WSKAZANIA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH DOTYCZ
CE ZAPOBIEGANIA
PRZESTEPCZOŚCI NIELETNICH (WSKAZANIA RIJADZKIE)
1. Zapobieganie przestępczości nieletnich stanowi istotna część zapobiegania przestępczości
w [całym] społeczeństwie. Młody człowiek może rozwinąć w sobie antyprzestępcze postawy
przez angażowanie się w działania zgodnie z prawem i użyteczne społecznie oraz przez
przyjmowanie wyrażającej humanizm postawy wobec społeczeństwa i egzystencji ludzkiej.
2. Dla skutecznego zapobiegania przestępczości nieletnich niezbędne są wysiłki całego
społeczeństwa zmierzające do zapewnienia młodzieży harmonijnego rozwoju, łączącego się
z jej poszanowaniem i staraniem o rozwój osobowości każdego, od wczesnego dzieciństwa.
3. Przy interpretowaniu niniejszych Wskazań należy przyjmować orientację skoncentrowaną
na dziecku. Młodzi ludzie powinni odgrywać czynną i partnerską rolę w społeczeństwie i nie
powinno się ich traktować tak, jakby stanowili tylko przedmiot socjalizacji i kontroli.
4. Każdy program zapobiegania przestępczości związany ze stosowaniem najmniejszych
Wskazań powinien - pozostając w zgodzie z krajowym systemem prawnym - być nastawiony
na zapewnienie młodzieży pomyślności począwszy od wczesnego dzieciństwa.
5. Należy uznać potrzebę i znaczenie postępowej polityki w zakresie zapobiegania
przestępczości nieletnich oraz systematycznego badania i opracowywania służących tej
polityce instrumentów. Powinno się unikać kryminalizowania i penalizowania dzieci za
postępki nie przynoszące poważnego uszczerbku rozwojowi dziecka i nie powodujące szkody
innym. Polityka taka i jej środki powinny obejmować:
a) Stwarzanie warunków - zwłaszcza w zakresie zdobywania wykształcenia - pozwalających
zaspokoić rozmaite potrzeby młodzieży i tworzących wspomagający system [instytucji]
zapewniających całej młodzieży jej osobisty rozwój, w szczególności tym spośród niej, którzy
znajdują się w widocznym niebezpieczeństwie i wystawieni są na zagrożenia społeczne
i potrzebują specjalnej troski i ochrony;
b) Szczególnego rodzaju zespołów poglądów i podejść do zapobiegania przestępczości
nieletnich, które znajdują oparcie w przepisach, procedurach, instytucjach, zakładach i w
świadczeniu pomocy oraz zmierzają do ograniczenia zachęt, potrzeb i okazji do naruszania
prawa, jak również zmniejszania zasięgu występowania warunków sprzyjających takim
naruszeniom;
c) Działanie władz podejmowane przede wszystkim w szeroko rozumianym interesie
młodzieży, inspirowane poczuciem sprawiedliwości i równości;
d) Zabezpieczenie pomyślności, praw i interesów całej młodzieży;
e) Branie pod uwagę faktu, zachowania lub postępowanie młodzieży niezgodne ze
społecznymi normami i wartościami jest często wyrazem procesu zmian rozwojowych
i dojrzewania oraz w większości wypadków spontanicznie zanika wraz z osiągnięciem
dorosłości;
f) Świadomość, że - zgodnie z przeważającą opinią ekspertów - naznaczanie młodego
człowieka mianem "dewianta", "nieletniego przestępcy", "zagrożonego wykolejeniem" często
przyczynia się do rozwinięcia się i ugruntowania niepożądanych wzorów zachować.
6. W celu zapobiegania przestępczości nieletnich należy rozwijać służby i programy pomocy
mające oparcie w społeczności lokalnej, a tam gdzie ich nie ma - tworzyć je. Z interwencji
instytucji formalnej kontroli społecznej korzystać trzeba tylko w ostateczności.
