Piotra
Listy od Piotra
Listy od Piotra
W tak prostym ukBadzie mo|na oby
si bez strzaBkowania. Ale przy skompli-
kowanych sieciach strzaBkowanie uBat-
wia |ycie, a czasami wrcz umo|liwia
obliczenia.
Czy jednak strzaBkowanie ma sens
w�przypadku przebieg�w zmiennych?
To bardzo wa|ne pytanie! StrzaBkowa-
nie ma nam pomaga i�musi mie jaki[
Rys. 31. StrzaBkowanie napi
sens fizyczny. Przy przebiegach przemien-
i prd�w w obwodzie.
nych, a�zwBaszcza sinusoidalnych, nie bar-
cewk i�kondensator, to ten sam prd? dzo mo|emy m�wi o�punktach o�wy-
Czy mo|na powiedzie, |e napicia na |szym, czy ni|szym potencjale, bo napi-
cewce i�kondensatorze maj tak sam cie cigle si tam zmienia. Mo|emy jed-
warto[? Nie protestujesz? nak m�wi o�warto[ciach chwilowych.
Zastan�wmy si nad tym dokBadniej. W takim wypadku strzaBkowanie jak naj-
Rys. 32. Przebiegi napicia i prdu
Przy analizie obwod�w elektrycznych, bardziej ma sens. Przy zaznaczaniu war-
w obwodzie rezonansowym.
musimy zachowa jaki[ porzdek i�pew- to[ci chwilowych napicia i�prdy oznacz-
ne reguBy, w�przeciwnym wypadku zgi- my maBymi literami u, i, w�odr�|nieniu od Mo|e ostro zaprotestujesz: na dw�ch
niemy marnie przy pr�bie analizy bardziej du|ych liter w�obwodach prdu staBego. poBczonych r�wnolegle elementach za-
skomplikowanego ukBadu. Aby nie pogu- Niestety, operowanie warto[ciami wsze wystpuje to samo napicie. I�tak,
bi si w�obliczeniach, zaznaczamy kie- chwilowymi, a�zwBaszcza jakiekolwiek i�nie. W�sumie jest to kwestia umowy -
runki przepBywu prdu i�kierunek napi- obliczenia tych warto[ci, s w�praktyce ale jak wspomniaBem, przyjcie pew-
cia. Takie zaznaczanie nazywa si strzaB- bardzo kBopotliwe. nych sp�jnych zasad oznaczania napi
kowaniem. Tu pozwol sobie na maB dygresj. i�prd�w znakomicie uBatwia analiz
W�obwodach prdu staBego sprawa Na pewno wiesz, |e przy przebiegach wszelkich, nawet bardzo skomplikowa-
jest bardzo prosta. W�przypadku napi zmienych m�wi si o�warto[ci maksy- nych ukBad�w.
strzaBka wskazuje punkt o�wy|szym po- malnej, czyli szczytowej, oznaczanej Um, StrzaBkowanie napi i�rozwizywanie
tencjale (bardziej dodatni). Um�wili[my Umax, Up (peak -�szczyt), U .�Jest to tak ukBad�w r�wnaD z�wieloma niewiadomy-
A
si, |e strzaBka wskazuje kierunek prdu zwana amplituda przebiegu zmiennego. mi bardzo rzadko stosujemy w�naszej
od bieguna dodatniego do ujemnego (a W�praktyce czsto podaje si warto[ elektronicznej praktyce. WspomniaBem
wBa[ciwie od punktu o�wy|szym poten- midzyszczytow, czyli podw�jn war- tu o�napiciowym prawie Kirchhoffa, |e-
cjale do punktu o�ni|szym potencjale). to[ amplitudy (oznaczan U ). by uzasadni Ci, dlaczego mo|emy po-
PP
Ten umowny kierunek przepBywu prdu Jednak najcz[ciej u|ywa si pojcia wiedzie, |e w�obwodzie rezonanso-
jest przeciwny, ni| ruch no[nik�w prdu warto[ci skutecznej przebiegu zmienne- wym napicia maj przeciwne kierunki,
-�elektron�w, ale to akurat nie ma |adne- go. WedBug prostej, ale prawdziwej defi- czyli w�ka|dej chwili suma napi na
go znaczenia. nicji, warto[ skuteczna napicia zmien- cewce i�kondensatorze jest r�wna zeru.
