plik


��Listy od Piotra Listy od Piotra Listy od Piotra Listy od Piotra Listy od Piotra Ostatnio zaczBem Ci tBumaczy spraw rezonansu. PoznaBe[ pojcie oporno[ci charakterystycznej -�jest Elementy to wystpujca podczas rezonansu oporno[ cewki i�r�wna jej liczbowo oporno[ kondensatora. Doszli[my indukcyjne do wniosku, |e w�idealnym obwodzie rezonansowym powstaBe drgania mogByby si utrzymywa w�nieskoDczono[. Om�wili[my pojcie dobroci jako miary strat w�obwodzie nieidealnym. Zaczli[my analizowa dziaBanie szeregowego i�r�wnolegBego obwodu rezonansowego -�okazaBo FUNDAMENTY ELEKTRONIKI si, |e obw�d rezonansowy dziaBa jako filtr. Ostatnio wzili[my na warsztat spraw oporno[ci wypad- kowej szeregowego i�r�wnolegBego cz[ 5 obwodu rezonansowego. Wiesz ju|, |e dla czstotliwo[ci rezo- Wiesz tak|e, |e dla prdu zmiennego podsuwa Ci |adnego jasnego wytBuma- nansowej szeregowe poBczenie cewki cewka i�kondensator przedstawiaj sob czenia. i�kondensatora (obw�d szeregowy) ma pewien op�r (reaktancj indukcyjn i�po- Wr� do rysunku 29. Przy poBczeniu minimaln oporno[ -�stanowi rezystan- jemno[ciow). Reaktancj t tak|e wy- szeregowym, r�wne co do warto[ci licz- cj Q-krotnie mniejsz od rezystancji ra|amy w�omach. Ale chyba czego[ jesz- bowej reaktancje kondensatora i�cewki charakterystycznej (gdzie ). cze o�tych omach (a wBa[ciwie o�tych zniosBy si do zera. A�przy poBczeniu �= L / C W�obwodzie idealnym, bezstratnym, oporno[ciach) nie wiemy... r�wnolegBym? oporno[ ta wynosiBaby zero. PoBcz w�szereg dwa rezystory 100- DodaBy si, to niewBa[ciwe sBowo. Natomiast obw�d r�wnolegBy ma przy omowe. Oporno[ wypadkowa bdzie One te| jakby si zniosBy, tylko w�efekcie czstotliwo[ci rezonansowej oporno[, oczywi[cie sum obu oporno[ci skBado- wypadkowa oporno[ gwaBtownie a�[ci[lej -�rezystancj, o�warto[ci Q-krot- wych -�wyniesie ona 200W. Ale gdy wzrosBa (w obwodzie idealnym wzrosBa- nie wikszej od rezystancji charakterys- w�szeregowym obwodzie rezonanso- by do nieskoDczono[ci). Trudno to tycznej tego obwodu. wym dodaj si dwie idealne reaktancje w�pierwszej chwili poj, ale naprawd Te wnioski s mo|e dla Ciebie zasko- (pojemno[ciowa i�indukcyjna), obie ma- nie ma tu nic z�magii. Po prostu czego[ czeniem, ale naprawd nie ma w�tym nic jce po 100W, to oporno[ wypadkowa jeszcze o�oporno[ciach nie wiemy. Czu- z�magii -�w�sumie jest to nawet bardzo wyniesie 0W (por�wnaj rysunek 29 jemy na razie przez sk�r, |e opr�cz licz- proste. Okazuje si tylko, |e dla peBnego w EdW 3/97 str. 70). bowej warto[ci reaktancji podawanej zrozumienia problemu trzeba bli|ej za- Czy|by wic istniaBy trzy rodzaje w�omach, nale|y tu jeszcze uwzgldni pozna si z�pojciem oporno[ci. Zr�b- om�w? Omy rezystancyjne, omy induk- jaki[ dodatkowy czynnik, co[ w�rodzaju my to dzisiaj. cyjne i�omy pojemno[ciowe? Jak to jest, znaku plus czy minus. T spraw