II. ZAKRES NIENIEJSZYCH WSKAZAC

7. Wskazania niniejsze należy interpretować i stosować na szerszym tle stworzonym przez
Powszechną Deklarację Praw Człowieka; Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych,
Społecznych i Kulturalnych; Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych;
Deklarację Praw Dziecka i Konwencję Praw Dziecka, a także w powiązaniu z Wzorcowymi
Regułami Minimum NZ dotyczącymi Wymiaru Sprawiedliwości wobec Nieletnich (Regułami
Beijińskimi) oraz przez inne dokumenty i normy odnoszące się do praw, interesu
i pomyślności wszystkich dzieci i młodzieży.
8. Niniejsze Wskazania powinny być stosowane z uwzględnieniem warunków gospodarczych,
społecznych i kulturowych istniejących w poszczególnych państwach członkowskich.
III. ZAPOBIEGANIA OGÓLNE
9. Na każdym szczeblu administracji państwowej powinno się opracowywać kompleksowe
plany zapobiegania przestępczości, zawierające;
a) Pogłębione analizy zagadnienia oraz spisy istniejących programów, służb, zakładów
i środków;
b) Ścisłe określenie obowiązków właściwych agend i instytucji oraz personelu, zajmujących
się działaniami prewencyjnymi;
c) Mechanizmy koordynujące działanie prewencyjne podejmowane przez agendy
administracji państwowej i przez nie podlegające jej instytucje;
d) Stałe, opierające się na badaniach prognostycznych, ocenianie polityki, programów
i strategii działanie - dokonywanie w toku ich stosowania;
e) Sposoby skutecznego ograniczenia okazji do popełniania przestępstw przez nieletnich;
f) Włączenie w działalność społeczności lokalnej przez uruchamianie rozmaitych służb
i programów;
g) Podejmowanie zespolonych działań mających na celu zapobieganie przestępczości
nieletnich i starszej młodzieży drogą ścisłej, wielosektorowej współpracy administracji
ogólnopaństwowej, stanowej, regionalnej i lokalnej oraz agend i organów zajmujących się
sprawami pracy, opieki nad dziećmi, zdrowiem, oświatą, pomocą społeczną, ściganiem
przestępstw i wymierzaniem sprawiedliwości;
h) Zapewnienie udziału samej młodzieży w działaniach i przedsięwzięciach mających na celu
zapobieganie przestępczości, takich jak sięganie do zasobów społeczności lokalnej,
organizowanie samopomocy przez młodzież, programów wyrównywania szkód i pomagania
ofiarom przestępstw;
i) Istnienie wyspecjalizowanego personelu w organach wszystkich szczebli.
IV. PROCES SOCJALIZACJI
10. Należy przykładać wagę do post postępowania prewencyjnego polegającego na ułatwianiu
procesu skutecznej socjalizacji i integracji wszystkich dzieci i młodzieży, dokonywanej
w szczególności w rodzinie, w społeczności lokalnej, grupie rówieśników, szkole, w toku
przyuczania do zawodu i w pracy oraz organizacjach skupiających wolontariuszy.
Odpowiednią uwagę powinno się również zwracać na właściwy rozwój osobowości dzieci
i młodzieży, które traktować należy jako równoprawnych i równorzędnych partnerów
w procesie socjalizacji i integracji.
A. Rodzina
11. Potrzeby i pomyślność rodziny i jej wszystkich członków powinny mieć priorytetowe
znaczenie wśród zadań stawianych w każdym społeczeństwie;
12. Biorąc pod uwagę, że rodzina jest podstawowa komórką, w której przebiega socjalizacja
dzieci, administracja państwowa i społeczeństwo powinny starać się o utrzymanie spoistości
całej rodziny (nie tylko więzi pomiędzy rodzicami i dziećmi). Na społeczeństwie spoczywa
obowiązek udzielania rodzinie pomocy w sprawowaniu opieki i ochrony dzieci, a także
dbałości o ich zdrowie psychiczne i fizyczne. Aby w tym dopomóc, powinno się tworzyć
ośrodki opieki dziennej.