Je[li pamitasz ze szkoBy prawo Kirch- nego jest r�wna warto[ci napicia staBe- Ale co to znaczy r�|ne kierunki?
rysunek 32
hoffa dla napi, to niniejsze rozwa|ania go, kt�re na danej rezystancji spowoduje Sp�jrz na rysunek 32 -�por�wnaj na-
rysunek 32
rysunek 32
rysunek 32
tym bardziej bd dla Ciebie jasne. wydzielenie takiej samej ilo[ci ciepBa, jak picia chwilowe na kondensatorze
Twierdzenie to m�wi, |e w�ka|dym ob- to napicie zmienne. Podobnie mo|na i�cewce. Widzisz, |e napicia na cewce
wodzie zamknitym, suma napi na zdefiniowa warto[ skuteczn nat|e- i�kondensatorze maj tak sam war-
elementach tworzcych obw�d jest nia prdu zmiennego. Dla przebiegu si- to[, ale niejako przeciwne kierunki. Jak
w�ka|dej chwili r�wna zeru. nusoidalnego warto[ skuteczna jest to nazwa i�zapisa? A| prosiBoby si po-
Je[li nie jest to dla Ciebie do koDca r�wna warto[ci szczytowej, czyli wiedzie, |e napicie na cewce jest
1/ 2
rysunek 31
jasne, popatrz na rysunek 31 W�tym w�przybli|eniu 0,707. Zapamitaj war- przeciwne, ni| na kondensatorze i�zapi-
rysunek 31.
rysunek 31
rysunek 31
prostym obwodzie zamknitym (tak zwa- to[ liczby (okoBo 1,41) oraz sa je ze znakiem minus. Ale przecie|
2
nym oczku) oznaczyBem, czyli zastrzaBko- czyli okoBo 0,707. Je[li znasz war- mamy tu do czynienia z�napiciami zmie-
1/ 2
waBem, wystpujce tam napicia. Wy- to[ skuteczn napicia (prdu) sinusoi- nymi, a�nie staBymi, wic chyba nie mo-
braBem te| kierunek obiegu tego oczka dalnego, napicie szczytowe obliczysz, |emy tu u|y znaku minus? Jak my[lisz?
(mo|e to by kierunek zgodny z�ruchem mno|c j przez 1,41. Znajc warto[ Rzeczywi[cie, u|ycie znaku minus
wskaz�wek zegara albo przeciwny -�nie szczytow (amplitud), mno|c j przez mogBoby spowodowa zamieszanie
ma to znaczenia). Napicia zastrzaBkowa- 0,707 obliczysz warto[ skuteczn. Za- i�wprowadzi w�bBd. Ale jako[ trzeba
ne zgodnie z�kierunkiem obiegu oczka pamitaj to raz na zawsze -�jest to bardzo okre[li, |e napicia na cewce i�konden-
bior ze znakiem plus, zastrzaBkowane przydatne w�praktyce. Na rysunku n+6 satorze s w�jaki[ spos�b przeciwne.
ry-
przeciwnie -�ze znakiem minus. mo|esz zobaczy, jak wyglda to w�przy- Ale nie koniec na tym. Spojrzyj na ry-
ry-
ry-
ry-
sunek 33
Zgodnie z�napiciowym prawem Kir- padku przebiegu sinusoidalnego. sunek 33
sunek 33. Rysunek 32 rozbiBem na dwie
sunek 33
sunek 33
chhoffa otrzymuj: A�teraz wracamy do gB�wnego wtku. cz[ci. Na rysunku 33a znajdziesz prze-
U +�(-U )�+�(-U )�=�0 Je[li obierzemy kierunek obiegu oczka biegi dotyczce kondensatora, a�na ry-
B R D
czyli: i�zaznaczymy napicia chwilowe na cew- sunku 33b -�cewki. Rysunki te dotycz
UB -�UR -�UD =�0 ce i�kondensatorze obwodu rezonanso- nie tylko obwodu rezonansowego, ale
Taki zapis mo|e si wyda dziwny wego, to zgodnie z�napiciowym pra- ka|dego obwodu napicia zmiennego,
i�niepotrzebny. Ale przecie| po przenie- wem Kirchhoffa, suma napi (chwilo- zawierajcego zr�dBo napicia sinusoi-
sieniu UR i�UD na drug stron znaku wych) w�oczku musi by r�wna zeru. Na- dalnego i� czyst pojemno[ lub induk-
r�wno[ci, otrzymujemy r�wnanie, kt�re- picia na cewce i�kondensatorze w�ka|- cyjno[. Dlatego na rys. 33 narysowa-
go sens jest oczywisty: dej chwili bd mie t sam warto[, Bem dodatkowo takie obwody. Nato-
UB =�UR +�UD ale przeciwne... kierunki. miast na rys. 33c pokazuj Ci jeszcze ob-
67
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/97
Listy od Piotra
Listy od Piotra
Listy od Piotra
Listy od Piotra
Listy od Piotra
Rys. 34. Zesp�B trzech pomp.
