plik

��KARTA NAROD�W ZJEDNOCZONYCH My, Ludy Narod�w Zjednoczonych, zdecydowane - uchroni przyszBe pokolenia od klsk wojny, kt�ra dwukrotnie za naszego |ycia wyrzdziBa ludzko[ci niewypowiedziane cierpienia, - przywr�ci wiar w podstawowe prawa czBowieka, w godno[ i warto[ czBowieka, w r�wnouprawnienie m|czyzn i kobiet, w r�wno[ narod�w du|ych i maBych, - stworzy warunki umo|liwiajce utrzymanie sprawiedliwo[ci i poszanowania zobowizaD, wynikajcych z traktat�w i innych zr�deB prawa midzynarodowego, oraz popiera postp spoBeczny i popraw warunk�w |ycia w wikszej wolno[ci, - i w tym celu - postpowa tolerancyjnie i wsp�B|y w pokoju jak dobrzy ssiedzi, - zjednoczy swe siBy dla utrzymania midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa, - zapewni - przez przyjcie zasad i ustanowienie metod - aby siBy zbrojne byBy u|ywane tylko we wsp�lnym interesie, - korzysta z urzdzeD midzynarodowych w celu popierania gospodarczego i spoBecznego postpu wszystkich narod�w - - postanowili[my zjednoczy nasze wysiBki dla wypeBnienia tych zadaD. Zgodnie z tym Rzdy nasze, za po[rednictwem zebranych w mie[cie San Francisco Przedstawicieli, kt�rzy okazali swoje peBnomocnictwa, uznane za dobre i sporzdzone w nale|ytej formie, zgodziBy si przyj niniejsz Kart Narod�w Zjednoczonych i utworzy organizacj midzynarodow pod nazw Organizacji Narod�w Zjednoczonych. RozdziaB I CELE I ZASADY ArtykuB 1 Cele Organizacji Narod�w Zjednoczonych s nastpujce: 1. Utrzyma midzynarodowy pok�j i bezpieczeDstwo, stosujc skuteczne [rodki zbiorowe dla zapobiegania zagro|eniom pokoju i ich usuwania, tBumienia akt�w agresji i innych naruszeD pokoju, Bagodzi i zaBatwia - w drodze pokojowej, wedBug zasad sprawiedliwo[ci i prawa midzynarodowego - spory lub sytuacje mogce prowadzi do naruszenie pokoju. 2. Rozwija przyjazne stosunki midzy narodami, oparte na poszanowaniu zasady r�wnouprawnienia i samostanowienia narod�w, i stosowa inne odpowiednie [rodki dla wzmocnienia powszechnego pokoju. 3. Doprowadzi do wsp�BdziaBania midzynarodowego w rozwizywaniu zagadnieD o charakterze gospodarczym, spoBecznym, kulturalnym lub humanitarnym, jak r�wnie| popiera i zachca do poszanowania praw czBowieka i podstawowych wolno[ci dla wszystkich, bez wzgldu na ras, pBe, jzyk lub wyznanie. 4. By o[rodkiem uzgadniajcym dziaBalno[ midzynarodow, zmierzajc do osignicia tych wsp�lnych cel�w. ArtykuB 2 Dla osignicia cel�w ustalonych w artykule 1 Organizacja i jej czBonkowie postpowa bd wedBug nastpujcych zasad: 1. Organizacja opiera si na zasadzie suwerennej r�wno[ci wszystkich czBonk�w. 2. Wszyscy czBonkowie, w celu zapewnienia sobie praw i korzy[ci wynikajcych z czBonkostwa, wykonywa bd w dobrej wierze zobowizania przyjte przez nich zgodnie z niniejsz Kart. 3. Wszyscy czBonkowie zaBatwia bd swe spory midzynarodowe [rodkami pokojowymi w taki spos�b, aby nie dopu[ci do zagro|enia midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa oraz sprawiedliwo[ci. 4. Wszyscy czBonkowie powstrzymaj si w swych stosunkach midzynarodowych od stosowania grozby lub u|ycia siBy przeciwko caBo[ci terytorialnej lub niepodlegBo[ci kt�regokolwiek paDstwa. 5. CzBonkowie Organizacji oka| jej wszelk pomoc w ka|dej akcji podjtej zgodnie z niniejsz Kart i powstrzymaj si od udzielenia pomocy jakiemukolwiek paDstwu, przeciwko kt�remu Organizacja zastosowaBa akcj prewencji lub przymusu. 6. Organizacja zapewni, aby paDstwa, kt�re nie s jej czBonkami, postpowaBy zgodnie z niniejszymi zasadami w stopniu koniecznym do utrzymania midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa. 7. {adne postanowienie niniejszej Karty nie upowa|nia Organizacji Narod�w Zjednoczonych do interwencji w sprawach, kt�re z istoty swej nale| do kompetencji wewntrznej kt�regokolwiek paDstwa, ani do |dania od czBonk�w, aby przekazywali takie sprawy do zaBatwienia wedBug niniejszej Karty. Powy|sza zasada nie dotyczy mo|no[ci zastosowania [rodk�w przymusu przewidzianych w rozdziale VII. RozdziaB II CZAONKOWSTWO ArtykuB 3 Pierwotnymi czBonkami Organizacji Narod�w Zjednoczonych s paDstwa, kt�re bdz uczestniczyBy w konferencji Narod�w Zjednoczonych w San Francisco, bdz uprzednio podpisaBy Deklaracj Narod�w Zjednoczonych z dnia 1 stycznia 1942 roku oraz podpisz niniejsz Kart i ratyfikuj j zgodnie z artykuBem 110. ArtykuB 4 1. Do Organizacji Narod�w Zjednoczonych mog by przyjte wszystkie inne paDstwa miBujce pok�j, kt�re przyjm zobowizania zawarte w niniejszej Karcie i zdaniem Organizacji, zdolne s i pragn zobowizania te wykonywa. 2. Przyjcie takiego paDstwa do Organizacji Narod�w Zjednoczonych nastpi decyzj Zgromadzenia Og�lnego, powzite na zlecenie Rady BezpieczeDstwa. ArtykuB 5 Zgromadzenie Og�lne mo|e, na zlecenia Rady BezpieczeDstwa, zawiesi w korzystaniu z praw i przywilej�w czBonkowskich czBonka Organizacji Narod�w Zjednoczonych, przeciwko kt�remu Rada BezpieczeDstwa zastosowaBa akcj prewencji lub przymusu. Rada BezpieczeDstwa mo|e korzystanie z tych praw i przywilej�w przywr�ci. ArtykuB 6 Zgromadzenie Og�lne mo|e, na zlecenie rady BezpieczeDstwa, wykluczy z Organizacji Narod�w Zjednoczonych czBonka, kt�ry uporczywie Bamie zasady niniejszej karty. RozdziaB III ORGANA ArtykuB 7 1. Jako gB�wne organa Organizacji Narod�w Zjednoczonych ustanawia si: Zgromadzenie Og�lne, Rad BezpieczeDstwa, Rad Gospodarcz i SpoBeczn, Rad Powiernicz, Midzynarodowy TrybunaB Sprawiedliwo[ci oraz Sekretariat. 2. Wolno tworzy, zgodnie z niniejsz Kart, organa pomocnicze, jakie oka| si konieczne. ArtykuB 8 Wszelkie stanowiska w gB�wnych i pomocniczych organach Organizacji Narod�w Zjednoczonych dostpne bd dla m|czyzn i kobiet, bez ograniczeD i na r�wnych warunkach. RozdziaB IV ZGROMADZENIE OG�LNE SKAAD ArtykuB 9 1. Zgromadzenie Og�lne SkBada si z wszystkich czBonk�w Organizacji narod�w Zjednoczonych. 2. Ka|dy czBonek mo|e mie najwy|ej piciu przedstawicieli w Zgromadzeniu Og�lnym. FUNKCJE I KOMPETENCJE ArtykuB 10 Zgromadzenie Og�lne mo|e omawia wszelkie zagadnienia lub sprawy wchodzce w zakres niniejszej Karty albo dotyczce kompetencji i funkcji kt�regokolwiek organu przewidzianego w niniejszej Karcie, Jak r�wnie| mo|e ono, z zastrze|eniem postanowieD artykuBu 12, udziela w zwizku z takimi zagadnieniami i sprawami zaleceD czBonkom Organizacji Narod�w Zjednoczonych albo Radzie BezpieczeDstwa, albo te| czBonkom Organizacji Narod�w Zjednoczonych i Radzie BezpieczeDstwa. ArtykuB 11 1. Zgromadzenie Og�lne mo|e rozwa|a og�lne zasady wsp�BdziaBania nad utrzymaniem midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa, wBczajc w to zasady rozbrojenia i regulowania zbrojeD, oraz w zwizku z tymi zasadami mo|e udziela zaleceD czBonkowskich Organizacji Narod�w Zjednoczonych albo Radzie BezpieczeDstwa, albo te| czBonkom Organizacji Narod�w Zjednoczonych i Radzie BezpieczeDstwa. 