wyja[- Ten odcinek jest nieco trudniejszy ni| |e je[li dodajemy  omy rezystancyjne , ni Ci za chwil. Podany tam materiaB materiaB, kt�ry przedstawiBem wcze[niej, to wypadkowa oporno[ si zwiksza, wprowadzi Ci (mam nadziej bezbole[- dlatego nie przejmuj si, je[li wszystkie- a�gdy dodajemy  omy indukcyjne nie) w�[wiat profesjonalnej elektroniki, go nie zrozumiesz od razu. By mo|e po- i� omy pojemno[ciowe , wtedy wypad- gdzie wykorzystuje si obliczenia na licz- dane wiadomo[ci bdziesz stopniowo kowa oporno[ si zmniejsza? bach zespolonych. Nie b�j si, to wcale ukBadaB sobie w�gBowie, wracajc kilka- Zauwa|, |e w�obwodzie rezonanso- nie jest trudne. krotnie do tego artykuBu. Je[li jednak wym szeregowym przy czstotliwo[ci Na razie wracamy do naszego obwo- chcesz zajmowa si elektronik na po- rezonansowej liczbowo r�wne reaktan- du rezonansowego. wa|nie, to wiedz, |e podane tu wnioski cje cewki i�kondensatora zamiast si Zale|no[ci fazowe - s dla Ciebie bardzo istotne i�przydadz wprost doda -�zniosBy si do zera... Ci si wielokrotnie w�przyszBo[ci. A�mo|e wBa[nie si dodaBy? No, no... impedancja Zadaj wic sobie troch trudu i�spr�- Tak jest! One si dodaBy i�zniosBy! Ale Wr�my jeszcze raz do podstawowe- buj nad|y za podanym tokiem rozumo- czy potrafisz to sobie jako[ wytBuma- go obwodu rezonansowego, kt�ry poka- wania. czy? Spr�buj ruszy gBow. rysunku 30 zaBem Ci na rysunku 30 rysunku 30. Czy zgodzisz si rysunku 30 rysunku 30 Wyglda na to, |e reaktancja indukcyj- ze stwierdzeniem, |e prd pByncy przez Dodawanie reaktancji na i�pojemno[ciowa... maj przeciwne Do tej pory og�lnie m�wili[my o�r�|- znaki. Ale co to mogBoby znaczy, |e nych rodzajach oporno[ci. Znasz ju| po- kondensator ma jak[ ujemn reaktan- jcie rezystancji -�wystpuje ona przy cj? Nie m�w tylko, |e to jest bez sensu! prdzie staBym i�zmiennym. Wyra|a si Ma go gBbokie i�praktyczne znaczenie - Rys. 30. Obw�d j w�omach. wierz mi: to Twoja intuicja na razie nie rezonansowy. 66 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/97 Listy od Piotra Listy od Piotra Listy od Piotra Listy od Piotra Listy od Piotra W tak prostym ukBadzie mo|na oby si bez strzaBkowania. Ale przy skompli- kowanych sieciach strzaBkowanie uBat- wia |ycie, a czasami wrcz umo|liwia obliczenia. Czy jednak strzaBkowanie ma sens w�przypadku przebieg�w zmiennych? To bardzo wa|ne pytanie! StrzaBkowa- nie ma nam pomaga i�musi mie jaki[ Rys. 31. StrzaBkowanie napi sens fizyczny. Przy przebiegach przemien- i prd�w w obwodzie. nych, a�zwBaszcza sinusoidalnych, nie bar- cewk i�kondensator, to ten sam prd? dzo mo|emy m�wi o�punktach o�wy- Czy mo|na powiedzie, |e napicia na |szym, czy ni|szym potencjale, bo napi- cewce i�kondensatorze maj tak sam cie cigle si tam zmienia. Mo|emy jed- warto[? Nie protestujesz? nak m�wi o�warto[ciach chwilowych. Zastan�wmy si