zmiany prdu wyprzedzaj zmiany napi- zawsze pozostan staBe. Tu widzisz, dla-
cia (co wcale nie znaczy, |e kondensator czego czas nie jest dogodn miar prze-
jest elementem przewidujcym , kt�ry sunicia -�czas zmienia si wraz z�czs-
wcze[niej przewiduje zmiany napicia) - totliwo[ci, a�kt w�tym wypadku nie.
�inaczej m�wic, przebieg napicia na Mamy wic brakujc wielko[, cha-
kondensatorze op�znia si wzgldem rakteryzujc przebiegi zmienne: jest to
prdu. Przy cewce, zmiany prdu op�z- pewien kt -�w�elektronice kt ten nazy-
niaj si wzgldem zmian napicia. wamy faz.
Jak to opisa i�nazwa? Opr�cz Teraz chyba nie zaprotestujesz, je[li
oporno[ci wyra|onej w omach trzeba powiem, |e przebieg pompy B wyprze-
wprowadzi miar tego przesunicia. dza przebieg pompy A o 90 stopni,
Mo|e si zdziwisz, je[li powiem, |e bar- a�przebieg pompy C op�znia si w�sto-
dzo wygodn miar tego przesunicia sunku do przebiegu pompy A o 90 stop-
wcale nie jest czas (na co mogByby wska- ni. Przebieg z�pompy B wyprzedza przy
zywa dotychczasowe rysunki), tylko kt. tym przebieg pompy C o 180 stopni.
Dlaczego kt? Nieprzypadkowo ryso- Wprowadzili[my wBa[nie pojcie fazy.
waBem Ci wcze[niej pomp tBokow Przebieg sinusoidalny mo|emy w�peBni
wraz z�koBem napdzajcym. Popatrz na scharakteryzowa podajc jego amplitu-
rysunku 34
trzy pompy pokazane na rysunku 34 d (lub warto[ skuteczn) oraz faz
rysunku 34. Nie
rysunku 34
rysunku 34
jest to rysunek jednej pompy w�trzech w�stosunku do innych przebieg�w.
Rys. 33. Przebiegi napicia i prdu
r�|nych chwilach czasowych. Jest to ze- Na przykBad w�sieci energetycznej
w obwodzie R L C.
sp�B trzech pomp, kt�re s napdzane mamy prd tr�jfazowy -�przebiegi napi-
wsp�lnym silnikiem; czyli prdko[ cia w�kolejnych fazach s przesunite
rysunek 36
w�d zawierajcy zr�dBo napicia zmienne- i�czstotliwo[ drgaD bd takie same. o�kt 120� (360� :�3) (rysunek 36
rysunek 36).
rysunek 36
rysunek 36
go i�rezystor i�przebieg napicia i�prdu Jeden cykl pracy pompy to jeden obr�t Wracaj teraz do rysunk�w 32, 33. Te-
w�tym obwodzie w pewnym odcinku czasu. koBa napdzajcego, czyli obr�t o�kt raz ju| powiniene[ rozumie, dlaczego
Przebiegi z�rys. 33 pokazuj funda- 360�. m�wimy, |e w�kondensatorze prd wy-
mentalne zale|no[ci midzy prdem, Niech Ci to nie dziwi -�przebieg sinu- przedza napicie o�90 stopni, a�w�cewce
a�napiciem w�obwodach prdu zmien- soidalny i�funkcja sinus maj [cisBy zwi- prd op�znia si wzgldem napicia
nego. zek z�koBem. Zgadza si to z�praktyk: o�90 stopni.