2. Zgromadzenie Og�lne mo|e omawia ka|d spraw dotyczc utrzymania midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa, wniesion przez czBonka Organizacji albo przez Rad BezpieczeDstwa, albo te|, zgodnie z ustpem 2 artykuBu 35, przez paDstwo nie bdce czBonkiem Organizacji, mo|e ono, z zastrze|eniem przewidzianym w artykule 12, udziela w tych sprawach zaleceD zainteresowanemu paDstwu lub paDstwom albo Radzie BezpieczeDstwa, albo jednym i drugim. Ka|d spraw, w zwizku z kt�r konieczne jest przeprowadzenie akcji, Zgromadzenie Og�lne przeka|e Radzie BezpieczeDstwa przed jej om�wieniem lub po om�wieniu. 3. Zgromadzenie Og�lne mo|e zwr�ci uwag Rady BezpieczeDstwa na sytuacje, kt�re mog zagra|a midzynarodowemu pokojowi i bezpieczeDstwu. Kompetencje Zgromadzenia Og�lnego, okre[lone w niniejszym artykule, nie ograniczaj og�lnego zakresu artykuBu 10. ArtykuB 12 1. Gdy Rada BezpieczeDstwa peBni w zwizku z jakim[ sporem lub sytuacj funkcje powierzone jej przez niniejsz Kart; Zgromadzenie Og�lne nie mo|e udziela jej |adnych zleceD odnoszcych si do tego sporu lub sytuacji, chyba |e Rada BezpieczeDstwa tego za|da. 2. Sekretarz Generalny za zgod Rady BezpieczeDstwa zawiadamia Zgromadzenie Og�lne na ka|dej jego sesji o wszystkich jego sprawach dotyczcych utrzymania midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa, kt�rymi zajmuje si Rada BezpieczeDstwa; gdy tylko Rada BezpieczeDstwa przestanie si zajmowa tak spraw, Sekretarz generalny zawiadomi o tym niezwBocznie Zgromadzenie Og�lne, a w przerwach midzy jego sesjami - czBonk�w Organizacji. ArtykuB 13 1. Zgromadzenie Og�lne inicjuje badania i udziela zaleceD w celu: a) rozwijania wsp�BdziaBania midzynarodowego i jego kodyfikacji; b) popierania wsp�BdziaBania midzynarodowego w dziedzinach gospodarczej, spoBecznej, kulturalnej, wychowawczej i zdrowia oraz przyczynienia si do urzeczywistnienia praw czBowieka i podstawowych wolno[ci przez wszystkich, bez r�|nicy rasy, pBci, jzyka i wyznania. 2. Dalsze obowizki, funkcje i zadania Zgromadzenia Og�lnego w sprawach wymienionych powy|ej w punkcie 1 b) okre[lone s w RozdziaBach IX i X. ArtykuB 14 Z zastrze|eniem postanowieD artykuBu 12 Zgromadzenie Og�lne mo|e zaleca sposoby pokojowego zaBatwienia wszelkich sytuacji, bez wzgldu na zr�dBo ich powstania, kt�re, zdaniem Zgromadzenia, mog zaszkodzi powszechnemu dobru lub przyjaznym stosunkom midzy narodami, nie wyBczajc sytuacji wynikajcych z naruszenia postanowieD niniejszej Karty, okre[lajcych cele i zasady Organizacji Narod�w Zjednoczonych. ArtykuB 15 1. Zgromadzenie Og�lne otrzymuje roczne i specjalne sprawozdania Rady bezpieczeDstwa; sprawozdania te powinny zawiera zestawienie [rodk�w, jakie Rada BezpieczeDstwa postanowiBa zastosowa lub zastosowaBa w celu utrzymania midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa. 2. Zgromadzenie Og�lne otrzymuje i bada sprawozdania innych organ�w Organizacji Narod�w Zjednoczonych. ArtykuB 16 W zakresie midzynarodowego systemu powiernictwa Zgromadzenie Og�lne peBni funkcje powierzone mu w RozdziaBach XII i XIII, midzy innymi zatwierdza ukBady powiernicze dla obszar�w nie uznanych za strategiczne. ArtykuB 17 1. Zgromadzenie og�lne bada i zatwierdza bud|et Organizacji. 2. CzBonkowie Organizacji pokrywaj jej wydatki w stosunku ustalonym przez Zgromadzenie Og�lne. 3. Zgromadzenie Og�lne bada i zatwierdza wszelkie ukBady finansowe i bud|etowe z organizacjami wyspecjalizowanymi, wymienionymi w artykule 57, oraz bada bud|ety administracyjne tych organizacji w celu udzielania im zaleceD. GAOSOWANIE ArtykuB 18 1. Ka|dy czBonek Zgromadzenia Og�lnego ma jeden gBos. 2. Decyzje Zgromadzenia Og�lnego w wa|nych sprawach zapadaj wikszo[ci dw�ch trzecich gBos�w czBonk�w obecnych i gBosujcych. Do takich spraw nale|: zalecenia dotyczce utrzymania midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa, wyb�r niestaBych czBonk�w Rady BezpieczeDstwa, wyb�r czBonk�w Rady Gospodarczej i SpoBecznej, wyb�r czBonk�w rady Powierniczej w my[l punktu 1 c) artykuBu 86, przyjmowanie nowych czBonk�w do Organizacji, zawieszanie w korzystaniu z praw i przywilej�w czBonkowskich, wykluczanie czBonk�w z Organizacji, sprawy dotyczce funkcjonowania systemu powiernictwa i sprawy bud|etowe. 3. Decyzje w innych sprawach, wBczajc w to ustalenie dodatkowych kategorii spraw, wymagajcych rozstrzygnicia wikszo[ci dw�ch trzecich gBos�w, zapadaj wikszo[ci gBos�w czBonk�w obecnych i gBosujcych. ArtykuB 19 CzBonek Organizacji Narod�w Zjednoczonych, kt�ry zalega z opBat skBadek na rzecz Organizacji, nie ma prawa gBosowania na Zgromadzeniu Og�lnym, je|eli zalegBo[ wynosi lub przekracza sum skBadek nale|nych za ostatnie dwa lata. Zgromadzenie Og�lne mo|e jednak zezwoli takiemu czBonkowi na gBosowanie, je|eli uzna, |e zalegBo[ wynika z przyczyn od danego czBonka niezale|nych. POSTPOWANIE ArtykuB 20 Zgromadzenie Og�lne zbiera si na doroczne sesje zwyczajne, a je[li wymagaj tego okoliczno[ci, r�wnie| na sesje nadzwyczajne. Sekretarz Generalny zwoBuje sesje nadzwyczajne na |danie Rady BezpieczeDstwa lub na |danie wikszo[ci czBonk�w Organizacji. ArtykuB 21 Zgromadzenie Og�lne uchwala sw�j regulamin i wybiera przewodniczcego na ka|d sesj. ArtykuB 22 Zgromadzenie Og�lne mo|e tworzy organa pomocnicze, jakie uzna za niezbdne do peBnienia swoich funkcji. RozdziaB V RADA BEZPIECZECSTWA SKAAD ArtykuB 23 1. Rada BezpieczeDstwa skBada si z pitnastu czBonk�w Organizacji Narod�w Zjednoczonych. Republika ChiDska, Francja, Zwizek Socjalistycznych Republiki Radzieckich, Zjednoczone kr�lestwo Wielkiej Brytanii i P�Bnocnej Irlandii oraz Stany Zjednoczone Ameryki s staBymi czBonkami Rady bezpieczeDstwa. Zgromadzenie Og�lne wybiera dziesiciu innych czBonk�w Organizacji jako niestaBych czBonk�w Rady BezpieczeDstwa, majc szczeg�lnie na uwadze przede wszystkim zasBugi poszczeg�lnych czBonk�w w utrzymaniu midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa, w realizacji innych cel�w Organizacji oraz sBuszny podziaB geograficzny. 2. NiestaBych czBonk�w rady bezpieczeDstwa wybiera si na okres dw�ch lat. W pierwszych wyborach niestaBych czBonk�w, po zwikszeniu skBadu Rady BezpieczeDstwa z jedenastu do pitnastu czBonk�w - czterej dodatkowi czBonkowie zostan wybrani na okres jednego roku. CzBonek ustpujcy nie mo|e by ponownie wybrany na nastpujce bezpo[rednio dwulecie. 3. Ka|dy czBonek Rady BezpieczeDstwa ma w radzie jednego przedstawiciela. FUNKCJE I KOMPETENCJE ArtykuB 24 1. W celu zapewnienia szybkiej i skutecznej akcji Organizacji narod�w Zjednoczonych czBonkowie jej nakBadaj na Rad BezpieczeDstwa gB�wn odpowiedzialno[ za utrzymanie midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa oraz uznaj, |e Rada BezpieczeDstwa dziaBa z tytuBu tej odpowiedzialno[ci z ich ramienia. 