plik


��Urzdzenia energoelektroniczne http://bezel.com.pl/energoelektroniczne.html Urzdzenia energoelektroniczne (aktualizacja 10.02.2009 r.) Spis tre[ci: Rodzaje i zastosowanie Budowa, elementy skBadowe i charakterystyki Zabezpieczenia WpByw urzdzeD na sie zasilajc Ochrona przeciwpora\eniowa Zasady eksploatacji 1. Rodzaje i zastosowania urzdzeD energoelektronicznych Urzdzenia energoelektroniczne sBu\ do przeksztaBcania energii elektrycznej i sterowania jej przepBywem. Charakteryzuj si wysok sprawno[ci energetyczn oraz mo\liwo[ci niemal dowolnego ksztaBtowania postaci energii elektrycznej dla potrzeb r�\nego rodzaju odbiornik�w. Zakres zastosowania urzdzeD i element�w energoelektronicznych jest bardzo szeroki i ulega cigBemu rozszerzaniu. Obejmuje praktycznie wikszo[ dziedzin elektroniki i elektroniki w przemy[le, gospodarce komunalnej oraz w urzdzeniach elektrycznych powszechnego u\ytku. Przemiany energii elektrycznej realizowane przez urzdzenia energoelektroniczne s r�\norodne i dotycz przeksztaBtnik�w o mocy od kilkudziesiciu wat�w do dziesitk�w, a nawet setek megawat�w. Szacuje si, \e na dzieD dzisiejszy w kraju ok. 20�30% energii jest przetwarzanej za po[rednictwem r�\nego rodzaju przeksztaBtnik�w. W og�lnym przypadku przeksztaBtnik energoelektroniczny mo\na okre[li jako ukBad przekazujcy energi elektryczn midzy dwoma obwodami, w kt�rych mo\e wystpowa r�\na czstotliwo[ oraz r�\ne poziomy napi i prd�w. Jednym z podstawowych kryteri�w podziaBu ukBad�w przeksztaBtnikowych jest rodzaj przetwarzania energii elektrycznej. Kierujc si tym kryterium, mo\na wyr�\ni nastpujce grupy przeksztaBtnik�w energoelektronicznych: a) prostowniki  sBu\ce do przeksztaBcania energii prdu przemiennego w energi prdu staBego, b) falowniki  umo\liwiajce przeksztaBcenia energii prdu staBego w energi prdu przemiennego, c) przeksztaBtniki energii prdu staBego  realizujce bezpo[rednie lub po[rednie (za po[rednictwem obwodu prdu przemiennego) przetwarzanie energii prdu staBego w energi prdu staBego o r�\nej warto[ci napicia i prdu, d) przemienniki czstotliwo[ci:  bezpo[rednie  umo\liwiajce przemiennoprdowe przeksztaBcanie energii prdu przemiennego w energi prdu przemiennego o r�\nych warto[ciach napi, prd�w i czstotliwo[ci,  po[rednie  z po[redniczcymi obwodami napicia lub prdu staBego, o mo\liwo[ciach analogicznych jak dla przemiennik�w bezpo[rednich. DziaBanie ukBad�w przeksztaBtnikowych jest zwizane z procesami zaBczania lub wyBczania p�Bprzewodnikowych przyrzd�w (element�w) mocy. Ze wzgldu na to, \e najszerzej stosowanym zr�dBem energii elektrycznej jest sie elektroenergetyczna o napiciu sinusoidalnym przemiennym najwiksz grup przeksztaBtnik�w stanowi przeksztaBtniki sieciowe (przeksztaBtniki prdu przemiennego). Do grupy tej nale\:  prostowniki,  falowniki o komutacji sieciowej,  sterowniki napiciowe czstotliwo[ci,  bezpo[rednie przemienniki czstotliwo[ci. Jak podano wy\ej obszar zastosowaD urzdzeD energoelektronicznych jest bardzo szeroki. Jako najcz[ciej wystpujce dziedziny zastosowaD urzdzeD energoelektronicznych mo\na wymieni:  regulowane napdy z silnikami prdu staBego i przemiennego, 1 z 8 2009-06-18 10:54 Urzdzenia energoelektroniczne http://bezel.com.pl/energoelektroniczne.html  zasilanie urzdzeD elektrotermicznych (gB�wnie jako statyczne przemienniki czstotliwo[ci w nagrzewaniu indukcyjnym),  zasilanie urzdzeD o[wietlenia elektrycznego,  kompensacja mocy biernej i ograniczanie wahaD napicia w sieciach,  zasilanie urzdzeD pokBadowych samolot�w za pomoc