nad tym dokBadniej. W takim wypadku strzaBkowanie jak naj- Rys. 32. Przebiegi napicia i prdu Przy analizie obwod�w elektrycznych, bardziej ma sens. Przy zaznaczaniu war- w obwodzie rezonansowym. musimy zachowa jaki[ porzdek i�pew- to[ci chwilowych napicia i�prdy oznacz- ne reguBy, w�przeciwnym wypadku zgi- my maBymi literami u, i, w�odr�|nieniu od Mo|e ostro zaprotestujesz: na dw�ch niemy marnie przy pr�bie analizy bardziej du|ych liter w�obwodach prdu staBego. poBczonych r�wnolegle elementach za- skomplikowanego ukBadu. Aby nie pogu- Niestety, operowanie warto[ciami wsze wystpuje to samo napicie. I�tak, bi si w�obliczeniach, zaznaczamy kie- chwilowymi, a�zwBaszcza jakiekolwiek i�nie. W�sumie jest to kwestia umowy - runki przepBywu prdu i�kierunek napi- obliczenia tych warto[ci, s w�praktyce ale jak wspomniaBem, przyjcie pew- cia. Takie zaznaczanie nazywa si strzaB- bardzo kBopotliwe. nych sp�jnych zasad oznaczania napi kowaniem. Tu pozwol sobie na maB dygresj. i�prd�w znakomicie uBatwia analiz W�obwodach prdu staBego sprawa Na pewno wiesz, |e przy przebiegach wszelkich, nawet bardzo skomplikowa- jest bardzo prosta. W�przypadku napi zmienych m�wi si o�warto[ci maksy- nych ukBad�w. strzaBka wskazuje punkt o�wy|szym po- malnej, czyli szczytowej, oznaczanej Um, StrzaBkowanie napi i�rozwizywanie tencjale (bardziej dodatni). Um�wili[my Umax, Up (peak -�szczyt), U .�Jest to tak ukBad�w r�wnaD z�wieloma niewiadomy- A si, |e strzaBka wskazuje kierunek prdu zwana amplituda przebiegu zmiennego. mi bardzo rzadko stosujemy w�naszej od bieguna dodatniego do ujemnego (a W�praktyce czsto podaje si warto[ elektronicznej praktyce. WspomniaBem wBa[ciwie od punktu o�wy|szym poten- midzyszczytow, czyli podw�jn war- tu o�napiciowym prawie Kirchhoffa, |e- cjale do punktu o�ni|szym potencjale). to[ amplitudy (oznaczan U ). by uzasadni Ci, dlaczego mo|emy po- PP Ten umowny kierunek przepBywu prdu Jednak najcz[ciej u|ywa si pojcia wiedzie, |e w�obwodzie rezonanso- jest przeciwny, ni| ruch no[nik�w prdu warto[ci skutecznej przebiegu zmienne- wym napicia maj przeciwne kierunki, -�elektron�w, ale to akurat nie ma |adne- go. WedBug prostej, ale prawdziwej defi- czyli w�ka|dej chwili suma napi na go znaczenia. nicji, warto[ skuteczna napicia zmien- cewce i�kondensatorze jest r�wna zeru. Je[li pamitasz ze szkoBy prawo Kirch- nego jest r�wna warto[ci napicia staBe- Ale co to znaczy r�|ne kierunki? rysunek 32 hoffa dla napi, to niniejsze rozwa|ania go, kt�re na danej rezystancji spowoduje Sp�jrz na rysunek 32 -�por�wnaj na- rysunek 32 rysunek 32 rysunek 32 tym bardziej bd dla Ciebie jasne. wydzielenie takiej samej ilo[ci ciepBa, jak picia chwilowe na kondensatorze Twierdzenie to m�wi, |e w�ka|dym ob- to napicie zmienne. Podobnie mo|na i�cewce. Widzisz, |e napicia na cewce wodzie zamknitym, suma