2. WypeBniajc te funkcje Rada BezpieczeDstwa kieruje si celami i zasadami Organizacji Narod�w Zjednoczonych. Szczeg�lne kompetencje udzielone Radzie w tym zakresie wymienione s w RozdziaBach VI, VII, VIII i XII. 3. Rada BezpieczeDstwa skBada Zgromadzeniu Og�lnemu do rozpatrzenia sprawozdania roczne, a w razie potrzeby r�wnie| sprawozdania specjalne. ArtykuB 25 CzBonkowie Organizacji Narod�w Zjednoczonych zgadzaj si przyjmowa i wykonywa decyzje Rady BezpieczeDstwa zgodnie z niniejsz Kart. ArtykuB 26 W celu zapewnienia i utrzymania midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa, przy jak najmniejszym zu|yciu [wiatowych zasob�w ludzkich i gospodarczych na zbrojenia, Rada BezpieczeDstwa obowizana jest opracowa, z pomoc przewidzianego w artykule 47 Wojskowego Komitetu Sztabowego, plan�w, kt�re bd przedBo|one czBonkom Organizacji Narod�w Zjednoczonych celem stworzenia systemu normowania zbrojeD. GAOSOWANIE ArtykuB 27 1. Ka|dy czBonek Rady BezpieczeDstwa ma jeden gBos. 2. Decyzje Rady BezpieczeDstwa w sprawach proceduralnych zapadaj, je|eli o[wiadcz si za nimi glosy dziewiciu czBonk�w, wBczajc w to zgodne gBosy wszystkich czBonk�w staBych. Przy podejmowaniu decyzji na podstawie RozdziaBu VI i punktu 3 artykuBu 52 strona w sporze wstrzymuje si od gBosowania. POSTPOWANIE ArtykuB 28 1. Rada BezpieczeDstwa powinna by tak zorganizowana, by mogBa peBni swe funkcje bez przerwy. W tym celu ka|dy czBonek Rady BezpieczeDstwa powinien by stale reprezentowany w siedzibie organizacji. 2. Rada BezpieczeDstwa odbywa periodyczne posiedzenia, na kt�rych ka|dy jej czBonek mo|e by, stosownie do |yczenia, reprezentowany przez czBonka swego rzdu lub przez specjalnie wyznaczonego przedstawiciela. 3. Rada bezpieczeDstwa mo|e odbywa posiedzenia poza siedzib Organizacji, je[li uzna, |e uBatwi to jej prac. ArtykuB 29 Rada BezpieczeDstwa mo|e tworzy organa pomocnicze, jakie uzna za niezbdne do peBnienia swych funkcji. ArtykuB 30 Rada BezpieczeDstwa uchwala sw�j regulamin, kt�ry okre[la r�wnie| spos�b wyboru przewodniczcego. ArtykuB 31 Ka|dy czBonek Organizacji Narod�w Zjednoczonych nie bdcy czBonkiem Rady BezpieczeDstwa mo|e bez prawa gBosowania bra udziaB w dyskusji nad ka|d spraw wniesion do rady BezpieczeDstwa, je|eli Rada uzna, |e sprawa dotyczy szczeg�lnie interes�w tego czBonka. ArtykuB 32 Rada BezpieczeDstwa zaprasza czBonka Organizacji Narod�w Zjednoczonych nie bdcego czBonkiem Rady BezpieczeDstwa lub paDstwo nie bdce czBonkiem Organizacji, je[li jest stron w sporze rozpoznawanym przez Rad BezpieczeDstwa, do wzicia udziaBu w dyskusji nad tym sporem bez prawa gBosowania. Rada BezpieczeDstwa okre[li warunki, jakie uzna za sBuszne, dopuszczenie do udziaBu w dyskusji paDstwa nie bdcego czBonkiem Organizacji Narod�w Zjednoczonych. RozdziaB VI POKOJOWE ZAAATWIANIE SPOR�W ArtykuB 33 1. Strony w sporze, kt�rego dalsze trwanie mo|e zagra|a utrzymaniu midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa, bd przede wszystkim szukaBy rozwizania w drodze rokowaD, badaD, po[rednictwa, pojednania, arbitra|u, rozstrzygnicia sdowego, odwoBania si do organizacji lub ukBad�w regionalnych albo w drodze innych [rodk�w pokojowych wedBug wBasnego wyboru. 2. Rada BezpieczeDstwa wezwie strony do rozstrzygnicia sporu takimi [rodkami, gdy uzna to za konieczne. ArtykuB 34 Rada BezpieczeDstwa mo|e bada ka|dy sp�r lub ka|d sytuacj, kt�ra mo|e doprowadzi do nieporozumieD midzynarodowych lub wywoBa sp�r, w celu ustalenia, czy dalsze trwanie sporu lub sytuacji mo|e zagra|a utrzymaniu midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa. ArtykuB 35 1. Ka|dy czBonek Organizacji Narod�w Zjednoczonych mo|e zwr�ci uwag Radzie BezpieczeDstwa lub Zgromadzenia Og�lnego na sp�r, w kt�rym jest stron, je[li w zakresie tego sporu przyjmie uprzednio zobowizania wynikajce z postanowieD niniejszej Karty o pokojowym zaBatwianiu spor�w. 2. Postpowanie przed Zgromadzeniem Og�lnym w sprawach, na kt�re zwr�cono jego uwag w my[l niniejszego artykuBu, podlega przepisom artykuB�w 11 i 12. ArtykuB 36 1. W ka|dym stadium sporu o charakterze okre[lonym w artykule 33 lub sytuacji o podobnym charakterze Rada BezpieczeDstwa mo|e zaleci odpowiedni procedur lub spos�b zaBagodzenia. 2. Rada BezpieczeDstwa wezmie pod uwag procedur ju| przyjt przez strony dla zaBagodzenia tego sporu. 3. Przy udzielaniu zaleceD na podstawie niniejszego artykuBu Rada BezpieczeDstwa uwzgldni r�wnie|, |e spory o charakterze prawnym strony powinny w zasadzie wnosi do Midzynarodowego TrybunaBu Sprawiedliwo[ci, stosownie do postanowieD jego Statusu. ArtykuB 37 1. Strony przekazuj Radzie BezpieczeDstwa sp�r nale|cy do kategorii okre[lonej w artykule 33, kt�rego nie zdoBaBy zaBatwi sposobami wymienionymi w tym artykule. 2. Je|eli Rada BezpieczeDstwa uzna, |e dalsze trwanie sporu mo|e rzeczywi[cie zagrozi utrzymaniu midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa, zadecyduje ona, czy nale|y zastosowa [rodki przewidziane w artykule 36, czy te| zaleci takie warunki zaBatwienia sporu, jakie Rada BezpieczeDstwa uzna za stosowne. ArtykuB 38 Niezale|nie od postanowieD artykuB�w 33-37 Rada BezpieczeDstwa mo|e na |danie wszystkich stron w sporze czyni stronom zalecenia w celu pokojowego zaBatwienia sporu. RozdziaB VII AKCJA W RAZIE ZAGRO{ENIA POKOJU, NARUSZENIA POKOJU I AKT�W AGRESJI ArtykuB 39 Rada BezpieczeDstwa stwierdza istnienie zagro|enia lub naruszenia pokoju bdz aktu agresji oraz udziela zaleceD lub decyduje, jakie [rodki nale|y zastosowa w my[l artykuB�w 41 i 42 w celu utrzymania lub przywr�cenia midzynarodowego pokoju lub bezpieczeDstwa. ArtykuB 40 Aby zapobiec zaostrzeniu si sytuacji, Rada BezpieczeDstwa mo|e, przed udzieleniem zaleceD lub wydaniem decyzji o zastosowaniu [rodk�w przewidzianych w artykule 39, wezwa strony zainteresowane, aby zastosowaBy si do zarzdzeD tymczasowych, jakie Rada uzna za konieczne lub po|dane. Takie zarzdzenie tymczasowe nie przesdzaj praw, roszczeD lub stanowiska stron. Rada BezpieczeDstwa wycignie odpowiednie wnioski z niezastosowania si do takich zarzdzeD. ArtykuB 41 Rada BezpieczeDstwa mo|e zadecydowa, jakie [rodki nie wymagajce u|ycia siBy zbrojnej nale|y zastosowa dla skutecznego przeprowadzenia jej decyzji oraz mo|e wezwa czBonk�w Organizacji Narod�w Zjednoczonych do zastosowania takich [rodk�w. Zrodki te mog obejmowa zupeBne lub cz[ciowe przerwanie stosunk�w gospodarczych oraz komunikacji: kolejowej, lotniczej, pocztowej, telegraficznej, radiowej i innej, jak r�wnie| zerwanie stosunk�w dyplomatycznych. ArtykuB 42 Je|eli Rada BezpieczeDstwa uzna, |e [rodki przewidziane w artykule 41 mogByby okaza si niewystarczajcymi albo ju| okazaBy si niewystarczajcymi, jest ona wBadna podj tak akcj przy pomocy siB powietrznych, morskich lub ldowych, jaka mogBaby okaza si konieczn do utrzymania albo przywr�cenia midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa. Akcja taka mo|e polega na demonstracjach, blokadzie i innych operacjach siB zbrojnych powietrznych, morskich lub ldowych czBonk�w Narod�w Zjednoczonych. ArtykuB 43 1. W celu przyczynienia si do utrzymania midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa, wszyscy czBonkowie Narod�w Zjednoczonych zobowizuj si da do rozporzdzenia Radzie BezpieczeDstwa, na jej |danie i stosownie do specjalnego porozumienia lub porozumieD, niezbdne do utrzymania midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa siBy zbrojne, pomoc i uBatwienia, wBczajc w to prawo przemarszu. 