lokalnej sieci specjalizowanej 400 Hz,  zasilanie urzdzeD spawalniczych i galwanotechnicznych,  zasilanie urzdzeD trakcji elektrycznej (napdy i podstacje zasilajce),  ukBady rezerwowego (bezprzewodowego) zasilania prdu przemiennego 50 Hz stosowane gB�wnie w sieciach komputerowych, w telekomunikacji i w medycynie,  stabilizowane zr�dBa napicia i prdu. 2. Budowa, elementy skBadowe i charakterystyka urzdzeD energoelektronicznych Urzdzenie energoelektroniczne jest zBo\one z kilku zespoB�w funkcjonalnych, kt�re pokazano w spos�b uproszczony na rys. 1. Rys. 1. ZespoBy funkcjonalne urzdzenia energoelektronicznego. W skBad ukBadu energoelektronicznego wchodzi najcz[ciej trzy cz[ci: a) przeksztaBtnik umieszczony w szafie (obudowie) lub kilku szafach, b) pulpit sterowania (w niekt�rych wykonaniach jest umieszczony na drzwiach szafy), c) obiekt regulacji (silnik napdowy lub inny odbiornik energii). Najwa\niejszym elementem ukBadu jest przeksztaBtnik zbudowany z p�Bprzewodnikowych element�w, zwanych Bcznikami lub zaworami, wsp�Bpracujcych z elementami magazynujcymi energi tzn. dBawikami i kondensatorami, a niekiedy tak\e z elementami rozpraszajcymi energi np. rezystorami. Do przeksztaBcenia energii w przeksztaBtnikach s stosowane zawory niesterowane (diody), p�Bsterowane (tyrystory klasyczne), w kt�rych steruje si tylko ich wBczaniem i w peBni sterowalne (tyrystory typu GTO lub tranzystory IGBT), pozwalajce sterowa ich zaBczanie i wyBczanie. W ukBadzie energoelektronicznym jest szereg obwod�w, kt�re ze wzgldu na jego funkcjonowanie s od siebie oddzielone podstawow wzgldnie podw�jn izolacj. Nale\ do nich nastpujce obwody: a) obwody gB�wne przeksztaBtnika  oddzielone od sieci zasilajcej przez transformator prostownikowy lub dBawiki (dBawiki sieciowe nie powoduj oddzielenia galwanicznego od sieci, jednak maj istotny wpByw na przebieg prdu w przypadku doziemienia), b) obwody sterowania zaBczaniem zawor�w, c) obwody regulacji, d) obwody diagnostyki, e) obwody pomiarowe, f) obwody pomocnicze (sterowania przekaznikowe i sterowania prac wentylator�w). Obw�d a) jest obwodem energetycznym, silnoprdowym, natomiast pozostaBe obwody b), c), d), e), i f) s zazwyczaj obwodami prdu staBego niskiego napicia. Urzdzenia energoelektryczne s urzdzeniami o du\ym stopniu zBo\ono[ci i r�\norodno[ci. PrzykBadowy typowy energoelektroniczny 2 z 8 2009-06-18 10:54 Urzdzenia energoelektroniczne http://bezel.com.pl/energoelektroniczne.html ukBad napdowy du\ej mocy z silnikiem indukcyjnym prdu przemiennego pokazano na rys. 2. Rys. 2. Energoelektroniczny ukBad napdowy du\ej mocy z silnikiem prdu przemiennego: a) schemat blokowy ukBadu, b) schemat ideowy ukBadu. W niekt�rych przypadkach mog one przeksztaBca energi wielokrotnie i by zlokalizowane w kilku obudowach. Ponadto kilka ukBad�w energoelektronicznych mo\e ze sob wsp�Bpracowa, np. napdzajc wielolosilnikow maszyn papiernicz lub drukarsk. Urzdzenia energoelektroniczne s odbiornikami powodujcymi zakB�cenia radioelektryczne, wymagaj wic stosowania filtr�w umieszczanych bezpo[rednio na wej[ciu do ukBadu energoelektronicznego. Filtry do ograniczenia bdz eliminacji zakB�ceD radioelektrycznych nie s stosowane we wszystkich ukBadach. UkBady energoelektroniczne charakteryzuj si specyficznymi wBa[ciwo[ciami, a zwBaszcza:  du\ym prdem w przewodzie ochronnym PE (I > 10mA),  prdem zwarcia, zale\nym od kta wysterowania zawor�w,  skBadow staB prdu zwarcia w przewodzie ochronnym,  prdem upBywowym w przewodzie ochronnym, o czstotliwo[ci f = 50�20000 