13. Administracja państwowa powinna stosować politykę wspomagającą wychowanie dzieci
w stabilnym i spoistym środowisku rodzinnym. Należy tworzyć służby udzielające pomocy
rodzinom, w których występują konflikty albo inne warunki zagrażające ich trwałości.
14. Należy brać pod uwagę możliwość umieszczania dziecka poza rodziną - w rodzinie
zastępczej lub adopcyjnej - wówczas, gdy naturalna rodzina jest rozbita lub niestabilna,
a pomoc ze strony społeczności i dalszych członków rodziny - zawiodła. Powinno się
umieszczać dziecko w warunkach możliwie najbliższych stabilnej i spoistej rodzinie i starać
się zapewnić poczucie trwałości ich sytuacji, aby unikać w ten sposób powstawania choroby
sierocej.
15. Specjalną uwagę poświęcić trzeba rodzinom dotkniętym problemami stanowiącymi
następstwo zmian gospodarczych, społecznych i kulturowych przebiegających szybko
i wywołujących nierównomiernie rozłożone skutki; dotyczy to w szczególności dzieci
z rodzin mniejszości autochtonicznych, przesiedleńców i uciekinierów. Zmiany takie, często
spowodowane konfliktem kultur i pełnionych ról społecznych, prowadzą do załamania
zdolności rodziny do zapewnienia dzieciom wychowania i wyżywienia zgodnego z istniejącą
tradycją; w związku z tym pojawia się potrzeba poszukiwania nowych i konstruktywnych
warunków socjalizacji dzieci.
16. Należy rozwijać programy i sposoby oferowania rodzicom możliwości uczenia się swoich
ról społecznych i płynących z niech obowiązków odnoszących się do wychowania
i opiekowania się dziećmi, programy pomagające utrzymywaniu się pozytywnych stosunków
między rodzicami a dziećmi, uwrażliwiające rodziców na problemy dzieci i młodzieży oraz
zachęcające ich do angażowania się w sprawy rodziny i działalność w społeczności lokalnej.
17. Administracja państwowa powinna podejmować działania sprzyjające spoistości
i harmonii w rodzinie oraz utrudniające rozdzielenie dzieci od rodziców, chyba że wymagałby
tego wzgląd na dobro i przyszłość dziecka.
18. Podkreślenie socjalizacyjnej funkcji rodziny ma wielkie znaczenie; równie ważne jest
uznawanie przyszłej roli, odpowiedzialności o partnerskiego uczestnictwa młodzieży
w społeczeństwie.
19. Przy zapewnianiu dzieciom należnego im prawa do właściwej socjalizacji, administracja
państwowa i inne władze powinny opierać się na istniejących instytucjach społecznych
i prawnych; jednakże gdy uświęcone tradycją i obyczajom urządzenia zawodzą, powinno się
myśleć i pozwalać na rozwijanie nowych sposobów zapewniania takiej socjalizacji.
B. Szkoła
20. Władze państwowe zobowiązane są do zapewnienia powszechnej dostępności szkoły
publicznej.
21. Szkoła, poza wypełnianiem obowiązku nauczania i przygotowywania do zawodu,
powinna szczególnie zwracać uwagę na:
a) uczenie podstawowych wartości i wzbudzanie szacunku dla kulturowej przynależności
dzieci , dla wartości społecznych kraju, w którym ono żyje , dla cywilizacji innej niż jego
własna oraz dla praw człowieka i podstawowych wolności;
b) wspomaganie jak najpełniejszego rozwijania osobowości, talentów oraz umysłowych
i fizycznych zdolności młodzieży;
c) wciąganie młodzieży w aktywne i efektywne uczestniczenie w procesie nabywania wiedzy
i wychowania, a nie traktowania jej przede wszystkim jak przedmiotu zabiegów dydaktyczno-
wychowawczych;
d) podejmowanie rodzajów aktywności, które wzmacniają więz
ze szkoła i społecznością
lokalną oraz poczucie przynależności do nich;
e) zachęcanie młodzieży do rozumienia i szanowania rozmaitych poglądów i opinii oraz
kulturowych i innych różnic;
f) udzielanie informacji i porad co do wyboru kierunku kształcenia zawodowego, możliwości
znalezienia zatrudnienia oraz perspektyw przyszłej kariery zawodowej;
g) zapewnienie młodzieży moralnego oparcia i unikanie sprawiania psychicznych
dolegliwości;
h) powstrzymywanie się od surowego karania, a zwłaszcza od kar cielesnych.
