Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka
w Kielcach
Społeczne uwarunkowania
przestępczości nieletnich
Wybór i opracowanie
Małgorzata Pronobis
Kielce 2007
2
Wydawnictwa ciągłe
1. Badz
mirowska Masłowska, Katarzyna : Nieprzystoso-
wanie społeczne młodocianych sprawców zabójstw / Ka-
tarzyna Badz
mirowska Masłowska //  Przegląd Więzien-
nictwa Polskiego .  1999, nr 22/23, s. 98-113
2. Bailey, Susan : Nieletni używający przemocy : profi-
laktyka i terapia / Susan Bailey //  Opieka, Wychowanie,
Terapia .  1997, nr 3, s. 13-20
[Przyczyny zachowań przestępczych : psychologiczne,
neurochemiczne, środowiskowe. Interwencja psychospo-
łeczna. Strategie na przyszłość]
3. Bąk Buczak, Edyta : Nieletnie dziewczęta w bandach /
Edyta Bąk Buczak //  Edukacja i Dialog .  2003, nr 9, s.
36-39
4. Bąk Buczak, Edyta : Nieletnie dziewczęta w grupach
przestępczych / Edyta Bąk Buczak //  Remedium .  2004,
nr 6, s. 1-3
[Przyczyny przystępowania do grup przestępczych, ce-
chy charakterystyczne oraz środowisko rodzinne i szkol-
ne nieletnich sprawczyń przestępstw]
3
5. Bąk Buczak, Edyta : Sytuacja rodzinna nieletnich
dziewcząt działających w grupach przestępczych / Edyta
Bąk Buczak //  Wychowanie na Co Dzień .  2004, nr 6,
s. 10-13
[Patologia rodziny, błędy wychowawcze, niewydolność
wychowawcza rodziców, brak prawdziwych autorytetów
i wzorców-główne przyczyny przestępczości nieletnich
dziewcząt-sprawozdanie z badań]
6. Bogacka Osińska, Bogumiła : Dzieci łamiące prawo /
Bogumiła Bogacka Osińska //  Niebieska Linia .  2003,
nr 4, s. 30-32
[Przestępczość wśród nieletnich]
7. Czajkowska, Irena : Film, rodzina, alkoholizm i nar-
komania a rozwój zachowań przestępczych młodzieży
w świetle badań / Irena Czajkowska //  Opieka, Wycho-
wanie, Terapia .  1999, nr 4, s. 24-27
8. Doliński, Artur : Ocena zachowań agresywnych a ich
kontekst sytuacyjny / Artur Doliński //  Psychologia Wy-
chowawcza .  1998, nr 1, s. 55-63
[Badania wśród uczniów szkół średnich i młodocianych
przestępców]
9. Dudzikowa, Maria : Nikt z nami nie rozmawia : każdy
do nas mówi / Maria Dudzikowa //  Problemy Opiekuń-
czo Wychowawcze .  1998, nr 2, s. 3-6, III s. okł.
[Przestępczość dzieci i młodzieży]
4
10. Fidelus, Anna : Rodzinne uwarunkowania przestęp-
czości wśród nieletnich / Anna Fidelus //  Studia nad Ro-
dziną .  2002, nr 1, s. [173]-180
[Omówienie badań]
11. Frukacz Wollenberg, Iwona : Zaburzona socjaliza-
cja małoletnich prowadząca do przestępczości / Iwona
Frukacz Wollenberg //  Wychowanie na Co Dzień . 
2006, nr 10/11, s. 11-17
[M.in. przyczyny zjawisk demoralizacji i przestępczości
nieletnich. Porównanie stanu przestępczości nieletnich
w latach 2002-2005 ]
12. Hamilton Giachritsis, Catherine : Krzywdzenie dzie-
ci w rodzinie i poza rodziną oraz jego związek z za-
chowaniami przestępczymi dzieci / Catherine Hamilton
Giachritsis //  Dziecko Krzywdzone .  2005, nr 10, s. 79-92
13. Harasimiak, Grzegorz : Problem zachowań przestęp-
czych dzieci i młodzieży / Grzegorz Harasimiak //  Opie-
ka, Wychowanie, Terapia .  2005, nr 3/4, s. [15]-18
[Ogólna charakterystyka zachowań przestępczych dzieci
i młodzieży]
14. Jedynak, Józef : Przestępczość nieletnich w Polsce
w latach 1989-2003 / Józef Jedynak //  Nowa Szkoła . 