Hz (w przypadku falownik�w). Wymienione czynniki utrudniaj dob�r [rodk�w ochrony przeciwpora\eniowej i przeciwpo\arowej, zapewniajcej bezpieczn prac obsBugi i urzdzenia. PrzeksztaBtniki s urzdzeniami energoelektronicznymi, w kt�rych przy przeksztaBceniach energii wydziela si ciepBo. Std istotny jest problem jego odprowadzenia, szczeg�lnie w przeksztaBtnikach du\ej mocy. P�Bprzewodnikowe przyrzdy mocy odznaczaj si du\ sprawno[ci energetyczn, lecz ich maBe wymiary w por�wnaniu z przenoszonymi mocami utrudniaj odprowadzenie wydzielonego ciepBa. Straty mocy w elementach p�Bprzewodnikowych (diodach, tranzystorach czy tyrystorach) powoduj wzrost ich temperatury oraz wywoBuj wzrost temperatury innych element�w urzdzenia energoelektronicznego. Przekroczenie temperatury maksymalnej mo\e spowodowa cieplne uszkodzenie struktury elementu, a wic ma wpByw na jego niezawodno[. W celu odprowadzenia ciepBa z element�w p�Bprzewodnikowych instaluje si je na specjalnych radiatorach (zwykle aluminiowych) chBodzonych powietrzem, wod lub innym medium chBodzcym. 3. Zabezpieczenia przet\eniowe i ziemnozwarciowe Producenci urzdzeD energoelektronicznych powinni je wyposa\y w urzdzenia zabezpieczajce przed prdami przet\eniowymi i prdami ziemnozwarciowymi (pByncymi do przewodu ochronnego). W przypadku rezygnacji ze stosowania tych urzdzeD powinny by podane ich podstawowe parametry. Jest to szczeg�lnie istotne w przypadku przeksztaBtnik�w stanowicych cz[ci skBadowe ukBadu napdowego. UkBady energoelektroniczne mog mie szereg zabezpieczeD elektronicznych, ograniczajcych przet\enia przy doziemieniach. W[r�d tych zabezpieczeD wyr�\nia si ukBady:  ograniczenia prdu,  kontroli prdu ziemnozwarciowego,  kontroli zaniku napicia w jednej fazie,  wyBczania przeksztaBtnika przy przet\eniu. Je\eli przeksztaBtnik ma zabezpieczenie przte\eniowe i ziemnozwarciowe, to zabezpieczenia stosowane w rozdzielni zasilajcej powinny chroni gB�wnie instalacj przed skutkami termicznymi zwar i przed po\arem. Zabezpieczenia te powinny dziaBa w ka\dym przypadku nie zadziaBania zabezpieczeD znajdujcych si w przeksztaBtniku. Je\eli producent ukBadu energoelektronicznego nie zastosuje zabezpieczeD przte\eniowych i ziemnozwarciowych, to rozdzielni zasilajc nale\y wyposa\y w zabezpieczenia sBu\ce ochronie zar�wno linii zasilajcej, jak i przeksztaBtnika przed przet\eniami i prdami zwar doziemnych (do masy). A zatem 3 z 8 2009-06-18 10:54 Urzdzenia energoelektroniczne http://bezel.com.pl/energoelektroniczne.html zabezpieczenie zasilania ukBadu energoelektronicznego powinno zawiera czBon przet\eniowy i czBon ziemnozwarciowy. Je\eli na wyj[ciu prostownika (w obwodzie zr�dBa prdu staBego po[redniczcego) jest stosowany filtr kondensatorowy, to zabezpieczenie nadprdowe musi wytrzymywa spodziewany prd zaBczania jego baterii. W tym przypadku mo\e zaistnie potrzeba zwikszenia obci\alno[ci prdowej zabezpieczenia nadprdowego. W celu zabezpieczenia si przed doziemieniem w obwodzie ukBadu energoelektronicznego najkorzystniej jest stosowa wyBczniki r�\nicowoprdowe typu B, kt�re dziaBaj przy doziemieniu na prd staBy i przemienny o dowolnej czstotliwo[ci. WyBczniki te s jednak bardzo drogie i czasami warto przeanalizowa celowo[ zastosowania do ochrony przeciwzwarciowej wyBcznik�w nadprdowych, r�\nicowoprdowych typu A oraz wzmocnionego systemu poBczeD ochronnych. Nale\y jednak pamita, \e w przypadku doziemienia na wyj[ciu prostownika (w obwodzie prdu staBego) wyBczniki r�\nicowoprdowe typu A mog nie zadziaBa. Dob�r wyBcznik�w