22. Szkoła powinna dążyć do współpracy z rodzicami, organizacjami społeczności lokalnej
oraz agendami organizującymi zajęcia dla młodzieży.
23. Należy informować młodych ludzi i ich rodziny o przysługujących im prawach, o ich
uprawnieniach i prawnych obowiązkach oraz o powszechnym systemie wartości, a w tym
o dokumentach NZ.
24. Szkoła powinna otaczać szczególną opieka i poświęcać uwagę młodym ludziom
społecznie zagrożonym. Należy opracować dla nich specjalne programy zapobiegające [ich
wykolejeniu], a także materiały dydaktyczne, programy zajęć, sposoby podejścia i środki.
25. Należy poświęcić specjalna uwagę wszechstronnym kategoriom i polityce zapobiegania
nadużywaniu przez młodzież alkoholu, narkotyków i innych substancji odurzających.
Nauczyciele i inni fachowi pracownicy powinni być przeszkoleni i wyposażeni
w odpowiednie środki zapobiegania powstawaniu tego problemu i postępowaniu z nim.
Uczniowie powinni mieć dostęp do informacji o używaniu i nadużywaniu środków
odurzających, w tym alkoholu.
26. Szkoły powinni spełniać rolę środków służących młodzieży pomocą lekarską,
poradnictwem i zaspokajaniem jej rozmaitych potrzeb; powinny być specjalnie nastawione na
tę część młodzieży, która wymaga szczególnej troski ze względu na to, że jest maltretowania,
zaniedbana, krzywdzona i wykorzystywana.
27. Nauczycieli i innych dorosłych, a także uczniów powinno się uczulić, przez rozmaite
programy edukacyjne, na problemy, potrzeby i sposoby postrzegania spraw przez młodych
ludzi, zwłaszcza należących do grup upośledzonych, poszkodowanych, do mniejszości
etnicznych i innych kategorii mniejszości oraz ubogich.
28. Szkoła powinna dążyć do osiągania i popierania najwyższych standardów zawodowych
i dydaktycznych w odniesieniu do programów, metod nauczania i przyswajania wiadomości
oraz rekrutacji i szkolenia wykwalifikowanych nauczycieli. Należy zapewnić regularne
sprawdzanie i dokonywanie ocen pracy nauczycieli przez właściwe organizacje zawodowe
i władze.
29. Szkoła, we współpracy z grupami osób ze społeczności lokalnej, powinna opracowywać
oraz stosować i rozwijać interesujące młodzież zajęcia wykraczające poza program nauczania.
30. Dzieciom i młodzieży mającym trudności w wypełnianiu obowiązku regularnego
uczęszczania do szkoły i przerywającym naukę należy okazać specjalna pomoc.
31. Szkoły powinny popierać sposoby postępowania i reguły, które są uczciwe
i sprawiedliwe; uczniowie powinni być reprezentowani w organach zarządzających szkołą,
również w tych podejmujących decyzje i rozstrzygających w sprawach dyscypliny szkolnej.
C. Społeczność lokalna
32. Należy rozwijać istniejące i tworzyć nowe agendy społeczności lokalnej organizujące
usługi i programy dostosowane do właściwych młodzieży potrzeb, problemów, zainteresowań
i uznawanej przez nią hierarchii ważności spraw; agendy te powinny zajmować się
udzielaniem odpowiednich porad i ukierunkowywaniem młodzieży i jej rodzin.