napi na zdefiniowa warto[ skuteczn nat|e- i�kondensatorze maj tak sam war- elementach tworzcych obw�d jest nia prdu zmiennego. Dla przebiegu si- to[, ale niejako przeciwne kierunki. Jak w�ka|dej chwili r�wna zeru. nusoidalnego warto[ skuteczna jest to nazwa i�zapisa? A| prosiBoby si po- Je[li nie jest to dla Ciebie do koDca r�wna warto[ci szczytowej, czyli wiedzie, |e napicie na cewce jest 1/ 2 rysunek 31 jasne, popatrz na rysunek 31 W�tym w�przybli|eniu 0,707. Zapamitaj war- przeciwne, ni| na kondensatorze i�zapi- rysunek 31. rysunek 31 rysunek 31 prostym obwodzie zamknitym (tak zwa- to[ liczby (okoBo 1,41) oraz sa je ze znakiem minus. Ale przecie| 2 nym oczku) oznaczyBem, czyli zastrzaBko- czyli okoBo 0,707. Je[li znasz war- mamy tu do czynienia z�napiciami zmie- 1/ 2 waBem, wystpujce tam napicia. Wy- to[ skuteczn napicia (prdu) sinusoi- nymi, a�nie staBymi, wic chyba nie mo- braBem te| kierunek obiegu tego oczka dalnego, napicie szczytowe obliczysz, |emy tu u|y znaku minus? Jak my[lisz? (mo|e to by kierunek zgodny z�ruchem mno|c j przez 1,41. Znajc warto[ Rzeczywi[cie, u|ycie znaku minus wskaz�wek zegara albo przeciwny -�nie szczytow (amplitud), mno|c j przez mogBoby spowodowa zamieszanie ma to znaczenia). Napicia zastrzaBkowa- 0,707 obliczysz warto[ skuteczn. Za- i�wprowadzi w�bBd. Ale jako[ trzeba ne zgodnie z�kierunkiem obiegu oczka pamitaj to raz na zawsze -�jest to bardzo okre[li, |e napicia na cewce i�konden- bior ze znakiem plus, zastrzaBkowane przydatne w�praktyce. Na rysunku n+6 satorze s w�jaki[ spos�b przeciwne. ry- przeciwnie -�ze znakiem minus. mo|esz zobaczy, jak wyglda to w�przy- Ale nie koniec na tym. Spojrzyj na ry- ry- ry- ry- sunek 33 Zgodnie z�napiciowym prawem Kir- padku przebiegu sinusoidalnego. sunek 33 sunek 33. Rysunek 32 rozbiBem na dwie sunek 33 sunek 33 chhoffa otrzymuj: A�teraz wracamy do gB�wnego wtku. cz[ci. Na rysunku 33a znajdziesz prze- U +�(-U )�+�(-U )�=�0 Je[li obierzemy kierunek obiegu oczka biegi dotyczce kondensatora, a�na ry- B R D czyli: i�zaznaczymy napicia chwilowe na cew- sunku 33b -�cewki. Rysunki te dotycz UB -�UR -�UD =�0 ce i�kondensatorze obwodu rezonanso- nie tylko obwodu rezonansowego, ale Taki zapis mo|e si wyda dziwny wego, to zgodnie z�napiciowym pra- ka|dego obwodu napicia zmiennego, i�niepotrzebny. Ale przecie| po przenie- wem Kirchhoffa, suma napi (chwilo- zawierajcego zr�dBo napicia sinusoi- sieniu UR i�UD na drug stron znaku wych) w�oczku musi by r�wna zeru. Na- dalnego i� czyst pojemno[ lub induk- r�wno[ci, otrzymujemy r�wnanie, kt�re- picia na cewce i�kondensatorze w�ka|- cyjno[. Dlatego na rys. 33 narysowa- go sens jest oczywisty: dej chwili bd mie t sam warto[, Bem dodatkowo takie obwody. Nato- UB =�UR +�UD ale przeciwne... kierunki. miast na rys. 33c pokazuj Ci jeszcze ob- 67 