r�\nicowo-prdowych zale\y od prdu upBywowego i pojemno[ciowego pByncego w przewodzie ochronnym PE. Prd ten zale\y gB�wnie od: filtr�w przewidzianych do eliminacji zakB�ceD radioelektrycznych, pojemno[ci i upBywno[ci tranzystor�w IGBT, pojemno[ci ekranu przewodu Bczcego silnik z przeksztaBtnikiem (w przypadku ukBad�w napdowych oraz pojemno[ci uzwojeD silnika wzgldem masy), a tak\e od asymetrii tr�jfazowego napicia zasilajcego. W przypadku ukBad�w napdowych prd wyzwalania wyBcznik�w r�\nicowoprdowych powinien si zawiera w granicach 100�300 mA. WyBczniki te chroni instalacj przed po\arem przy doziemieniu. 4. WpByw urzdzeD energoelektronicznych na sie zasilajc Sterowane urzdzenia energoelektroniczne szczeg�lnie o du\ej mocy s ukBadami nieliniowymi. PrzyBczenie takiego odbiornika do sieci zasilajcej, zwBaszcza przy maBym poziomie mocy zwarciowej tej sieci, powoduje szereg niekorzystnych zjawisk, do kt�rych zaliczamy: 1) silne odksztaBcenia napicia i prdu w sieci zasilajcej poprzez wy\sze harmoniczne, 2) wzrost poboru mocy biernej, 3) siln zale\no[ wsp�Bczynnika mocy od kta op�znienia wysterowania prostownika � (im wikszy kt � tym mniejszy wsp�Bczynnik cos j ), 4) mo\liwo[ cieplnych przeci\eD tor�w prdowych i urzdzeD, w tym kondensator�w. W przypadku instalowania urzdzeD energoelektronicznych zawierajcych prostowniki sterowane o dowolnej mocy nale\y podejmowa dziaBania ograniczajce negatywny wpByw tych urzdzeD na sie zasilajc. Zwykle sprowadza si to do zastosowania filtr�w wy\szych hamowniczych oraz urzdzeD do nad\nej kompensacji mocy. 5. Ochrona przeciwpora\eniowa w urzdzeniach energoelektronicznych Ka\de urzdzenie energoelektroniczne mo\e mie r�\ne wBasno[ci w zale\no[ci od typu stosowanych zawor�w (diody, tyrystory, tranzystory), systemu sterowania, poziomu ograniczania prdu i sposobu przetwarzania. Urzdzenie mo\e pracowa w [rodowisku o r�\nym poziomie zapylenia i wilgotno[ci oraz mo\e by zasilane z sieci o r�\nej konfiguracji (TN, TT, IT) i o r�\nym poziomie mocy zwarcia. Ochrona przeciwpora\eniowa ukBad�w energoelektronicznych wymaga indywidualnego doboru do nich [rodk�w ochrony z uwagi na ich r�\n topologi, spos�b dziaBania i zasilanie. Prd doziemienia wewntrz przeksztaBtnika zale\y nie tylko od rezystancji ptli zwarcia, ale r�wnie\ od:  reaktancji dBawika sieciowego (lub transformatora prostownikowego),  stopnia wysterowania zawor�w,  prdu ograniczenia przeksztaBtnika,  poziomu prdko[ci silnika (w przypadku ukBad�w napdowych prdu staBego),  typu sieci zasilajcej (TN, IT). UkBady energoelektroniczne s urzdzeniami o du\ym prdzie w przewodzie ochronnym (upBywowym), wynikajcym ze stosowania filtr�w przeciwzakB�ceniowych. Wymagaj wic one specjalnych wyBcznik�w r�\nicowo-prdowych, dostosowanych do prdu upBywowego. W urzdzeniach energoelektronicznych stosowana jest: a) ochrona podstawowa (przed dotykiem bezpo[rednim), b) ochrona dodatkowa (przed dotykiem po[rednim), c) ochrona r�wnoczesna polegajca na obni\eniu napicia roboczego (gB�wnie obwod�w sterowania) do warto[ci 4 z 8 2009-06-18 10:54 Urzdzenia energoelektroniczne http://bezel.com.pl/energoelektroniczne.html bezpiecznej. GB�wnym elementem ochrony podstawowej w urzdzeniach energoelektronicznych jest zastosowanie odstp�w izolacyjnych w powietrzu i wzdBu\ powierzchni osBonitego wyposa\enia, kt�re powinny by dostosowane do stopnia zapylenia [rodowiska i do poziomu przepi przej[ciowych przychodzcych z sieci. UkBady energoelektroniczne s budowane zwykle w II lub III klasie przepiciowej o