Przed chwil zastanawiali[my si, jak przecie| sinusoidalny przebieg napicia
zapisa fakt, |e napicia zmienne na sieci energetycznej te| jest wytwarzany
cewce i�kondensatorze s niejako prze- przez wirujce generatory.
ciwne -�teraz mamy dalszy problem: jak Czym r�|ni si bd przebiegi ci[nie-
zapisa, |e przebiegi napicia na wspo- nia wytwarzanego przez te trzy pompy?
mnianych rysunkach s przesunite Oczywi[cie przebiegi te bd wza-
rysunek
wzgldem prdu. We wszystkich trzech jemnie przesunite. Sp�jrz na rysunek
rysunek
rysunek
rysunek
35
przypadkach do element�w przyBo|yli[- 35
35. Bardzo przypomina nam to przebiegi
35
35
my takie same napicie zmienne. Zmie- z�rysunk�w 32, 33. Na rysunkach 34 a,
rzona amperomierzem warto[ prdu b�i�c�zaznaczyBem kty. Wiesz chyba ze
jest we wszystkich przypadkach taka sa- szkoBy, |e kierunek przeciwny do ruchu
ma. Znaczy to, |e oporno[ pokazanych wskaz�wek zegara przyjto nazywa kie-
element�w, wyra|ona w omach, jest runkiem ujemnym. Std kt +90� i�-90�.
jednakowa. Zauwa|, |e mo|emy zmienia prdko[
Zauwa|, |e w�obwodzie z�rezystorem wirowania, czyli czstotliwo[ przebie-
(rys. 33c) nie ma przesunicia. W�obwo- g�w, ale zale|no[ci midzy tymi trzema
Rys. 35. Przebieg ci[nienia na
dzie z�kondensatorem wyglda na to, |e przebiegami, pokazane na rysunku 35,
wyj[ciach pomp.
68 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/97
Listy od Piotra
Listy od Piotra
Listy od Piotra
Listy od Piotra
Listy od Piotra
a) b) c) d) e) f)
Rys. 38. Dw�jniki.
s niejako odwrotne -�co[ w�tym jest, zonansowe. Nie masz chyba wtpliwo[-
r�|nica fazy wynosi 180 stopni. ci, |e ka|dy z�pokazanych dw�jnik�w ma
Rys. 36. Przebiegi napicia
Czy ju| do Ciebie dotarBo, |e rezystan- jak[ impedancj. Niewtpliwie we
w energetycznej sieci tr�jfazowej.
cja i�obie reaktancje s szczeg�lnymi wszystkich przypadkach impedancja ta
przypadkami jakiej[ og�lnej oporno[ci? zale|y od czstotliwo[ci.
Je[li dotarBo, to zrozumiaBe[ pojcie im- Chyba Ci troch zasmuciBem. Zrozu-
Z
pedancji. miaBe[, |e przy obliczeniach impedancji,
Impedancja jest oporno[ci og�ln, czyli oporno[ci zBo|onej z�rezystancji i�re-
Rys. 37. Symbol impedancji. fachowo m�wic -�zespolon. Impedan- aktancji, opr�cz warto[ci liczbowej wyra-
cja mo|e zmienia si z�czstotliwo[ci. |anej w�omach musisz uwzgldni kt.
A�teraz bardzo uwa|aj! Przechodzimy Impedancj oznaczamy liter Z, a�na Na razie jeszcze nie potrafisz przeprowa-
do bardzo wa|nego zagadnienia! Skd schematach zastpczych rysowana jest dza takich obliczeD. Nie martw si -
si bierze to op�znianie i�wyprzedzanie? w�postaci takiej jak inne oporno[ci - zajmiemy si tym ju| niedBugo. Ale jak by
rysunek 37
Pomy[l samodzielnie. W�obwodzie patrz rysunek 37 nie byBo, je[li nad|asz za mn i�zrozu-
rysunek 37.