2. Takie porozumienie lub porozumienia okre[l liczb i rodzaj siB zbrojnych, stopieD ich pogotowia i ich og�ln dyslokacj oraz rodzaj uBatwieD i pomocy, kt�rych nale|y dostarczy. 3. Rokowania o zawarcie porozumienia lub porozumieD zostan podjte mo|liwie najprdzej z inicjatywy Rady BezpieczeDstwa. Bd one zawarte midzy Rad BezpieczeDstwa a czBonkami Organizacji lub midzy Rad BezpieczeDstwa a grupami tych czBonk�w i bd ratyfikowane przez paDstwa podpisujce w trybie przewidzianym przez ich konstytucje. ArtykuB 44 Gdy Rada BezpieczeDstwa zadecyduje u|ycie siBy, to zanim za|da od czBonka, kt�ry nie jest w niej reprezentowany, dostarczenia siB zbrojnych w wykonaniu zobowizaD zacignitych przez niego na mocy artykuBu 43, powinna zaprosi tego czBonka, o ile on tego za|da, do wzicia udziaBu w podejmowaniu decyzji przez Rad BezpieczeDstwa w sprawie u|ycia kontyngentu siB zbrojnych dostarczonych przez tego czBonka. ArtykuB 45 Dla umo|liwienia Narodom Zjednoczonym stosowania nie cierpicych zwBoki zarzdzeD wojskowych, czBonkowie Organizacji obowizani s trzyma w gotowo[ci do natychmiastowego u|ycia kontyngenty narodowych siB lotniczych, przeznaczone do skombinowanej midzynarodowej akcji represyjnej. SiBa i stopieD pogotowia tych kontyngent�w oraz plany ich akcji skombinowanej bd ustalone przez Rad BezpieczeDstwa przy pomocy Komitetu Sztabu Wojskowego w granicach okre[lonych w specjalnym porozumieniu lub porozumieniach, o kt�rych mowa w artykule 43. ArtykuB 46 Plany u|ycia siB zbrojnych ukBada Rada BezpieczeDstwa przy pomocy Komitetu Sztabu Wojskowego. ArtykuB 47 1. Bdzie utworzony Komitet Sztabu Wojskowego dla udzielania rad i pomocy Radzie BezpieczeDstwa we wszystkich sprawach odnoszcych si do jej potrzeb wojskowych w zwizku z utrzymaniem midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa, do u|ycia i dow�dztwa siB zbrojnych oddanych do jej rozporzdzenia, tudzie| do uregulowania zbrojeD i mo|liwego rozbrojenia. 2. Komitet Sztabu Wojskowego bdzie si skBadaB z Szef�w Sztabu staBych czBonk�w Rady BezpieczeDstwa albo z ich przedstawicieli. Ka|dy czBonek Narod�w Zjednoczonych, nie reprezentowany stale w Komitecie, bdzie przez Komitet zaproszony do wsp�Bpracy ilekro skuteczno[ wywizywania si Komitetu z jego obowizk�w wymaga bdzie udziaBu tego czBonka w pracach Komitetu. 3. Komitet Sztabu Wojskowego ponosi bdzie odpowiedzialno[ wobec Rady BezpieczeDstwa za kierownictwo strategiczne wszelkimi siBami zbrojnymi, oddanymi do rozporzdzenia Radzie BezpieczeDstwa. Zagadnienia, zwizane z dowodzeniem takimi siBami zbrojnymi, bd opracowane p�zniej. 4. Komitet Sztabu Wojskowego, po otrzymaniu upowa|nienia od Rady BezpieczeDstwa i po naradzeniu si z wBa[ciwymi organizacjami regionalnymi, bdzie m�gB tworzy regionalne podkomitety. ArtykuB 48 1. Akcj, potrzebn do wykonania postanowieD Rady BezpieczeDstwa, zmierzajcych do utrzymania midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa, powinni podejmowa wszyscy czBonkowie Narod�w Zjednoczonych, albo niekt�rzy z nich, zale|nie od decyzji Rady BezpieczeDstwa. 2. Takie postanowienia bd wykonywane przez czBonk�w Narod�w Zjednoczonych bezpo[rednio, jak r�wnie| w formie ich akcji w odpowiednich organizacjach midzynarodowych, kt�rych s oni czBonkami. ArtykuB 49 CzBonkowie Narod�w Zjednoczonych powinni jednoczy si, udzielajc sobie wzajemnie pomocy przy wykonywaniu zarzdzeD uchwalonych przez Rad BezpieczeDstwa. ArtykuB 50 Je|eli Rada BezpieczeDstwa podejmie [rodki zapobiegawcze lub represyjne przeciwko jakiemu[ paDstwu, ka|de inne paDstwo, bdce czy nie bdce czBonkiem Narod�w Zjednoczonych, kt�re, na skutek przeprowadzenia tych zarzdzeD, znalazBo si w obliczu specjalnych zagadnieD gospodarczych, bdzie miaBo prawo zwr�ci si do Rady BezpieczeDstwa o rad co do sposobu rozwizania tych zagadnieD. ArtykuB 51 Nic w niniejszej Karcie nie mo|e uchybia niepozbywalnemu prawu do samoobrony indywidualnej lub zbiorowej w przypadku napa[ci zbrojnej na kt�regokolwiek czBonka Narod�w Zjednoczonych, zanim Rada BezpieczeDstwa nie podejmie niezbdnych zarzdzeD w celu utrzymania midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa. Zrodki podjte przez czBonk�w w wykonaniu tego prawa do samoobrony bd natychmiast podane do wiadomo[ci Radzie BezpieczeDstwa i w niczym nie mog uszczupla wBadzy i odpowiedzialno[ci Rady BezpieczeDstwa, wynikajcych z niniejszej Karty, do podejmowania w ka|dym czasie takiej akcji, jak ona uzna za niezbdn do utrzymania lub przywr�cenia midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa. RozdziaB VIII. POROZUMIENIE REGIONALNE. ArtykuB 52 1. Nic w niniejszej Karcie nie wyBcza istnienia porozumieD lub organizacji regionalnych, majcych na celu zajmowanie si sprawami, bdcymi w zwizku z utrzymaniem midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa, a kt�re nadaj si do akcji regionalnej, byleby takie porozumienia lub organizacje i ich dziaBalno[ daBy si pogodzi z celami i zasadami Narod�w Zjednoczonych. 2. CzBonkowie Narod�w Zjednoczonych, kt�rzy uczestnicz w takich porozumieniach, albo tworz takie organizacje, powinni, zanim odwoBaj si do Rady BezpieczeDstwa, doBo|y wszelkich staraD, |eby doprowadzi do skutku pokojowe zaBatwienie spor�w lokalnych w ramach takich porozumieD regionalnych lub przy pomocy takich organizacji regionalnych. 3. Rada BezpieczeDstwa powinna popiera rozw�j pokojowego zaBatwiania spor�w lokalnych w ramach takich porozumieD regionalnych albo przy pomocy takich organizacji regionalnych, czy to na skutek inicjatywy paDstw zainteresowanych, czy te| na skutek swej wBasnej inicjatywy. 4. ArtykuB niniejszy w niczym nie uchybia stosowaniu artykuB�w 34 i 35. ArtykuB 53 1. Rada BezpieczeDstwa powinna tam, gdzie to oka|e si stosownym, posiBkowa si takimi porozumieniami lub organizacjami regionalnymi do przeprowadzania, pod swoj wBadz, akcji represyjnej. Wszelako |adna akcja represyjna nie mo|e by podjta w ramach porozumieD regionalnych albo przy pomocy organizacji regionalnych bez upowa|nienia Rady BezpieczeDstwa; wyjtek stanowi zarzdzenia przewidziane w artykule 107 lub w porozumieniach regionalnych, skierowane przeciwko kt�remu bdz z paDstw nieprzyjacielskich, tak jak je okre[la ustp 2 niniejszego artykuBu, a wymierzone przeciwko odnowieniu si polityki napastniczej ze strony kt�rego bdz z tych paDstw, a| do czasu gdy, na |danie zainteresowanych paDstw, organizacja bdzie mogBa wzi na siebie odpowiedzialno[ za niedopuszczenie do dalszej agresji ze strony takiego paDstwa. 