izolacji dopasowanej do spodziewanych w sieci przepi (ksztaBt 1,2/50 ms) i do [rodowiska wykazujcego II stopieD zabrudzenia ([rodowisko wolne od pyB�w przewodzcych). Zastosowanie ukBadu energoelektronicznego w innych warunkach mo\e powodowa to, \e odstpy izolacyjne wzdBu\ powierzchni lub w powietrzu bd niewBa[ciwie dobrane i warunki ochrony podstawowej nie bd speBnione. A zatem bezpieczna praca ukBadu (z bezpo[redni ochron przeciwpora\eniow) wymaga, aby poziom przepi przychodzcych z sieci zasilajcej nie przekraczaB dopuszczalnej dla przeksztaBtnik�w warto[ci i aby warunki [rodowiskowe (zapylenie, wilgo) nie byBy mniej korzystne, ni\ przewidziaB to producent. Ochrona przed dotykiem bezpo[rednim urzdzenia energoelektronicznego polega na umieszczeniu go w szafie, kt�rej stopieD ochrony  ze wzgldu na wydzielajce si w urzdzeniu ciepBo  zwykle nie jest wy\szy ni\ IP 2X. Szafa powinna by zamykana na klucz lub wyposa\ona w wyBczniki drzwiowe, by w ten spos�b obsBuga byBa chroniona przed dotykiem bezpo[rednim cz[ci przewodzcych: obwodu gB�wnego, sterujcego i pomocniczego. Otwarcie drzwi wyposa\onych w odpowiednie wyBczniki powinno powodowa wyBczenie ukBadu energoelektronicznego. Dostp do pracujcego ukBadu po otwarciu drzwi mo\e mie tylko personel konserwujcy ukBad, odpowiednio przeszkolony, przy czym sam ukBad musi by wyposa\ony w [rodki ochrony przed dotykiem bezpo[rednim. Elementy pod napiciem powinny by opisane, odizolowane i osBonite. Napisy ostrzegawcze powinny by trwaBe, czytelne i zrozumiaBe dla u\ytkownika. Ochrona dodatkowa (przed dotykiem po[rednim) polega na stosowaniu [rodk�w, kt�re przy uszkodzeniu izolacji roboczej i pojawieniu si napicia na osBonach urzdzeD powoduj albo samoczynne i szybkie ich wyBczenie, albo obni\enie wystpujcego napicia dotykowego do warto[ci nie zagra\ajcej pora\eniem. WyBczenie ukBadu przeksztaBtnikowego jest wymagane z trzech powod�w:  ochrony czBowieka przed mo\liwo[ci pora\enia,  ochrony przeksztaBtnika i instalacji przed mo\liwo[ci wystpienia po\aru,  mo\liwo[ci uszkodzenia cz[ci skBadowych przeksztaBtnika (zwBaszcza zawor�w) i odbioru (silnika). Ochrona czBowieka przed pora\eniem jest spraw nadrzdn. Jednak koszt zawor�w (tyrystor�w lub tranzystor�w) jest znaczny. W zwizku z tym p�Bprzewodnikowe przyrzdy mocy wymagaj r�wnie\ ochrony. W przypadku zwar midzyprzewodowych a do masy mo\na dobiera przeci\alno[ prdow tak, \e nie ulegn one uszkodzeniu przy przepBywie prdu zwarcia. Zwykle wymaga si jednak, aby zwarcie zostaBo wyBczone w okresie kilkudziesiciu milisekund, co zwykle powoduj bezpieczniki szybkie chronice zawory. Bezpieczniki szybkie nale\y bra pod uwag przy ochronie przeciwpora\eniowej jako elementy zabezpieczajce ludzi i przeksztaBtnik przed zwarciem. W przypadku uszkodzenia izolacji podstawowej w elemencie przeksztaBtnika, w przewodzie ochronnym PE obwodu gB�wnego mo\e pByn prd przemienny, staBy lub zmienny o warto[ci zale\nej od miejsca doziemienia. Prd doziemienia mo\e mie r�\n warto[ w zale\no[ci np. od kta wysterowania prostownika. W zwizku z tym pojcie ptli zwarcia w ukBadach przeksztaBtnikowych nie ma zastosowania. Ochrona po[rednia obwod�w gB�wnych przeksztaBtnika wymaga wic stosowania skojarzonego systemu r�\nych [rodk�w obejmujcych zar�wno sam instalacj, jak i pozostaBe urzdzenia. Zrodki te zale\ od rodzaju przeksztaBtnika, jego mocy oraz sposobu zasilania. W przypadku przeksztaBtnik�w umieszczonych w obudowach I klasy ochronno[ci, do podstawowych [rodk�w skojarzonego systemu nale\ poBczenia wyr�wnawcze