rysunek 37
rysunek 37
prdu zmiennego z�rezystorem nie ma Mo|na powiedzie, |e rezystancja, re- miaBe[ wszystko, co przedstawiBem Ci
przesunicia... aktancja pojemno[ciowa i�indukcyjna s do tej chwili, uczyniBe[ bardzo du|y
Do tej pory m�wili[my o�rezystancji, szczeg�lnymi przypadkami impedancji. i�wa|ny krok w�kierunku profesjonalnej
reaktancji indukcyjnej i�pojemno[ciowej Na przykBad impedancja idealnego kon- elektroniki. PoczuBe[ problem impedan-
jako o oporno[ciach wyra|anych densatora jest w�rzeczywisto[ci czys- cji. Jeste[ o�krok od wykorzystania liczb
w�omach. Umiemy obliczy ich warto[ t reaktancj. zespolonych.
liczbow. Warto[ liczbowa rezystancji, Tak samo szczeg�lnym przypadkiem
Piotr G�recki
Piotr G�recki
Piotr G�recki
Piotr G�recki
Piotr G�recki
jednej i�drugiej reaktancji mo|e by taka jest impedancja dla prdu staBego -�czs-
sama, ale co[ przecie| je r�|ni... totliwo[ jest wte-
Nie masz chyba wtpliwo[ci, |e prze- dy r�wna zeru,
sunicia prdu i�napicia s skutkiem, a�wic reaktancja
a�przyczyna tkwi we wBa[ciwo[ciach pojemno[ciowa
oporno[ci, [ci[lej -�reaktancji. Rezystan- ma warto[ nie-
cja nie przesuwa fazy prdu wzgldem skoDczenie wiel-
napicia. Ka|da z�reaktancji przesuwa fa- k, a�indukcyjna -
z o 90� -�jedna o +90 stopni, druga o -90 r�wn zeru. Dla-
stopni. tego w�obwodzie
Czy po naszych dotychczasowych prdu staBego in-
rozwa|aniach nie masz wra|enia, |e teresuj nas tylko
om, omowi nie r�wny i�|e poszczeg�l- rezystancje.
ne oporno[ci trzeba potraktowa jako W�og�l nym
r�|ne odmiany jakiej[ og�lnej oporno[- przypadku impe-
ci? dancja nie musi
Czy w�przypadku oporno[ci r�wnie| by czyst reak-
nie powinni[my wykorzysta pojcia fa- tancj lub czys-
zy, czyli kta przesunicia? Wszystko t rezystancj.
wskazuje, |e tak. Mo|e niejako skBa-
Jeszcze raz przeanalizuj spraw da si z�rezystan-
i�upewnij si, |e przesunicia prdu cji, oraz z�reaktan-
rysunku 38
wzgldem napicia, pokazane na kilku cji. Na rysunku 38
rysunku 38
rysunku 38
rysunku 38
wcze[niejszych rysunkach wynikaj ni znajdziesz kilka
mniej ni wicej, tylko wBa[nie z�jaki[ tak zwanych dw�j-
dziwnych wBa[ciwo[ci oporno[ci ([ci[lej nik�w -�dwuzacis-
m�wic reaktancji pojemno[ciowej i�in- kowych sieci skBa-
dukcyjnej). dajcych si z�r�|-
To nam w�du|ym stopniu wyja[nia, nych element�w.
dlaczego przy szeregowym i�r�wnoleg- Popatrz uwa|nie
Bym poBczeniu reaktancji otrzymali[my na ten rysunek.
takie dziwne wyniki - po prostu rysujc Znajdziesz tam
rysunek 28 i�sumujc reaktancje nie midzy innymi
uwzgldnili[my zale|no[ci fazowych, schemat zastp-
czyli ktowych. To nam te| pomaga zro- czy rzeczywistej
zumie, dlaczego mieli[my wra|enie, |e cewki (38b) oraz
reaktancje pojemno[ciowa i�indukcyjna nasze obwody re-
69
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/97
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Filtry elektryczne elementy analizy i syntezy24?danie i naprawa elektronicznych elementów sterowaniaERES Elektronika Elementy Schematy WWWelektrotechnika elementy aktywne nieźródłoweELEKTROTECH 5 silniki indukcyjneElementy indukcyjne cz4Fundamenty elektroniki cz3więcej podobnych podstron