33. Społeczności lokalne powinny rozwijać istniejące i tworzyć nowe, różnorodne miejscowe
agendy świadczące młodzieży pomoc, m. in. Środki rozwijające jej zainteresowania i mające
charakter rekreacyjny oraz służby ukierunkowane na rozwiązywanie problemów dzieci
zagrożonych wykolejeniem. Oferowanie takiej pomocy powinno następować
z poszanowaniem praw jednostki.
34. Dla młodych ludzi nie mogących pozostać w domu rodzinnym lub bezdomnych należy
tworzyć odpowiednie schroniska.
35. W celu udzielenia młodzieży pomocy w przezwyciężaniu trudności towarzyszących
stawaniu się dorosłymi należy tworzyć rozmaite służby i ułatwienia. Służby te powinny mieć
specjalne programy postępowania z młodymi narkomanami kładące nacisk na opiekę,
poradnictwo i pomoc oraz na leczenie.
36. Administracja państwowa i inne instytucje powinny dostarczać środków pieniężnych
i zaopatrzenia organizacjom wolontariuszy pracujących z młodzieżą.
37. Należy tworzyć organizacje młodzieżowe i wspomagać je na szczeblu lokalnym, a także
zapewniać im udział w prowadzeniu spraw społeczności lokalnej na zasadach partnerstwa.
Organizacje te powinny zachęcać młodzież do rozmaitych dobrowolnych działań zbiorowych,
podejmowanych zwłaszcza na rzecz młodych ludzi potrzebujących pomocy.
38. Agendy administracji państwowej powinny przyjmować specjalna odpowiedzialność za
los dzieci ulicy i dzieci bezdomne; należy udostępniać młodym ludziom informacje
o lokalnych zakładach, schroniskach, możliwościach zatrudnienia i o innych z
ródłach
pomocy.
39. Powinno się stwarzać różnorodne, łatwo dostępne środki i możliwości rekreacyjne
odpowiadające upodobaniom młodzieży.
D. Środki masowego przekazu
40. Należy zachęcać dysponujących środkami masowego przekazu do zapewnienia młodzieży
dostępu do informacji i danych pochodzących z rozmaitych z
ródeł, krajowych
i zagranicznych.
41. Należy zachęcać dysponujących środkami masowego przekazu, aby ukazywały aspekty
wkładu młodzieży w życie społeczeństwa.
42. Należy zachęcać dysponujących środkami masowego przekazu do rozpowszechniania
informacji o istniejących służbach i instytucjach dla młodzieży oraz o możliwościach, które
dla niej istnieją w społeczeństwie.
43. Należy zachęcać dysponujących środkami masowego przekazu, zwłaszcza telewizją
i filmem, aby ograniczali do minimum ukazywanie pornografii, narkotyków i przemocy; aby
przedstawiali przemoc i wykorzystywanie innych w niekorzystnym świetle; aby unikali scen
poniżania i upodlania, zwłaszcza takich, w których występują dzieci, kobiety lub w których
pokazywane są tego rodzaju stosunki między ludz
mi; oraz aby nadawali wysoką rangę
egalitarnym zasadom i wzorom.
44. Dysponujący środkami masowego przekazu powinni być świadomi ich wielkiego
znaczenia społecznego i odpowiedzialności, a także wpływu, jaki one wywierają, ukazując
nadużywanie narkotyków i alkoholu przez młodzież. Powinni posługiwać się siłą
oddziaływania środków przekazu, aby zapobiegać używaniu narkotyków, przez powtarzanie
spójności treści charakteryzujących się wyważonym podejściem do sprawy. Należy popierać
kampanie, prowadzone na wszystkich szczeblach, zmierzające do uświadamiana problemu
narkotyków.