midzy cz[ciami skBadowymi ukBadu energoelektronicznego i magistral uziemiajc. Istotnym [rodkiem ochrony przeciwpora\eniowej s poBczenia wyr�wnawcze, gwarantujce ekwipotencjalizacj stanowiska pracy, poniewa\ ukBady energoelektroniczne mog by wyBczane ze znacznym op�znieniem. Opr�cz tych poBczeD zastosowanie maj:  czujniki lub wyBczniki r�\nicowoprdowe dziaBajce na skBadow staB i przemienn,  blokada bramkowa,  zabezpieczenie przet\eniowe przeksztaBtnika, w tym szybkie bezpieczniki stosowane do ochrony zawor�w,  podzespoBy elektroniczne do wyBczania ukBadu w przypadku przepalenia si bezpiecznika,  urzdzenie do kontroli stanu izolacji w ukBadach zasilanych z sieci typu IT. Istotny element ochrony po[redniej stanowi szyna ochronna PE, instalowana wewntrz obudowy przeksztaBtnika, kt�ra powinna by poBczona przewodem ochronnym z zaciskiem ochronnym PE rozdzielni zasilajcej. Z szyn t powinny by poBczone przewodami wyr�wnawczymi, mocowanymi w spos�b pewny, wszystkie cz[ci skBadowe ukBadu i cz[ci przewodzce obce. W odniesieniu do obwod�w sterowania elektronicznego przeksztaBtnik�w, je\eli obwody te s odizolowane od zasilania obwod�w gB�wnych i nie s uziemione, to producenci tych urzdzeD stosuj alternatywnie:  transformatory o wzmocnionej izolacji (np. podw�jnej) do zasilania obwod�w regulacji i sterowania w spos�b 5 z 8 2009-06-18 10:54 Urzdzenia energoelektroniczne http://bezel.com.pl/energoelektroniczne.html oddzielajcy te obwody od obwod�w gB�wnych,  transformatory o pojedynczej izolacji z uziemianym ekranem midzy uzwojeniem pierwotnym i wt�rnym,  urzdzenia do kontroli stanu izolacji obwod�w sterowania elektronicznego. W obwodach niskiego napicia ukBad�w sterowania z reguBy nie stosuje si bezpiecznik�w. Zwykle wyposa\a si je w ukBady elektroniczne ograniczajce prd w przypadku zwarcia obwodu wyj[ciowego zasilacza. 6. Zasady eksploatacji urzdzeD energoelektronicznych 6.1. Og�lne zasady eksploatacji urzdzeD energoelektronicznych Og�lne zasady eksploatacji urzdzeD energoelektronicznych od strony formalnoprawnej s identyczne bdz bardzo zbli\one do zasad dotyczcych innych urzdzeD elektrycznych okre[lonych w rozdziale 1.2. Mo\na poda nastpujce zasady og�lne odnoszce si do racjonalnego i bezpiecznego prowadzenie eksploatacji urzdzeD energoelektronicznych: 1) Przy przyjmowaniu do eksploatacji urzdzenia energoelektronicznego nowego lub po remoncie nale\y przeprowadzi badania stanu technicznego urzdzenia w zakresie dokumentacji techniczno-ruchowej (DTR). 2) Po zainstalowaniu u u\ytkownika urzdzenia energoelektronicznego, musi by ono poddane procedurze uruchomienia, obejmujcej przede wszystkim dopasowanie (dostrojenie) nastaw ukBadu sterowania do wymagaD stawianych przez odbiornik i [rodowisko, w kt�rym urzdzenie pracuje. 3) Zainstalowanie i uruchomienie prostych urzdzeD maBej mocy mo\e by wykonane przez u\ytkownika na podstawie dokumentacji i instrukcji opracowanej przez producenta. 4) W przypadku urzdzeD energoelektronicznych o skomplikowanej strukturze, uruchomienia dokonywa powinien gB�wnie personel serwisowy producenta, przy wsp�Budziale przedstawicieli u\ytkownika. Jest to szczeg�lnie istotne w przypadku wystpowania konieczno[ci sprz\enia urzdzenia energoelektronicznego z systemem sterowania procesu technologicznego, w kt�rym ma pracowa przeksztaBtnik. 