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/97 Listy od Piotra Listy od Piotra Listy od Piotra Listy od Piotra Listy od Piotra Rys. 34. Zesp�B trzech pomp. zmiany prdu wyprzedzaj zmiany napi- zawsze pozostan staBe. Tu widzisz, dla- cia (co wcale nie znaczy, |e kondensator czego czas nie jest dogodn miar prze- jest elementem  przewidujcym , kt�ry sunicia -�czas zmienia si wraz z�czs- wcze[niej przewiduje zmiany napicia) - totliwo[ci, a�kt w�tym wypadku nie. �inaczej m�wic, przebieg napicia na Mamy wic brakujc wielko[, cha- kondensatorze op�znia si wzgldem rakteryzujc przebiegi zmienne: jest to prdu. Przy cewce, zmiany prdu op�z- pewien kt -�w�elektronice kt ten nazy- niaj si wzgldem zmian napicia. wamy faz. Jak to opisa i�nazwa? Opr�cz Teraz chyba nie zaprotestujesz, je[li oporno[ci wyra|onej w omach trzeba powiem, |e przebieg pompy B wyprze- wprowadzi miar tego przesunicia. dza przebieg pompy A o 90 stopni, Mo|e si zdziwisz, je[li powiem, |e bar- a�przebieg pompy C op�znia si w�sto- dzo wygodn miar tego przesunicia sunku do przebiegu pompy A o 90 stop- wcale nie jest czas (na co mogByby wska- ni. Przebieg z�pompy B wyprzedza przy zywa dotychczasowe rysunki), tylko kt. tym przebieg pompy C o 180 stopni. Dlaczego kt? Nieprzypadkowo ryso- Wprowadzili[my wBa[nie pojcie fazy. waBem Ci wcze[niej pomp tBokow Przebieg sinusoidalny mo|emy w�peBni wraz z�koBem napdzajcym. Popatrz na scharakteryzowa podajc jego amplitu- rysunku 34 trzy pompy pokazane na rysunku 34 d (lub warto[ skuteczn) oraz faz rysunku 34. Nie rysunku 34 rysunku 34 jest to rysunek jednej pompy w�trzech w�stosunku do innych przebieg�w. Rys. 33. Przebiegi napicia i prdu r�|nych chwilach czasowych. Jest to ze- Na przykBad w�sieci energetycznej w obwodzie R L C. sp�B trzech pomp, kt�re s napdzane mamy prd tr�jfazowy -�przebiegi napi- wsp�lnym silnikiem; czyli prdko[ cia w�kolejnych fazach s przesunite rysunek 36 w�d zawierajcy zr�dBo napicia zmienne- i�czstotliwo[ drgaD bd takie same. o�kt 120� (360� :�3) (rysunek 36 rysunek 36). rysunek 36 rysunek 36 go i�rezystor i�przebieg napicia i�prdu Jeden cykl pracy pompy to jeden obr�t Wracaj teraz do rysunk�w 32, 33. Te- w�tym obwodzie w pewnym odcinku czasu. koBa napdzajcego, czyli obr�t o�kt raz ju| powiniene[ rozumie, dlaczego Przebiegi z�rys. 33 pokazuj funda- 360�. m�wimy, |e w�kondensatorze prd wy- mentalne zale|no[ci midzy prdem, Niech Ci to nie dziwi -�przebieg sinu- przedza napicie o�90 stopni, a�w�cewce a�napiciem w�obwodach prdu zmien- soidalny i�funkcja sinus maj [cisBy zwi- prd op�znia si wzgldem napicia nego. zek z�koBem. Zgadza si to z�praktyk: o�90 stopni. Przed chwil zastanawiali[my si, jak przecie| sinusoidalny przebieg napicia zapisa fakt, |e napicia zmienne na sieci energetycznej te| jest wytwarzany cewce i�kondensatorze s niejako prze- przez wirujce