2. Wyra|enie "paDstwo nieprzyjacielskie", u|yte w ustpie 1 niniejszego artykuBu, stosuje si do ka|dego paDstwa, kt�re, podczas Drugiej Wojny Zwiatowej, byBo nieprzyjacielem kt�rego bdz z sygnatariuszy niniejszej Karty. ArtykuB 54 Rada BezpieczeDstwa powinna by w ka|dym czasie dokBadnie informowana o dziaBaniach podjtych lub zamierzonych w ramach porozumieD regionalnych albo przy pomocy organizacji regionalnych dla utrzymania midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa. RozdziaB IXMIDZYNARODOWA WSP�APRACA GOSPODARCZA I SPOAECZNA ArtykuB 55 Majc na widoku stworzenie warunk�w staBo[ci i dobrobytu, kt�re s niezbdne do pokojowych i przyjaznych stosunk�w midzy narodami, opartych na poszanowaniu zasady r�wnouprawnienia i samostanowienia lud�w, Narody Zjednoczone bd popieraBy: a) podniesienie stopy |yciowej, peBne zatrudnienie oraz warunki postpu i rozwoju gospodarczego i spoBecznego; b) rozwizywanie midzynarodowych zagadnieD gospodarczych, spoBecznych, zdrowotnych i innych z nimi zwizanych, jak r�wnie| midzynarodowej wsp�Bpracy kulturalnej i o[wiatowej; c) powszechne poszanowanie i zachowywanie ludzkich praw i wolno[ci podstawowych dla wszystkich bez r�|nicy rasy, pBci, jzyka lub religii. ArtykuB 56 Wszyscy czBonkowie zobowizuj si podejmowa wsp�ln i samodzieln akcj Bcznie z Organizacj dla dopicia cel�w, wymienionych w artykule 55. ArtykuB 57 1. R�|ne wyspecjalizowane organizacje, ustanowione na podstawie porozumieD midzyrzdowych i obarczone szerok, w ich aktach zasadniczych okre[lon, odpowiedzialno[ci midzynarodow w dziedzinie gospodarczej, spoBecznej, kulturalnej, o[wiatowej, zdrowotnej i pokrewnych powinny wej[ w zwizek z Narodami Zjednoczonymi zgodnie z postanowieniami artykuBu 63. 2. Takie organizacje, zwizane w ten spos�b z Narodami Zjednoczonymi, bd w dalszym cigu oznaczane jako organizacje wyspecjalizowane. ArtykuB 58 Organizacja udziela bdzie zaleceD w zwizku z koordynacj program�w i dziaBalno[ci organizacji wyspecjalizowanych. ArtykuB 59 W razie potrzeby Organizacja spowoduje podjcie rokowaD pomidzy paDstwami zainteresowanymi w celu tworzenia wszelkich nowych organizacji wyspecjalizowanych, potrzebnych do osignicia cel�w, wymienionych w artykule 55. ArtykuB 60 Odpowiedzialno[ za speBnienie funkcji Organizacji, wymienionych w niniejszym Rozdziale, obarcza bdzie Og�lne Zgromadzenie oraz, pod nadzorem Og�lnego Zgromadzenia, Rad Gospodarcz i SpoBeczn, kt�rej w tym celu przysBugiwa bd uprawnienia wyszczeg�lnione w Rozdziale X. RozdziaB XRADA GOSPODARCZA I SPOAECZNASkBad ArtykuB 61 1. Rada Gospodarcza i SpoBeczna skBada si bdzie z pidziesiciu czterech czBonk�w Organizacji Narod�w Zjednoczonych, wybranych przez Zgromadzenie Og�lne. 2. Z zastrze|eniem postanowieD ustpu 3, wybiera si bdzie corocznie osiemnastu czBonk�w Rady Gospodarczej i SpoBecznej na okres trzech lat. CzBonek ustpujcy mo|e by bezpo[rednio wybrany ponownie. 3. Przy pierwszych wyborach, po zwikszeniu liczby czBonk�w Rady Gospodarczej i SpoBecznej z dwudziestu siedmiu do pidziesiciu czterech, obok czBonk�w wybranych na miejsce dziewiciu czBonk�w, kt�rych kadencja w Radzie upBynie w koDcu tego roku, zostanie wybranych dodatkowo dwudziestu siedmiu czBonk�w. Okres urzdowania dziewiciu spo[r�d tych dwudziestu siedmiu dodatkowo wybranych czBonk�w upBynie z koDcem jednego roku, dziewiciu za[ innych czBonk�w z upBywem dw�ch lat, w trybie ustalonym przez Zgromadzenie Og�lne. 4. Ka|dy czBonek Rady Gospodarczej i SpoBecznej mie w niej bdzie jednego przedstawiciela. Funkcje i uprawnienia. ArtykuB 62 1. Rada Gospodarcza i SpoBeczna wBadna jest podejmowa lub zapocztkowa badania i sprawozdania w zwizku z midzynarodowymi zagadnieniami gospodarczymi, spoBecznymi, kulturalnymi, o[wiatowymi, zdrowotnymi i pokrewnymi oraz mo|e udziela zaleceD w tego rodzaju sprawach Og�lnemu Zgromadzeniu, czBonkom Narod�w Zjednoczonych i zainteresowanym organizacjom wyspecjalizowanym. 2. WBadna jest ona udziela zaleceD w celu przyczyniania si do poszanowania i zachowywania praw czBowieka i podstawowych wolno[ci w stosunku do wszystkich. 3. WBadna jest ona opracowywa projekty konwencji w sprawach, wchodzcych w zakres jej kompetencji, dla przedkBadania ich Og�lnemu Zgromadzeniu. 4. WBadna jest ona, zgodnie z reguBami ustanowionymi przez Narody Zjednoczone, zwoBywa konferencje midzynarodowe w sprawach wchodzcych w zakres jej kompetencji. ArtykuB 63 1. Rada Gospodarcza i SpoBeczna wBadna jest zawiera porozumienia z jakkolwiek z organizacji wzmiankowanych w artykule 57, w kt�rych bd ustalane warunki, na jakich dana organizacja wejdzie w zwizek z Narodami Zjednoczonymi. Porozumienia takie powinny uzyska zatwierdzenie Og�lnego Zgromadzenia. 2. WBadna jest ona uzgadnia sw dziaBalno[ z organizacjami wyspecjalizowanymi w drodze porozumiewania si z nimi i przez udzielanie zaleceD takim organizacjom, Og�lnemu Zgromadzeniu oraz czBonkom Narod�w Zjednoczonych. ArtykuB 64 1. Rada Gospodarcza i SpoBeczna wBadna jest poczyni odpowiednie kroki w celu otrzymywania regularnie sprawozdaD od organizacji wyspecjalizowanych. WBadna jest ona zawiera porozumienia z czBonkami Narod�w Zjednoczonych i z organizacjami wyspecjalizowanymi w celu otrzymywania sprawozdaD o krokach poczynionych dla wprowadzenia w |ycie jej wBasnych zarzdzeD tudzie| zaleceD Og�lnego Zgromadzenia w sprawach wchodzcych w zakres jej kompetencji. 2. WBadna jest ona przesyBa Og�lnemu Zgromadzeniu swoje uwagi o tych sprawozdaniach. ArtykuB 65 Rada Gospodarcza i SpoBeczna wBadna jest udziela Radzie BezpieczeDstwa informacji i powinna, na |danie Rady BezpieczeDstwa, jej pomaga. ArtykuB 66 1. Rada Gospodarcza i SpoBeczna speBnia bdzie takie funkcje, jakie wchodz w zakres jej kompetencji, w zwizku z wykonywaniem zaleceD Og�lnego Zgromadzenia. 2. WBadna jest ona, za zgod Og�lnego Zgromadzenia, oddawa usBugi na |danie czBonk�w Narod�w Zjednoczonych i organizacji wyspecjalizowanych. 3. Obowizana jest ona speBnia wszelkie inne funkcje, wymienione w innych miejscach niniejszej Karty, lub kt�re mogByby by jej zlecone przez Og�lne Zgromadzenie. GBosowanie ArtykuB 67 1. Ka|dy czBonek Rady Gospodarczej i SpoBecznej posiada bdzie jeden gBos. 2. UchwaBy Rady Gospodarczej i SpoBecznej zapada bd wikszo[ci gBos�w czBonk�w obecnych i gBosujcych. Procedura. ArtykuB 68 Rada Gospodarcza i SpoBeczna bdzie tworzyBa komisje w dziedzinie gospodarczej i spoBecznej oraz dla popierania praw czBowieka, a tak|e wszelkie inne komisje, kt�re mog okaza si potrzebnymi do speBniania jej funkcji. ArtykuB 69 W ka|dej sprawie, szczeg�lnie obchodzcej jednego z czBonk�w Narod�w Zjednoczonych, Rada Gospodarcza i SpoBeczna powinna zaprosi tego czBonka do wzicia udziaBu w obradach bez prawa gBosu. ArtykuB 70 Rada Gospodarcza i SpoBeczna wBadna jest poczyni zarzdzenia, |eby przedstawiciele organizacji wyspecjalizowanych mogli bra udziaB, bez prawa gBosu, w jej obradach tudzie| w obradach utworzonych przez ni Komisji oraz |eby jej przedstawiciele mogli bra udziaB w obradach organizacji wyspecjalizowanych. ArtykuB 71 Rada Gospodarcza i SpoBeczna wBadna jest poczyni odpowiednie zarzdzenia celem porozumiewania si z organizacjami nie rzdowymi, kt�re zajmuj si sprawami, wchodzcymi w zakres jej kompetencji. Zarzdzenia takie mog by poczynione w porozumieniu z organizacjami midzynarodowymi, a w razie potrzeby i z organizacjami narodowymi, po uprzednim zasigniciu zdania odno[nego czBonka Narod�w Zjednoczonych. ArtykuB 72 1. Rada Gospodarcza i SpoBeczna uchwali swoje wBasne przepisy proceduralne, wBczajc w to spos�b wyboru swego przewodniczcego. 