5) Dla ka\dego urzdzenia energoelektronicznego powinna by prowadzona dokumentacja techniczno- eksploatacyjna, w skBad kt�rej wchodz: a) projekt techniczny wraz ze zmianami wprowadzonymi w trakcie realizacji, b) protok�B kwalifikacji pomieszczeD i stref w miejscu instalowania przeksztaBtnika do wBa[ciwej kategorii niebezpieczeDstwa po\arowego i zagro\enia wybuchem, c) dokumentacja fabryczna dostarczona przez wytw�rc urzdzenia energoelektronicznego obejmujca: [wiadectwa, karty gwarancyjne, DTR, instrukcje obsBugi, opisy techniczne itp., d) dokumentacja eksploatacyjna obejmujca:  protok�B przyjcia urzdzenia energoelektronicznego do eksploatacji, w tym protokoBy przeprowadzonych badaD rozruchu i ruchu pr�bnego,  instrukcj ruchu i eksploatacji,  dziennik (ksi\k) pracy urzdzenia,  protokoBy badaD i pomiar�w okresowych. 6) Eksploatacj urzdzenia energoelektronicznego nale\y prowadzi zgodnie z postanowieniami instrukcji ruchu i eksploatacji, kt�ra powinna podawa: a) charakterystyk techniczn urzdzenia energoelektronicznego, b) charakterystyk sieci zasilajcej i odbiornika, c) kolejno[ czynno[ci przy zaBczaniu i wyBczaniu urzdzenia, d) zasady postpowania obsBugi w przypadku wystpowania awarii w ukBadzie energetycznym lub w ukBadzie sterowania, e) zakres i terminy przeprowadzania ogldzin i przegld�w, pr�b i pomiar�w, f) wymagania odno[nie ochrony przeciwpora\eniowej i przeciwpo\arowej, g) wymagania dotyczce kwalifikacji os�b zajmujcych si eksploatacj, h) wymagania dotyczce bhp. 7) Podczas normalnej eksploatacji obsBuga urzdzenia energoelektronicznego polega na wykonywaniu takich czynno[ci, jak: zaBczanie i wyBczanie, zmiana nastaw parametr�w wyj[ciowych, przegld podzespoB�w bez ich demonta\u. 8) W czasie pracy urzdzenia energoelektronicznego nie wolno demontowa ani wymienia jakichkolwiek osBon. 9) Przed przystpieniem do jakichkolwiek prac naprawczych nale\y wyBcza urzdzenie w taki spos�b, aby 6 z 8 2009-06-18 10:54 Urzdzenia energoelektroniczne http://bezel.com.pl/energoelektroniczne.html uzyska widoczn przerw izolacyjn pomidzy przeksztaBtnikiem a lini zasilajc. Przerw tak stanowi: a) widoczne otwarcie zestyk�w odBcznika, b) wyjcie wkBadek bezpiecznikowych, c) zdemontowanie cz[ci obwodu zasilania. 10) Je\eli w czasie wykonywania napraw cz[ z obwod�w zostaBa przestawiona pod napiciem, musz one by wyraznie wydzielone, osBonite i tak oznakowane, aby osoby wykonujce czynno[ci serwisowe wewntrz przeksztaBtnik�w nie ulegBy pora\eniu. 6.2. Ogldziny, przegldy i remonty urzdzeD energoelektronicznych W trakcie eksploatacji stan techniczny urzdzeD energoelektronicznych ocenia si na podstawie przeprowadzonych ogldzin i przegld�w. Ogldziny urzdzeD energoelektronicznych nale\y przeprowadza w terminach okre[lonych w instrukcji ruchu i eksploatacji, jednak nie rzadziej ni\ raz na rok. Ogldziny urzdzeD energoelektronicznych obejmuj sprawdzenie: a) stanu napis�w i oznaczeD informacyjno-ostrzegawczych, b) stanu cz[ci energetycznych przeksztaBtnika oraz urzdzeD ukBadu sterowania, c) stanu obwod�w sygnalizacji stan�w awaryjnych, d) dziaBania aparatury kontrolno-pomiarowej, e) stanu wentylator�w i filtr�w powietrza, f) stanu ochrony przeciwpora\eniowej, g) stanu poBczeD i zamocowaD element�w p�Bprzewodnikowych. Przegldy urzdzeD energoelektronicznych nale\y przeprowadza w czasie ich planowego postoju w terminach ustalonych w dokumentacji fabrycznej, lecz nie rzadziej ni\ raz na dwa lata. W odniesieniu do urzdzeD zabudowanych na staBe w urzdzenia technologiczne, przegldy nale\y przeprowadza w terminach przewidzianych dla przegld�w i remont�w tych urzdzeD. Przegldy urzdzeD energoelektronicznych powinny obejmowa w szczeg�lno[ci: a) ogldziny w zakresie podanym wy\ej, b) pomiary