V. POLITYKA SPOA
CZNA
45. Agendy administracji państwowej powinni przywiązywać wielkie znaczenie do planów
i programów nastawionych na młodzież. Powinny przeznaczać na nie fundusze i środki
potrzebne do efektywnego rozdziału usług, świadczeń rzeczowych i personelu niezbędnego
do zapewnienia: należytej opieki lekarskiej obejmującej zdrowie psychiczne, odżywiania,
mieszkania i innych potrzeb, w tym w zakresie zapobiegania i leczenie uzależnienia od
narkotyków i alkoholu. Agendy te powinny troszczyć się o to, aby usługi te i świadczenia
docierały do młodzieży, i aby z nich ona korzystała.
46. Umieszczanie młodych ludzi w zakładzie należy traktować jako środek ostateczny
i korzystać z niego tylko jeśli wymaga tego najlepiej pojęty interes. Kryteria upoważniające
do tego rodzaju formalnej interwencji powinny być ściśle określone i obejmować wyłącznie
sytuacje, w których rodzice albo opiekunowie dziecka lub młodej osoby:
a) Wyrządzają dziecku lub młodej osobie szkodę;
b) Krzywdzą seksualnie, fizycznie lub emocjonalnie;
c) Stanowią fizyczne lub moralne zagrożenie;
d) Sytuacje, gdy zachowanie dziecka powoduje dla niego lub dla niej poważne fizyczne lub
psychiczne zagrożenie, zaś ani rodzice, ani opiekunowie, ani sam nieletni lub agendy
pracujące w środowisku otwartym nie mogą tego zagrożenia odwrócić inaczej jak
umieszczając nieletniego w zakładzie.
47. Jeśli rodzice lub opiekunowie nie mogą zapewnić młodemu człowiekowi wykształcenia
i nabycia doświadczenia w pracy, powinny to czynić agendy administracji, korzystając
z funduszów państwowych.
48. Programy zapobiegania przestępczości nieletnich powinny być planowane i rozwijane na
podstawie wiarygodnych wyników badań naukowych, a następnie periodycznie sprawdzane,
oceniane i odpowiednio uaktualniane.
49. Należy rozpowszechniać informacje naukowe o zachowaniach i sytuacjach, które
powodują lub mogą powodować, że młodzież pada ofiarą przestępstw, jest poszkodowana,
maltretowana lub wyzyskiwana. Informacje te powinny docierać do środowisk naukowych
oraz do opinii publicznej.
50. Ogólnie biorąc, udział w sporządzaniu planów i programów powinien być dobrowolny.
Młodzież powinna być wciągana do ich tworzenia, rozwijania i stosowania.
51. Administracja państwowa powinna rozpocząć bądz
prowadzić dalej, rozwijać i stosować
politykę, środki i strategie, w ramach wymiaru sprawiedliwości i poza nim, które zmierzają
do zapobiegania kierowanej przeciwko młodzieży przemocy w rodzinie oraz do zapewniania
sprawiedliwego postępowania z ofiarami takich przejawów przemocy.
VI. USTAWODAWSTWO I WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI WOBEC NIELETNICH
52. Rządy powinny dążyć do wprowadzania ustawodawstwa i odpowiednich sposobów
postępowania dla umacniania i ochrony praw i pomyślności młodzieży.
53. Należy ustanawiać i stosować prawa, które zakazywałyby i zapobiegały maltretowaniu,
wyzyskowi i wykorzystywaniu do popełniania przestępstw dzieci i młodzieży.
54. Dzieci i młodzieży nie powinno się w żadnym wypadku poddawać surowemu lub
degradującemu karaniu w domu, w szkole ani w żadnej instytucji.
55. Należy dążyć do wprowadzenia ustawodawstwa ograniczającego i poddającego kontroli
dostępność dla dzieci i młodzieży wszelkiego rodzaju broni.
56. W celu zapobiegania stygmatyzacji, padania ofiarą przestępstw i kryminalizowania
młodzieży należy wprowadzić przepisy gwarantujące, że jakiekolwiek zachowanie nie
uznawane za przestępne i niekaralne jeśli jest popełnione przez dorosłego, będzie traktowane
tak samo, jeśli popełni je nieletni.