2. Rada Gospodarcza i SpoBeczna zbiera si bdzie w miar potrzeby zgodnie ze swym regulaminem, kt�ry powinien zawiera postanowienie o zwoBywaniu zebraD na |danie wikszo[ci jej czBonk�w. RozdziaB XI.DEKLARACJA W SPRAWIE OBSZAR�W NIE RZDZCYCH SI SAMODZIELNIE ArtykuB 73 CzBonkowie Narod�w Zjednoczonych, kt�rzy ponosz odpowiedzialno[ za zarzd obszarami, kt�rych ludno[ nie dojrzaBa jeszcze do peBnego stopnia samorzdu, uznaj zasad, |e interesy mieszkaDc�w tych obszar�w g�ruj nad innymi, i przyjmuj jako [wity obowizek popiera ze wszystkich siB dobrobyt mieszkaDc�w tych obszar�w, w ramach systemu midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa, stworzonego przez niniejsz Kart; w tym celu obowizuj si: a) zapewni, szanujc nale|ycie kultur tych odno[nych lud�w, ich postp w dziedzinie politycznej, gospodarczej, spoBecznej i o[wiatowej, ich sprawiedliwe traktowanie oraz ich ochron przed nadu|yciami; b) rozwija samorzd, mie nale|ycie na wzgldzie aspiracje polityczne tych lud�w oraz pomaga im w stopniowym rozwoju ich wolnych instytucji politycznych, biorc w rachub szczeg�lne warunki ka|dego obszaru i jego ludno[ci tudzie| r�|ny stopieD ich rozwoju; c) umacnia midzynarodowy pok�j i bezpieczeDstwo; d) popiera tw�rcze zarzdzenia rozwojowe, zachca do prowadzenia badaD, wsp�Bpracowa midzy sob i z midzynarodowymi organizacjami, gdy i gdziekolwiek oka|e si to wBa[ciwym dla praktycznego osignicia cel�w spoBecznych, gospodarczych i naukowych, wymienionych w niniejszym artykule; oraz e) przesyBa regularnie Sekretarzowi Generalnemu w celach informacyjnych, z zastrze|eniem ograniczeD wynikajcych ze wzgld�w bezpieczeDstwa lub konstytucyjnych, wiadomo[ci statyczne i inne natury technicznej, dotyczce warunk�w gospodarczych, spoBecznych i o[wiatowych na obszarach, za kt�re ponosz oni odpowiedzialno[, a innych ni| obszary, do kt�rych odnosz si RozdziaBy XII i XIII ArtykuB 74 CzBonkowie Narod�w Zjednoczonych zgodni s r�wnie| co do tego, |e ich polityka w stosunku do obszar�w, do kt�rych odnosi si niniejszy RozdziaB, musi, w nie mniejszym stopniu ni| ich polityka w stosunku do ich rdzennych obszar�w, opiera si na og�lnej zasadzie dobrego ssiedztwa, przy nale|ytym uwzgldnieniu interes�w i dobrobytu reszty [wiata w dziedzinie spoBecznej, gospodarczej i handlowej. RozdziaB XIIMIDZYNARODOWY SYSTEM POWIERNICTWA ArtykuB 75 Narody Zjednoczone utworz pod swym kierownictwem midzynarodowy system powiernictwa dla zarzdzania i nadzorowania tych obszar�w, kt�re mogByby by wBczone do Organizacji na podstawie p�zniejszych oddzielnych porozumieD. Te obszary bd w dalszym cigu oznaczane jako obszary powiernicze. ArtykuB 76 Zgodnie z celami Narod�w Zjednoczonych, wyBo|onymi w artykule 1 niniejszej Karty, podstawowe zadania systemu powierniczego powinny polega na: 1. umacnianiu midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa; 2. popieraniu postpu w dziedzinie politycznej, gospodarczej, spoBecznej i o[wiatowej mieszkaDc�w obszar�w powierniczych i ich stopniowego rozwoju w kierunku samorzdu lub niepodlegBo[ci odpowiednio do szczeg�lnych warunk�w ka|dego obszaru i jego ludno[ci, do swobodnie wyra|onych |yczeD odno[nych lud�w i zgodnie z postanowieniami poszczeg�lnych porozumieD powierniczych; 3. zachcaniu do poszanowania praw czBowieka i podstawowych swob�d dla wszystkich bez r�|nicy rasy, pBci, jzyka lub religii oraz do uznawania wsp�Bzale|no[ci lud�w [wiata; i 4. zapewnieniu r�wnego traktowania wszystkich czBonk�w Narod�w Zjednoczonych i ich obywateli w dziedzinie spoBecznej, gospodarczej i handlowej, jak r�wnie| r�wnego traktowania tych ostatnich przy wymiarze sprawiedliwo[ci, bez uszczerbku dla osignicia wy|ej wymienionych cel�w i z zastrze|eniem postanowieD artykuBu 80. ArtykuB 77 1. System powierniczy bdzie stosowany do takich obszar�w nale|cych do ni|ej wymienionych kategorii, kt�re zostan mu poddane na podstawie porozumieD powierniczych: a) obszary znajdujce si obecnie pod mandatem; b) obszary, kt�re mog by oderwane od paDstw nieprzyjacielskich w wyniku Drugiej Wojny Zwiatowej; oraz c) obszary dobrowolnie poddane pod ten system przez paDstwa odpowiedzialne za zarzd nimi. 2. Bdzie przedmiotem p�zniejszego porozumienia pytanie, kt�re obszary, nale|ce do powy|szych kategorii bd poddane systemowi powierniczemu i na jakich warunkach. ArtykuB 78 System powierniczy nie powinien by stosowany do obszar�w, kt�re zostaBy czBonkami Narod�w Zjednoczonych, wobec tego, |e stosunki pomidzy nimi musz opiera si na poszanowaniu zasady r�wno[ci suwerennej. ArtykuB 79 Warunki powiernictwa dla ka|dego obszaru, majcego by poddanym systemowi powierniczemu, wBczajc w to wszelkie zmiany lub poprawki, bd uzgodnione przez paDstwa bezpo[rednio zainteresowane, Bcznie z mocarstwem mandatowym, gdy i[ bdzie o obszary, znajdujce si pod mandatem kt�rego[ z czBonk�w Narod�w Zjednoczonych i warunki te bd zatwierdzone zgodnie z postanowieniami artykuB�w 83 i 85. ArtykuB 80 1. Wyjwszy ewentualne postanowienia poszczeg�lnych porozumieD powierniczych, zawartych zgodnie z artykuBami 77, 79 i 81, a poddajcych ka|dy obszar systemowi powierniczemu, i dop�ki takie porozumienia nie zostan zawarte, nic w niniejszym Rozdziale nie mo|e by interpretowane bezpo[rednio ani po[rednio jako zmieniajce w jaki bdz spos�b prawo jakiegokolwiek paDstwa lub ludu, albo warunki istniejcych akt�w midzynarodowych, w kt�rych poszczeg�lni czBonkowie Narod�w Zjednoczonych mogliby by stronami. 2. Nie nale|y wykBada ustpu 1 niniejszego artykuBu w ten spos�b, jak gdyby dawaB podstawy do przecigania lub odkBadania rokowaD i zawierania porozumieD, majcych na celu poddanie obszar�w mandatowych i innych systemowi powierniczemu, jak to jest przewidziane w artykule 77. ArtykuB 81 Porozumienie powiernicze powinno w ka|dym przypadku zawiera warunki, na jakich obszar powierniczy bdzie administrowany, oraz wskazywa wBadz, kt�ra bdzie zarzdzaBa obszarem powierniczym. WBadz tak, nazywan w dalszym cigu wBadz administrujc, mo|e by jedno lub wicej paDstw albo sama Organizacja. ArtykuB 82 W ka|dym porozumieniu powierniczym mo|e by oznaczony okrg lub okrgi strategiczne, obejmujce cz[ lub caBo[ obszaru powierniczego, do kt�rego odnosi si to porozumienie, bez uszczerbku dla jakiegokolwiek porozumienia, albo porozumieD specjalnych, zawartych zgodnie z artykuBem 43. ArtykuB 83 1. W stosunku do okrg�w strategicznych wszystkie funkcje Narod�w Zjednoczonych, wBczajc w to zatwierdzanie tre[ci porozumieD powierniczych oraz ich zmian lub poprawek, wykonywa bdzie Rada BezpieczeDstwa. 2. Zadania podstawowe, wymienione w artykule 76, odnosz si r�wnie| i do ludno[ci ka|dego okrgu strategicznego. 