i pr�by eksploatacyjne w zakresie okre[lonym w instrukcji eksploatacyjnej, c) sprawdzenie stanu technicznego poszczeg�lnych element�w ukBadu, d) sprawdzenie stanu osBon, blokad, urzdzeD ostrzegawczych i innych zapewniajcych bezpieczeDstwo pracy, e) niezbdn konserwacj i naprawy, f) czyszczenie kratek wentylacyjnych i odstp�w izolacyjnych urzdzenia przeksztaBtnikowego z kurzu i pyBu. Na podstawie oceny stanu technicznego urzdzenia energoelektronicznego podejmuje si decyzj o ewentualnym przekazaniu urzdzenia do remontu lub wymiany urzdzenia. 6.3. Postpowanie w przypadku awarii i zakB�ceD Zaleca si stosowa nastpujce postpowanie w przypadku wystpienia awarii lub zakB�ceD w pracy urzdzeD energoelektronicznych: W przypadku podejrzenia co do wystpienia uszkodzenia urzdzenia energoelektronicznego, nie wolno utrzymywa tego urzdzenia w pracy, bez dokBadnego wyja[nienia przyczyn i usunicia objaw�w. Wyja[nienie przyczyn polega na dokonaniu badaD, kt�re powinny obejmowa: a) ogldziny zewntrzne, b) pomiary rezystancji, c) badania element�w przeksztaBtnika i obwodu sterowania, d) sprawdzenie aparatury kontrolno-pomiarowej i zabezpieczeD, e) analiz stanu sygnalizacji i diagnostyki urzdzenia, f) analiz warunk�w pracy urzdzenia, g) sprawdzenie nastaw zabezpieczeD przeciwzwarciowych i przeciwprzepiciowych, Skuteczno[ i szybko[ wykrycia rodzaju i przyczyny uszkodzenia zale\y od kwalifikacji sBu\b naprawczych u\ytkownika i sBu\b serwisowych producenta urzdzenia energoelektronicznego. U\ytkownik lub personel serwisowy producenta powinien dysponowa w miar peBnym zestawem podzespoB�w p�Bprzewodnikowych zastpczych, gdy\ umo\liwia to szybk wymian podzespoBu uszkodzonego, a wic skraca czas przerwy w pracy ukBadu 7 z 8 2009-06-18 10:54 Urzdzenia energoelektroniczne http://bezel.com.pl/energoelektroniczne.html przeksztaBtnikowego. 6.4 Zakres badaD eksploatacyjnych urzdzeD energoelektronicznych Szczeg�Bowy zakres badaD i pomiar�w eksploatacyjnych zgodny z wymaganiami podanymi w dokumentacji producenta powinna okre[la instrukcja ruchu i eksploatacji urzdzenia energoelektronicznego. Badania te obejmuj co najmniej trzy rodzaje pomiar�w: 1) pomiary stanu izolacji urzdzenia, 2) pomiary skuteczno[ci ochrony przeciwpora\eniowej, 3) pomiary parametr�w element�w i ukBad�w p�Bprzewodnikowych. W trakcie przeprowadzania badaD eksploatacyjnych urzdzeD energoelektronicznych nale\y pamita o tym, \e zawieraj one podzespoBy energetyczne i elektroniczne na r�\ne napicia znamionowe. Z tego wzgldu nale\y dobra odpowiednio napicie probiercze, a przy pomiarach rezystancji izolacji, p�Bprzewodnikowe elementy mocy zewrze za pomoc dodatkowych poBczeD, natomiast obwody zwizane z podzespoBami elektronicznymi odBczy od podzespoB�w energetycznych. 8 z 8 2009-06-18 10:54

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
28 Montaż i badanie urządzeń energoelektronicznych
wykorzystanie urządzeń energoelektronicznych w systemie elektroenergetycznym
LABORATORIUM URZĄDZEŃ ENERGO–ELEKTRONICZNYCH
Energooszczędne instalacje oświetleniowe
urzadz1
04 Prace przy urzadzeniach i instalacjach energetycznych v1 1
projekt z budownictwa energooszczednego nr 3
monter sieci i urzadzen telekomunikacyjnychr5[02] z2 01 n
Urzadzenie techniczne
LORIEN SODEXHO VOLVO ZESTAWIENIE URZADZEN 2008 01 29
Rozdział 15 Pozostałe urządzenia wejścia
Stosowanie maszyn i urządzeń w produkcji mięsa i jego przetworow
407 E5ABFCP0 Prezentacja Zestaw do diagnostyki urzadzen wykonawczych pompy H 1613 2 Nieznany

więcej podobnych podstron