57. Należy rozważyć możliwość ustanowienia urzędu ombudsmana lub analogicznego
niezależnego organu, który by czuwał, aby status, prawa i interes młodych ludzi były
przestrzegane i aby kierowano ich w sposób właściwy do odpowiednich służb i instytucji.
Ombudsman albo inny ustanowiony w tym celu organ, nadzorowałby również stosowanie
Wskazań Rijadzkich, Reguł Beijińskich oraz Zasad dotyczących Ochrony nieletnich
Pozbawionych Wolności. Ombudsman lub ów inny organ publikowałby regularnie raporty
o poczynionych postępach i napotkanych trudnościach w stosowaniu postanowień
wymienionych dokumentów. Należałoby powołać adwokaturę specjalizującą się w sprawach
dzieci.
58. Należy wprowadzić odrębne szkolenie personelu aparatu ścigania i innych odpowiednich
służb, mężczyzn i kobiet, po to, aby umieli reagować na szczególne potrzeby młodzieży i aby
korzystali w możliwie najszerszym zakresie z programów i możliwości stosowania
postępowania alternatywnego (diversion), pozwalającego unikać poddania młodych ludzi
działaniu aparatu wymiaru sprawiedliwości.
59. Należy wprowadzić i ściśle przestrzegać ustawodawstwa chroniącego dzieci i młodzież
przed używaniem narkotyków i przed handlarzami narkotyków.
VII. BADANIA, WYTYCZANIE POLITYKI I KOORDYNACJA
60. Należy dążyć do stworzenia odpowiednich mechanizmów wielopłaszczyznowej łączności
i koordynacji między agendami a służbami działającymi w dziedzinie gospodarki, spraw
socjalnych, szkolnictwa i zdrowi oraz wymiaru sprawiedliwości, spraw młodzieży, samorządu
lokalnego i rozwoju oraz innych odpowiednich instytucji.
61. Należy na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym zintensyfikować wymianę
informacji, doświadczeń i ekspertalnej wiedzy nabytej w toku realizowania przedsięwzięć,
programów, przyjętych sposobów postępowania i inicjatyw dotyczących przestępczości
młodzieży, zapobiegania przestępczości nieletnich i wymiaru sprawiedliwości wobec nich.
62. Należy rozwijać i wzmacniać regionalną i międzynarodową współpracę praktyków,
ekspertów i decydentów odnoszących się do przestępczości młodzieży, zapobiegania
przestępczości nieletnich i wymiaru sprawiedliwości wobec nich.
63. Rządy, Narody Zjednoczone i zainteresowane zagadnieniem organizacje powinny
zdecydowanie popierać współpracę techniczną i naukową dotyczącą kwestii praktycznych
i wiążących się z prowadzoną polityką, w szczególności w odniesieniu do szkolenia,
projektów pilotażowych i pokazowych oraz specjalnych zagadnień.
64. Należy zachęcać do podejmowania badań naukowych poświęconych warunkom
skutecznego zapobiegania przestępczości dzieci i młodzieży; wyniki tych badań powinno się
szeroko udostępniać i oceniać.
65. Właściwe organy, instytuty, agendy i biura NZ powinny ściśle ze sobą współpracować
i koordynować swoje działania odnoszące się do rozmaitych kwestii dotyczących dzieci,
wymiaru sprawiedliwości wobec nieletnich oraz zapobieganiu przestępczości dzieci
i młodzieży.
66. Sekretarz NZ, opierając się na niniejszych Wskazaniach, we współpracy
z zainteresowanymi instytucjami, powinien odgrywać aktywną rolę w prowadzeniu badań, we
współpracy naukowej, w formułowaniu rozmaitych opcji w zakresie polityki, oceniania
i kontrolowania jej stosowania oraz powinien służyć sprawdzonym informacjom
o skutecznych warunkach zapobiegania przestępczości nieletnich.