generatory. ciwne -�teraz mamy dalszy problem: jak Czym r�|ni si bd przebiegi ci[nie- zapisa, |e przebiegi napicia na wspo- nia wytwarzanego przez te trzy pompy? mnianych rysunkach s przesunite Oczywi[cie przebiegi te bd wza- rysunek wzgldem prdu. We wszystkich trzech jemnie przesunite. Sp�jrz na rysunek rysunek rysunek rysunek 35 przypadkach do element�w przyBo|yli[- 35 35. Bardzo przypomina nam to przebiegi 35 35 my takie same napicie zmienne. Zmie- z�rysunk�w 32, 33. Na rysunkach 34 a, rzona amperomierzem warto[ prdu b�i�c�zaznaczyBem kty. Wiesz chyba ze jest we wszystkich przypadkach taka sa- szkoBy, |e kierunek przeciwny do ruchu ma. Znaczy to, |e oporno[ pokazanych wskaz�wek zegara przyjto nazywa kie- element�w, wyra|ona w omach, jest runkiem ujemnym. Std kt +90� i�-90�. jednakowa. Zauwa|, |e mo|emy zmienia prdko[ Zauwa|, |e w�obwodzie z�rezystorem wirowania, czyli czstotliwo[ przebie- (rys. 33c) nie ma przesunicia. W�obwo- g�w, ale zale|no[ci midzy tymi trzema Rys. 35. Przebieg ci[nienia na dzie z�kondensatorem wyglda na to, |e przebiegami, pokazane na rysunku 35, wyj[ciach pomp. 68 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/97 Listy od Piotra Listy od Piotra Listy od Piotra Listy od Piotra Listy od Piotra a) b) c) d) e) f) Rys. 38. Dw�jniki. s niejako odwrotne -�co[ w�tym jest, zonansowe. Nie masz chyba wtpliwo[- r�|nica fazy wynosi 180 stopni. ci, |e ka|dy z�pokazanych dw�jnik�w ma Rys. 36. Przebiegi napicia Czy ju| do Ciebie dotarBo, |e rezystan- jak[ impedancj. Niewtpliwie we w energetycznej sieci tr�jfazowej. cja i�obie reaktancje s szczeg�lnymi wszystkich przypadkach impedancja ta przypadkami jakiej[ og�lnej oporno[ci? zale|y od czstotliwo[ci. Je[li dotarBo, to zrozumiaBe[ pojcie im- Chyba Ci troch zasmuciBem. Zrozu- Z pedancji. miaBe[, |e przy obliczeniach impedancji, Impedancja jest oporno[ci og�ln, czyli oporno[ci zBo|onej z�rezystancji i�re- Rys. 37. Symbol impedancji. fachowo m�wic -�zespolon. Impedan- aktancji, opr�cz warto[ci liczbowej wyra- cja mo|e zmienia si z�czstotliwo[ci. |anej w�omach musisz uwzgldni kt. A�teraz bardzo uwa|aj! Przechodzimy Impedancj oznaczamy liter Z, a�na Na razie jeszcze nie potrafisz przeprowa- do bardzo wa|nego zagadnienia! Skd schematach zastpczych rysowana jest dza takich obliczeD. Nie martw si - si bierze to op�znianie i�wyprzedzanie? w�postaci takiej jak inne oporno[ci - zajmiemy si tym ju| niedBugo. Ale jak by rysunek 37 Pomy[l samodzielnie. W�obwodzie patrz rysunek 37 nie byBo, je[li nad|asz za mn i�zrozu- rysunek 37. rysunek 37 rysunek 37 prdu zmiennego z�rezystorem nie ma Mo|na powiedzie, |e rezystancja, re- miaBe[ wszystko, co przedstawiBem Ci przesunicia... aktancja pojemno[ciowa i�indukcyjna s do tej chwili, uczyniBe[ bardzo du|y Do tej pory m�wili[my o�rezystancji, szczeg�lnymi przypadkami impedancji. i�wa|ny