2006, nr 4, s. 4-9
[Dane statystyczne]
5
15. Karolczak Biernacka, Barbara : Przyczyny przestęp-
czości i wizje środków zapobiegawczych : badania opi-
nii młodzieży / Barbara Karolcza k-Biernacka //  Eduka-
cja .  1998, nr 2, s. 31-42
16. Kopeć, Elżbieta : Rozpad rodziny jako czynnik nie-
przystosowania społecznego i przestępczości młodocia-
nych / Elżbieta Kopeć //  Opieka, Wychowanie, Tera-
pia .  2003, nr 3, s. 9-11
[Co powoduje nieprzystosowanie społeczne. Rola rodziny
i jej znaczenie dla dziecka. Wyniki badań]
17. Kozaczuk, Franciszek : Postawy nieletnich wobec
norm moralno-prawnych w sytuacji zagrożeń dewiacjami
społecznymi / Franciszek Kozaczuk //  Opieka, Wycho-
wanie, Terapia .  2004, nr 1/2, s. 25-30
18. Makowiecka, Dorota : Transformacyjne zmiany w ro-
dzinie a przestępstwa nieletnich przeciwko życiu i zdro-
wiu / Dorota Makowiecka //  Auxilium Sociale .  2004,
nr 3/4, s. 181-189
19. Nawalany, Stanisław : Przestępczość nieletnich a sub-
kultury młodzieżowe lat dziewięćdziesiątych / Stanisław
Nawalany //  Problemy Opiekuńczo Wychowawcze . 
2000, nr 3, s. 25-31
20. Nowak, Joanna : Psychospołeczne przyczyny prze-
stępczości nieletnich dziewcząt / Joanna Nowak //  Acta
Elbingensia .  (2004), T. 2, s. 79-88
6
21. Raczkowska Jadwiga : Bardziej agresywni czy zastra-
szeni? / Jadwiga Raczkowska //  Problemy Opiekuńczo-
Wychowawcze .  2006, nr 2, s. 11-21
[Patologiczne zachowania małoletnich. Obraz zagrożenia
agresją kreowany przez media]
22. Raś, Danuta : Dlaczego zabijają? Analiza porównawcza
nieletnich popełniajacych zbrodnie i nieletnich popełnia-
jących kradzieże / Danuta Raś, Tatiana Betke //  Szkoła
Specjalna .  1997, nr 1, s. 3-13
23. Rode, Danuta : Sprawozdanie z IX Ogólnopolskiej
Konferencji Naukowej nt.  Psychospołeczne uwarunko-
wania przestępczości nieletnich  podłoże, geneza, moty-
wy zorganizowanej przez Katedrę Psychologii Klinicznej
Uniwersytetu Śląskiego w dniach 9-11 grudnia 2002 roku
/ Danuta Rode //  Chowanna .  2003, t. 1, s. 229-233
24. Roszkowska, Agnieszka : Sprawozdanie z IX Ogól-
nopolskiej Konferencji Naukowej nt.  Psychospołeczne
uwarunkowania przestępczości nieletnich-podłoże, gene-
za, motywy / Agnieszka Roszkowska //  Auxilium Socia-
le .  2003, nr 1, s. 177-180
25. Rowiński, Grzegorz : Przestępczość wśród nieletnich /
Grzegorz Rowiński //  Wychowanie na Co Dzień .  1995,
nr 4/5, s. 25-27
[Wzrost zagrożenia przestępczością wśród młodzieży]
7
26. Różańska Kowal, Joanna : Psychospołeczne uwarun-
kowania przestępczości nieletnich  podłoże, geneza, mo-
tywy : IX Ogółnopolska Konferencja Naukowa 9-11 grud-
nia 2002 r. / Joanna Różańska Kowal //  Przegląd Wię-
ziennictwa Polskiego .  (2003), nr 38/39, s. 219-223
27. Sas Nowosielski, Krzysztof : Przestępcy w szkolnych
mundurkach? / Krzysztof Sas Nowosielski //  Lider . 
1996, nr 2, s. 12-13
[Czynniki makrospołeczne. Czynniki tkwiące w środowi-
sku rodzinnym. Atrakcyjność zachowań przestępczych]
28. Sitarczyk, Małgorzata : Środowiska rodzinne nielet-
nich sprawców przestępstw / Małgorzata Sitarczyk //
 Małżeństwo i Rodzina .  (2004), nr 4, s. 45-50
29. Smrokowska Reichmann, Agnieszka : Zło nie przy-
chodzi znikąd : socjalizacja jako prewencja i element sta-
bilizujący postawy i zachowania młodocianego klienta /
Agnieszka Smrokowska Reichmann //  Wspólne Tema-
ty .  2001, nr 4, s. 3-8
[Czy środowisko (grupa) wpływa na przestępczość nie-
letnich]
30. Stelmach, Jacek : Etiologia przestępczości nieletnich
 uwarunkowania rodzinne : analiza wyników badań /
Jacek Stelmach //  Przegląd Policyjny .  2001, nr 2, s.