3. Z zastrze|eniem postanowieD porozumieD powierniczych i bez uszczerbku dla wzgld�w bezpieczeDstwa, Rada BezpieczeDstwa korzysta bdzie z pomocy Rady Powierniczej do wykonywania w okrgach strategicznych tych funkcji, kt�re, w ramach systemu powiernictwa, nale| do Narod�w Zjednoczonych, a dotycz spraw o charakterze politycznym, gospodarczym, spoBecznym i o[wiatowym. ArtykuB 84 Nale|e bdzie do obowizk�w wBadzy administrujcej dopilnowanie, |eby obszar powierniczy odegraB sw rol w utrzymaniu midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa. W tym celu wBadza administrujca wBadna jest posBugiwa si siBami ochotniczymi, uBatwieniami i pomoc, pochodzcymi z obszaru powierniczego, zar�wno przy wypeBnianiu swych zobowizaD wzgldem Rady BezpieczeDstwa, zacignitych przez ni z uwagi na powy|sze zadania, jak r�wnie| do obrony lokalnej oraz |eby zapewni posBuch prawu i utrzymanie porzdku w obrbie obszaru powierniczego. ArtykuB 85 1. W stosunku do porozumieD powierniczych, odnoszcych si do wszystkich okrg�w nie uznanych za strategiczne, funkcje Narod�w Zjednoczonych, wBczajc w to zatwierdzanie tre[ci i porozumieD powierniczych oraz ich zmian lub poprawek, wykonywa bdzie Og�lne Zgromadzenie. 2. Rada Powiernicza, dziaBajc pod wBadz Og�lnego Zgromadzenia, obowizana jest udziela mu pomocy przy wykonywaniu tych funkcji. RozdziaB XIIIRADA POWIERNICZASkBad ArtykuB 86 1. Rada Powiernicza skBada si bdzie z nastpujcych czBonk�w Narod�w Zjednoczonych: a) z czBonk�w zarzdzajcych obszarami powierniczymi; b) z tych czBonk�w wymienionych imiennie w artykule 23, kt�rzy nie zarzdzaj obszarami powierniczymi; c) z tylu innych czBonk�w, wybranych przez Og�lne Zgromadzenie na okres lat trzech, ilu potrzeba, |eby caBa ilo[ czBonk�w Rady Powierniczej skBadaBa si z r�wnej liczby tych czBonk�w Narod�w Zjednoczonych, kt�rzy zarzdzaj, i tych kt�rzy nie zarzdzaj obszarami powierniczymi. 2. Ka|dy czBonek Rady Powierniczej wyznaczy jedn osob, szczeg�lnie do tego nadajc si, kt�ra go bdzie w niej reprezentowaBa. Funkcje i uprawnienia ArtykuB 87 Og�lne Zgromadzenie i znajdujca si pod jego wBadz Rada Powiernicza przy wykonywaniu swych funkcji wBadne s: a) rozpatrywa sprawozdania, skBadane przez wBadz administrujc; b) przyjmowa petycje i bada je, zasigajc zdania wBadzy administrujcej; c) odbywa periodyczne wizytacje odno[nych obszar�w powierniczych w terminach uzgodnionych z wBadz administrujc; oraz d) podejmowa te i inne czynno[ci zgodnie z postanowieniami porozumieD powierniczych. ArtykuB 88 Rada Powiernicza uBo|y kwestionariusz w sprawie postp�w, osignitych przez mieszkaDc�w ka|dego obszaru powierniczego w dziedzinie politycznej, gospodarczej, spoBecznej i o[wiatowej, a wBadza administrujca ka|dego obszaru powierniczego objtego kompetencj Og�lnego Zgromadzenia, bdzie mu skBadaBa doroczne sprawozdanie na podstawie takiego kwestionariusza. GBosowanie ArtykuB 89 1. Ka|dy czBonek Rady Powierniczej posiada bdzie jeden gBos. 2. UchwaBy Rady Powierniczej zapada bd wikszo[ci gBos�w czBonk�w obecnych i gBosujcych. Procedura ArtykuB 90 1. Rada Powiernicza uchwali swoje wBasne przepisy proceduralne, wBczajc w to spos�b wyboru Przewodniczcego. 2. Rada Powiernicza zbiera si bdzie w miar potrzeby zgodnie ze swym regulaminem, kt�ry powinien zawiera postanowienie o zwoBywaniu zebraD na |danie wikszo[ci jej czBonk�w. ArtykuB 91 Rada Powiernicza korzysta bdzie, w razie potrzeby, z pomocy Rady Gospodarczej i SpoBecznej oraz organizacji wyspecjalizowanych, w sprawach, w kt�rych s one odpowiednio zainteresowane. RozdziaB XIV.MIDZYNARODOWY TRYBUNAA SPRAWIEDLIWOZCI. ArtykuB 92 Midzynarodowy TrybunaB Sprawiedliwo[ci bdzie gB�wnym organem sdowym Narod�w Zjednoczonych. Bdzie on dziaBaB zgodnie z zaBczonym Statutem, kt�ry jest oparty na Statucie StaBego TrybunaBu Sprawiedliwo[ci Midzynarodowej i kt�ry stanowi cz[ skBadow niniejszej Karty. ArtykuB 93 1. Wszyscy czBonkowie Narod�w Zjednoczonych s ipso facto stronami w Statucie Midzynarodowego TrybunaBu Sprawiedliwo[ci. 2. PaDstwo, nie bdce czBonkiem Narod�w Zjednoczonych, mo|e zosta stron w Statucie Midzynarodowego TrybunaBu Sprawiedliwo[ci na warunkach, kt�re w ka|dym poszczeg�lnym przypadku okre[li Og�lne Zgromadzenie na wniosek Rady BezpieczeDstwa. ArtykuB 94 1. Ka|dy czBonek Narod�w Zjednoczonych zobowizuje si zastosowa do orzeczeD Midzynarodowego TrybunaBu Sprawiedliwo[ci we wszystkich sprawach, w kt�rych jest stron. 2. Je|eli jedna ze stron w sporze bdzie si uchylaBa od wykonania obowizk�w, kt�re spadBy na ni w wyniku wyroku wydanego przez TrybunaB, druga strona mo|e odwoBa si do Rady BezpieczeDstwa, kt�ra wBadna jest, je|eli to uzna za konieczne, udzieli zaleceD lub postanowi, jakie [rodki nale|y zastosowa, |eby zapewni wyrokowi wykonalno[. ArtykuB 95 Nic w niniejszej Karcie nie mo|e sta na przeszkodzie, |eby czBonkowie Narod�w Zjednoczonych oddawali swoje spory do rozstrzygnicia innym sdom na mocy porozumieD ju| istniejcych, albo kt�re mogByby by w przyszBo[ci zawarte. ArtykuB 96 1. Og�lne Zgromadzenie albo Rada BezpieczeDstwa mog za|da od Midzynarodowego TrybunaBu Sprawiedliwo[ci wydania opinii doradczej w ka|dej kwestii prawnej. 2. R�wnie| i inne organy Narod�w Zjednoczonych oraz organizacje wyspecjalizowane, kt�rym Og�lne Zgromadzenie mo|e w ka|dym czasie udzieli odpowiedniego upowa|nienia, mog |da opinii doradczych od TrybunaBu w kwestiach prawnych, kt�re mogByby nastrczy si w zakresie ich dziaBalno[ci. RozdziaB XV.SEKRETARIAT. ArtykuB 97 W skBad Sekretariatu wchodzi bdzie Sekretarz Generalny oraz personel tak liczny, jak to bdzie potrzebne dla Organizacji. Sekretarza Generalnego mianowa bdzie Og�lne Zgromadzenie na wniosek Rady BezpieczeDstwa. Bdzie on gB�wnym urzdnikiem administracyjnym Organizacji. ArtykuB 98 Sekretarz Generalny bdzie wystpowaB w tym charakterze na wszystkich posiedzeniach Og�lnego Zgromadzenia, Rady BezpieczeDstwa, Rady Gospodarczej i SpoBecznej oraz Rady Powierniczej i bdzie speBniaB wszelkie inne funkcje, kt�re mu te organa powierz. Sekretarz Generalny bdzie skBadaB Og�lnemu Zgromadzeniu doroczne sprawozdanie o pracach Organizacji. ArtykuB 99 Sekretarz Generalny ma prawo zwraca uwag Rady BezpieczeDstwa na ka|d spraw, kt�ra, w jego mniemaniu, mogBaby zagra|a utrzymaniu midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa. ArtykuB 100 1. Przy wykonywaniu swych obowizk�w Sekretarz Generalny i jego personel nie powinni |da lub otrzymywa instrukcji od jakiegokolwiek rzdu albo od jakiejkolwiek innej wBadzy, nie nale|cej do Organizacji. Powinni oni powstrzyma si od wszelkiej dziaBalno[ci, kt�ra mogBaby odbi si na ich charakterze jako funkcjonariuszy midzynarodowych, odpowiedzialnych jedynie przed Organizacj. 2. Ka|dy czBonek Narod�w Zjednoczonych zobowizuje si szanowa wyBcznie midzynarodowy charakter obowizk�w Sekretarza Generalnego i jego personelu i nie d|y do wywierania na nich wpBywu przy wykonywaniu ich obowizk�w. ArtykuB 101 1. Personel bdzie mianowany przez Sekretarza Generalnego zgodnie z regulaminem, wydanym przez Og�lne Zgromadzenie. 