krok w�kierunku profesjonalnej reaktancji indukcyjnej i�pojemno[ciowej Na przykBad impedancja idealnego kon- elektroniki. PoczuBe[ problem impedan- jako o oporno[ciach wyra|anych densatora jest w�rzeczywisto[ci  czys- cji. Jeste[ o�krok od wykorzystania liczb w�omach. Umiemy obliczy ich warto[ t reaktancj. zespolonych. liczbow. Warto[ liczbowa rezystancji, Tak samo szczeg�lnym przypadkiem Piotr G�recki Piotr G�recki Piotr G�recki Piotr G�recki Piotr G�recki jednej i�drugiej reaktancji mo|e by taka jest impedancja dla prdu staBego -�czs- sama, ale co[ przecie| je r�|ni... totliwo[ jest wte- Nie masz chyba wtpliwo[ci, |e prze- dy r�wna zeru, sunicia prdu i�napicia s skutkiem, a�wic reaktancja a�przyczyna tkwi we wBa[ciwo[ciach pojemno[ciowa oporno[ci, [ci[lej -�reaktancji. Rezystan- ma warto[ nie- cja nie przesuwa fazy prdu wzgldem skoDczenie wiel- napicia. Ka|da z�reaktancji przesuwa fa- k, a�indukcyjna - z o 90� -�jedna o +90 stopni, druga o -90 r�wn zeru. Dla- stopni. tego w�obwodzie Czy po naszych dotychczasowych prdu staBego in- rozwa|aniach nie masz wra|enia, |e teresuj nas tylko  om, omowi nie r�wny i�|e poszczeg�l- rezystancje. ne oporno[ci trzeba potraktowa jako W�og�l nym r�|ne odmiany jakiej[ og�lnej oporno[- przypadku impe- ci? dancja nie musi Czy w�przypadku oporno[ci r�wnie| by  czyst reak- nie powinni[my wykorzysta pojcia fa- tancj lub  czys- zy, czyli kta przesunicia? Wszystko t rezystancj. wskazuje, |e tak. Mo|e niejako skBa- Jeszcze raz przeanalizuj spraw da si z�rezystan- i�upewnij si, |e przesunicia prdu cji, oraz z�reaktan- rysunku 38 wzgldem napicia, pokazane na kilku cji. Na rysunku 38 rysunku 38 rysunku 38 rysunku 38 wcze[niejszych rysunkach wynikaj ni znajdziesz kilka mniej ni wicej, tylko wBa[nie z�jaki[ tak zwanych dw�j- dziwnych wBa[ciwo[ci oporno[ci ([ci[lej nik�w -�dwuzacis- m�wic reaktancji pojemno[ciowej i�in- kowych sieci skBa- dukcyjnej). dajcych si z�r�|- To nam w�du|ym stopniu wyja[nia, nych element�w. dlaczego przy szeregowym i�r�wnoleg- Popatrz uwa|nie Bym poBczeniu reaktancji otrzymali[my na ten rysunek. takie dziwne wyniki - po prostu rysujc Znajdziesz tam rysunek 28 i�sumujc reaktancje nie midzy innymi uwzgldnili[my zale|no[ci fazowych, schemat zastp- czyli ktowych. To nam te| pomaga zro- czy rzeczywistej zumie, dlaczego mieli[my wra|enie, |e cewki (38b) oraz reaktancje pojemno[ciowa i�indukcyjna nasze obwody re- 69 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/97

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Filtry elektryczne elementy analizy i syntezy
24?danie i naprawa elektronicznych elementów sterowania
ERES Elektronika Elementy Schematy WWW
elektrotechnika elementy aktywne nieźródłowe
ELEKTROTECH 5 silniki indukcyjne
Elementy indukcyjne cz4
Fundamenty elektroniki cz3

więcej podobnych podstron