135-142
8
31. Stelmach, Jacek : Gniazdo rodzinne- uwarunkowa-
nia rodzinne przestępczości nieletnich / Jacek Stelmach
//  Wychowanie na Co Dzień .  2001, nr 4/5, s. 20-22
[Wyniki badań]
32. Strzelczyk Raduli, Urszula : Mieć już i teraz! / Urszula
Strzelczyk Raduli //  Edukacja i Dialog .  1998, nr 1, s.
17-19
[Przyczyny i uwarunkowania przestępczości wśród nie-
letnich]
33. Szymanowska, Aleksandra : Wpływ  czynników ry-
zyka na przestępczość młodzieży / Aleksandra Szy-
manowska //  Problemy Poradnictwa Psychologiczno
Pedagogicznego .  2003, nr 1, s. [80]-97
[Charakterystyka młodocianych przestępców oraz ich
środowiska rodzinnego i koleżeńskiego]
34. Tyburska, Agata : Nieletni sprawcy czynów ka-
ralnych / Agata Tyburska //  Problemy Opiekuńczo
Wychowawcze .  1999, nr 10, s. 33-38
[Przestępczość nieletnich w Polsce]
35. Tyburska, Agata : Uwarunkowania przestępczości nie-
letnich : analiza wybranych czynników wewnętrznych /
Agata Tyburska //  Przegląd Policyjny .  2000, nr 1/2, s.
36-50
9
36. Więcław, Mirosław : Rola dążenia do posiadania dóbr
materialnych w genezie przestępstw młodocianych / Mi-
rosław Więcław //  Przegląd Więziennictwa Polskiego . 
2004, nr 44/45, s. 80-93
[Chęć posiadania jako przyczyna dokonywania prze-
stępstw przez młodocianych]
37. Zawadzki, Patryk : Determinanty  drugiego życia
szkoły / Patryk Zawadzki //  Wychowanie na Co Dzień . 
2005, nr 1/2, s. 20-23
[Przyczyny  drugiego życia szkoły. Wzrastająca fala
przemocy i przestępczości wśród młodych ludzi]
38. Żebrowski J. : Przestępczość nieletnich, jej rozmiary
i społeczne uwarunkowania / J. Żebrowski // Zeszyty Na-
ukowe Uniwersytetu Gdańskiego. Pedagogika.  1993, nr
21, s. 7-19
39. Żegnałek Kazimierz : Przyczyny zachowań agresyw-
nych dzieci i młodzieży w wieku szkolnym / Kazimierz
Żegnałek //  Edukacja .  2006, nr 1, s. 79-85
[Wpływ trudnej sytuacji ekonomiczno społecznej wielu
rodzin na rozwój zachowań agresywnych dzieci i mło-
dzieży, brak pozytywnych wzorców do naśladowania,
mała skuteczność w zwalczaniu przestępstw brutalizacja
stosunków międzyludzkich i życia społecznego, ukierun-
kowanie działań na zdobywanie wartości materialnych
(szybkie bogacenie się)]
10
Wydawnictwa zwarte
dostępne w Pedagogicznej Bibliotece
Wojewódzkiej
40. Aktualne problemy pedagogiki resocjalizacyjnej i pa-
tologii społecznej / pod red. Franciszka Kozaczuka i Mie-
czysława Radochońskiego.  rzeszów : Wydawnictwo
Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 2000
[M.in. Przestępczość nieletnich w okresie transformacji]
Czytelnia  231199
Wypożyczalnia  232740
41. Balińska, Krystyna : Wpływ środowiska rodzinnego
na przestępczość nieletnich / Krystyna Balińska.  Kato-
wice : Uniwersytet Śląski, 1986
Wypożyczalnia  187567
42. Gaberle, Andrzej : Patologia społeczna / Andrzej Ga-
berle.  Warszawa : Wydawnictwo Prawnicze, 1993. 
S. 217-[256] : Przestępczość jako zjawisko społeczno
patologiczne
Czytelnia  213711
43. Hołyst, Brunon : Problemy młodego pokolenia : stu-
dium z zakresu profilaktyki społecznej / Brunon Hołyst. 
Warszawa : Wydawnictwo Prawnicze, 1991.  S. 149 -163
: Przestępczość
Czytelnia  213710
11
44. Hołyst, Brunon : Psychologia kryminalistyczna / Bru-
non Hołyst.  Warszawa : Wydawnictwo Prawnicze  Le-
xisNexis ,2004
[M.in. Motywacja zachowań przestępnych osób nieletnich,
zabójstwa popełniane przez nieletnich]
Czytelnia  241285
Wypożyczalnia  241286
45. Jędrzejewski, Marek : Subkultury a przemoc w per-
spektywie psychoedukacji, socjalizacji i samorealizacji
dzieci i młodzieży / Marek Jędrzejewski.  Warszawa :
Wydawnictwo Akademickie  Żak , 2001
Czytelnia  231676
Wypożyczalnia  231989
46. Kawula, Stanisław : Brutalizacja życia : człowiek z dru-
gim człowiekiem czy idziemy ubić klienta? // W : Podkul-
tury młodzieżowe w środowisku szkolnym i pozaszkol-
nym / pod red. Stanisława Kawuli i Henryka Machela. 