2. Odpowiedni personel bdzie przydzielony na staBe do Rady Gospodarczej i SpoBecznej, do Rady Powierniczej oraz, w miar potrzeby, do innych organ�w Narod�w Zjednoczonych. Personele te bd stanowiBy cz[ Sekretariatu. 3. Kierownicz zasad przy przyjmowaniu na sBu|b personelu i okre[laniu warunk�w sBu|by powinna by konieczno[ zapewnienia najwy|szego poziomu ich sprawno[ci, kompetencji i uczciwo[ci. Powinno si przywizywa nale|yt uwag do tego, |eby, przy obsadzaniu stanowisk uwzgldnia w jak najszerszym stopniu zasad geograficzn. RozdziaB XVI.POSTANOWIENIA R�{NE ArtykuB 102 1. Ka|dy traktat i ka|dy ukBad midzynarodowy, zawarty przez kt�regokolwiek czBonka Narod�w Zjednoczonych po wej[ciu w |ycie niniejszej Karty, powinien by mo|liwie jak najprdzej zarejestrowany w Sekretariacie i przez Sekretariat ogBoszony. 2. W razie gdyby jakikolwiek tego rodzaju traktat lub ukBad midzynarodowy nie zostaB zarejestrowany zgodnie z postanowieniami ustpu 1 niniejszego artykuBu, to |adna ze stron umawiajcych si nie bdzie mogBa powoBywa si na taki traktat albo ukBad przed kt�rymkolwiek organem Narod�w Zjednoczonych. ArtykuB 103 W razie sprzeczno[ci pomidzy obowizkami czBonk�w Narod�w Zjednoczonych, wynikajcych z niniejszej Karty, a ich obowizkami wynikajcymi z jakiego[ innego porozumienia midzynarodowego, pierwszeDstwo bd miaBy ich obowizki wynikajce z niniejszej Karty. ArtykuB 104 Organizacji przysBugiwa bdzie na terytorium ka|dego z jej czBonk�w taka zdolno[ do dziaBaD prawnych, jaka mo|e by potrzebna do wykonywania jej funkcji i urzeczywistniania jej cel�w. ArtykuB 105 1. Organizacji przysBugiwa bd na terytorium ka|dego z jej czBonk�w takie przywileje i immunitety, jakie s konieczne do osignicia jej cel�w. 2. Przedstawicielem czBonk�w Narod�w Zjednoczonych i funkcjonariuszom Organizacji bd r�wnie| przysBugiwaBy takie przywileje i immunitety, jakie s konieczne do niezale|nego wykonywania ich funkcji zwizanych z Organizacj. 3. Og�lne Zgromadzenie mo|e udziela zaleceD w celu ustalenia szczeg�B�w zastosowania ustp�w 1 i 2 niniejszego artykuBu oraz mo|e proponowa CzBonkom Narod�w Zjednoczonych konwencje w tym celu. RozdziaB XVIIPRZEJZCIOWE ZARZDZENIA W PRZEDMIOCIE BEZPIECZECSTWA ArtykuB 106 Zanim wejd w |ycie specjalne porozumienia, o kt�rych wspomina artykuB 43, a kt�re w mniemaniu Rady BezpieczeDstwa umo|liwiaj jej rozpoczcie wypeBniania jej obowizk�w przewidzianych w artykule 42, paDstwa, kt�re s stronami w Deklaracji Czterech Narod�w, podpisanej w Moskwie dnia 30 pazdziernika 1943 roku, oraz Francja, bd, w my[l postanowieD punktu 5 tej Deklaracji, porozumiewa si z sob, a w razie potrzeby i z innymi czBonkami Narod�w Zjednoczonych w celu podejmowania takiej akcji wsp�lnej w imieniu Organizacji, jaka mogBaby si okaza niezbdn do utrzymania midzynarodowego pokoju i bezpieczeDstwa. ArtykuB 107 Nic w niniejszej Karcie nie mo|e uniewa|nia lub wyklucza akcji w stosunku do kt�regokolwiek paDstwa, kt�re w cigu Drugiej Wojny Zwiatowej byBo nieprzyjacielem kt�regokolwiek z sygnatariuszy niniejszej Karty, je|eli paDstwa odpowiedzialne za tak akcj, podjBy j lub usankcjonowaBy jako nastpstwo tej wojny. RozdziaB XVIII.POPRAWKI ArtykuB 108 Poprawki do niniejszej Karty uprawomocni si w stosunku do wszystkich czBonk�w Narod�w Zjednoczonych gdy zostan uchwalone wikszo[ci dw�ch trzecich gBos�w czBonk�w Og�lnego Zgromadzenia oraz ratyfikowane przez dwie trzecie czBonk�w Narod�w Zjednoczonych, wBczajc w to wszystkich staBych czBonk�w Rady BezpieczeDstwa, w trybie przepisanym przez ich odno[ne konstytucje. ArtykuB 109 1. Og�lna konferencja czBonk�w Narod�w Zjednoczonych, zwoBana w celu rewizji niniejszej Karty, bdzie mogBa zebra si w czasie i miejscu oznaczonym uchwaB, powzit wikszo[ci dw�ch trzecich gBos�w czBonk�w Og�lnego Zgromadzenia oraz uchwaB kt�rychkolwiek dziewiciu czBonk�w Rady BezpieczeDstwa. Ka|dy czBonek Narod�w Zjednoczonych mie bdzie na konferencji jeden gBos. 2. Wszelka zmiana niniejszej Karty zalecona gBosami dw�ch trzecich czBonk�w konferencji wejdzie w |ycie po ratyfikowaniu jej, w trybie przepisanym przez odno[ne konstytucje, przez dwie trzecie czBonk�w Narod�w Zjednoczonych, wBczajc w to wszystkich staBych czBonk�w Rady BezpieczeDstwa. 3. Gdyby taka konferencja nie odbyBa si przed dziesit doroczn sesj Og�lnego Zgromadzenia, po wej[ciu w |ycie niniejszej Karty, wniosek o zwoBanie takiej konferencji wniesiony bdzie na porzdek obrad tej sesji Og�lnego Zgromadzenia i konferencja odbdzie si, je|eli uchwaBa w tym duchu zapadnie wikszo[ci gBos�w czBonk�w Og�lnego Zgromadzenia i gBosami siedmiu jakichkolwiek czBonk�w Rady BezpieczeDstwa. RozdziaB XIX.RATYFIKACJE I PODPISANIE ArtykuB 110 1. Karta niniejsza bdzie ratyfikowana przez paDstwa podpisujce w trybie przewidzianym przez odno[ne przepisy konstytucyjne. 2. Dokumenty ratyfikacyjne powinny by zBo|one na przechowanie rzdowi Stan�w Zjednoczonych Ameryki, kt�ry bdzie zawiadamiaB o ka|dym zBo|eniu wszystkie paDstwa podpisujce oraz Sekretarza Generalnego Organizacji po jego zamianowaniu. 3. Karta niniejsza uprawomocni si po zBo|eniu dokument�w ratyfikacyjnych przez Republik ChiDsk, Francj, Zwizek Socjalistycznych Republik Radzieckich, Zjednoczone Kr�lestwo Wielkiej Brytanii i P�Bnocnej Irlandii i Stany Zjednoczone Ameryki oraz przez wikszo[ innych paDstw podpisujcych. Protok�B zBo|enia dokument�w ratyfikacyjnych bdzie w�wczas sporzdzony przez rzd Stan�w Zjednoczonych Ameryki, kt�ry odpisy jego prze[le wszystkim paDstwom podpisujcym. 4. PaDstwa podpisujce niniejsz Kart, kt�re ratyfikuj j po jej uprawomocnieniu si, stan si pierwotnymi czBonkami Narod�w Zjednoczonych w chwili zBo|enia ich odno[nych dokument�w ratyfikacyjnych. ArtykuB 111 Karta niniejsza, kt�rej teksty chiDski, francuski, rosyjski, angielski i hiszpaDski s jednakowo autentyczne, bdzie zBo|ona w archiwach rzdu Stan�w Zjednoczonych Ameryki. Odpisy jej nale|ycie uwierzytelnione bd przez ten rzd przesBane rzdom innych paDstw podpisujcych.Na dow�d czego przedstawiciele rzd�w Narod�w Zjednoczonych podpisali niniejsz Kart.Sporzdzono w mie[cie San Francisco dnia dwudziestego sz�stego czerwca tysic dziewiset czterdziestego pitego roku.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
KARTA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH kp
Karta Narodów Zjednoczonych początek
Karta Narodów Zjednoczonych
Organizacja Narodów Zjednoczonych
Organizacja Narodów Zjednoczonych
WSKAZANIA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH DOTYCZĄCE ZAPOBIEGANIA PRZESTEPCZOŚCI NIELETNICH (WSKAZANIA RIJADZKI
SP KARTA ODPOWIEDZI
Za opóźnienia w budowie Stadionu Narodowego – podwyżki o prawie 300 , trzynastki i wysokie premie
NG1 KARTA AROWA AR A18
World of Darknes Karta pl
Karta pracy egzaminacyjnej czerwiec 2007
2009 03 BP KGP Niebieska karta sprawozdanie za 2008rid&657

więcej podobnych podstron