Toruń : Wydawnictwo  Adam Marszałek , 2000
Czytelnia  229707
Wypożyczalnia  231020
47. Kolejwa, Mieczysław : Rodzinne uwarunkowania za-
chowań przestępnych / Mieczysław Kolejwa .  Warszawa
: Wydawnictwo Prawnicze, 1988
Wypożyczalnia  197853
12
48. Młodzież a współczesne dewiacje i patologie społecz-
ne : diagnoza  profilaktyka  resocjalizacja / pod red.
Stanisława Kawuli i Henryka Machela.  Toruń : Wy-
dawnictwo  Adam Marszałek , 2000
Czytelnia  230847
Wypożyczalnia  230848, 230849
49. Okrucieństwo i zbrodnia dziecięca : incydent czy znak
czasu? / pod red. Lesława Pytki i Barbary Głowackiej . 
Warszawa : Krajowy Komitet Wychowania Resocjalizu-
jącego, 2000
Czytelnia  230976
50. Problemy współczesnej rodziny w Polsce : materia-
ły z II Ogólnopolskiego Sympozjum Naukowego / red.
Naukowa Henryk Cudak.  Piotrków Trybunalski : Wy-
dawnictwo Filii Kieleckiej WSP, 1998
Czytelnia  233769
51. Przemoc dzieci i młodzieży w perspektywie polskiej
transformacji ustrojowej / pod red. Jana Papieża i An-
drzeja Płuksa.  Toruń : Wydawnictwo  Adam Marsza-
łek , 1999
Czytelnia  227408
Wypożyczalnia  229465, 231028
52. Psychospołeczne uwarunkowania zjawisk dewiacyj-
nych wśród młodzieży w okresie transformacji ustrojo-
wej w Polsce / pod red. Henryka Machela i Krzysztofa
Wszeborowskiego.  Gdańsk : Wydawnictwo Uniwersy-
tetu Gdańskiego, 1999 Czytelnia  231923
13
53. Społeczne konteksty zaburzeń w zachowaniu / pod
red. Bronisława Urbana.  Kraków : Wydawnictwo Uni-
wersytetu Jagiellońskiego, 2001
Czytelnia  232601
Wypożyczalnia  232602
54. Stępniak, Andrzej Piotr : Sytuacyjne uwarunkowania
przestępczości młodocianych / Andrzej Piotr Stępniak. 
Poznań : Uniwersytet Adama Mickiewicza, 1989
Wypożyczalnia  204562, 203898
55. Urban, Bronisław : Przestępczość młodzieży polskiej
u schyłku XX wieku // W : Problemy współczesnej pato-
logii społecznej / pod red. Bronisława Urbana .  Kraków
: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1998
Czytelnia  229677
Wypożyczalnia  232605, 232606
56. Urban, Bronisław : Zachowania dewicyjne młodzieży
/ Bronisław Urban.  Kraków : Wydawnictwo Uniwersy-
tetu Jagiellońskiego, 2000
Czytelnia  229682
Wypożyczalnia  219547 [wyd. 1995]
14
Wydawnictwa zwarte
dostępne w Bibliotece Głównej Akademii
Świętokrzyskiej
57. Bielicki, Eugeniusz : Młodociani przestępcy : ich war-
tości i orientacja wartościująca / Eugeniusz Bielicki.  Byd-
goszcz : BTN, 1991
Czytelnia Wydziału Pedagogicznego
58. Budrewicz, Irena : Środowiskowe uwarunkowania za-
chowań przestępczych nieletnich dziewcząt / Irena Bu-
drewicz.  Bydgoszcz : Wydawnictwo Uczelniane WSP,
1997
Czytelnia Wydziału Pedagogicznego
59. Kozaczuk, Franciszek : Świat wartości młodzieży
z symptomami niedostosowania społecznego : analiza po-
równawcza postaw / Franciszek Kozaczuk.  Rzeszów :
Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1994
Czytelnia Wydziału Pedagogicznego
60. Młodzież wobec współczesnych zagrożeń / pod red.
Franciszka Kozaczuka.  Rzeszów : Wydawnictwo Uni-
wersytetu Rzeszowskiego, 2003
Czytelnia Wydziału Pedagogicznego
61. Przestępczość nieletnich : aspekty psychospołeczne
i prawne / red. Jan Maria Stanik.  Katowice : Wydaw-
nictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2005
Czytelnia Wydziału Pedagogicznego