plik


ÿþ2009-01-15 INFORMACJE ORGANIZACJNE przedmiot: TEORIA RUCHU forma organizacyjna: WYKAADY  semestr V - 15 godzin , prowadzcy: WYKAADY - dr in\. Grzegorz Zlaski, pokój 709, kontakt tel. 66 52 222, e-mail: grzegorz@slaski.eu www.grzegorzslaski.pl dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski 1 Literatura Leon Prochowski Mechanika ruchu. Pojazdy samochodowe ISBN: 978-83-206-1701-6 format B5, str. 316, ry s. 218, opraw a tw arda Ksi\ka z serii/cy klu: Pojazdy samochodow e SiBka Wojciech Teoria ruchu samochodu ISBN: 8320427487 Ilo[ stron: 331 Thomas D. Gillespie Fundamentals of Vehicle Dynamics Hardcover: 519 pages Publisher: SAE International (March 1992) Language: English ISBN-10: 1560911999 ISBN-13: 978-1560911999 2 dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski 1 2009-01-15 Obszar zainteresowaD teorii ruchu samochodu TEORIA RUCHU SAMOCHODU Y:DYNAMIKA POPRZECZNA X:DYNAMIKA WZDAU[NA X:DYNAMIKA PIONOWA Mechanika ruchu pojazdu  dotyczy ruchu pojazdów  samochodów, ci\arówek, autobusów, pojazdów specjalnych - na powierzchni drogi. W zakres interesujcych t dziedzin ruchów pojazdu wliczamy: przyspieszanie, hamowanie, drgania pionowe i jazd po Buku. 3 dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski Obszar zainteresowaD teorii ruchu samochodu X:DYNAMIKA WZDAU[NA Energia i emisja spalin Charakterystyki podukBadów i zespoBów Osigi samochodu Cykle jazdy miejskiej i drogowej, Wykres trakcyjny (siBa napdowa Prdko[ maksymalna Zu\ycie paliwa w funkcji prdko[ci) Zdolno[ pokonywania BezwBadno[ ukBadu napdowego, wzniesieD Momenty reakcji ukBadu napdowego, Zdolno[ holowania Opory toczenia, Intensywno[ przyspieszania Opory aerodynamiczne, Hamowanie Po[lizg wzdBu\ny opony " PrzekBadnie, " Emisja toksycznych skBadników spalin " HaBas przy przyspieszaniu, " Synchronizatory, " Emisja haBasu, " Tempomat, " PrzekBadnie bezstopniowe, " Modele kierowcy, " Mo\liwo[ci trakcyjne " PrzekBadnie planetarne przy niskich prdko[ciach " Prawodawstwo " PrzeBo\enia i sprawno[ przekBadni " Mechanizm ró\nicowy 4 dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski 2 Inne przedmioty 2009-01-15 Obszar zainteresowaD teorii ruchu samochodu Y:DYNAMIKA POPRZECZNA Jazda w warunkach Jazda w warunkach PodukBady, podzespoBy i ich Interakcja z dynamik ustalonych nieustalonych charakterystyki wzdBu\n 1. jazda po Buku z maBa 1. stany nieustalone zmiany 1. Geometria mechanizmu 1. WpByw zmian nacisków prdko[ci, kierunku ruchu, zwrotniczego, pionowych przy dziaBaniu przyspieszenia wzdBu\nego, 2. Jazda po Buku z du\ 2. model dwukoBowy z 2. Znoszenie boczne opon, prdko[ci, uwzgldnieniem dynamiki, 3. model dwukoBowy dla stanu 3. zmiana pasa ruchu, równowagi, 4. stateczno[ ruchu 4. nad  i podsterowno[ " dynamiczne zmiany nad- i " Zawansowane modele opon " przyspieszanie i hamowanie " Poprzeczne nachylenie dróg, podsterowno[ci, na Buku, " Geometria ukBadu " Modele o 3 i wikszej ilo[ci " nawierzchnie o kierowniczego, stopni swobody, niejednorodnej przyczepno[ci, " WpByw wiatru bocznego, " znoszenie opon w " WpByw kierowcy, warunkach po[lizgu " Modele kierowcy, wzdBu\nego, 5 dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski Obszar zainteresowaD teorii ruchu samochodu Y:DYNAMIKA PIONOWA Komfort jazdy i przyczepno[ Komfort jazdy i przyczepno[ PodukBady, podzespoBy i ich Interakcja z dynamik w warunkach ustalonych w warunkach nieustalonych charakterystyki wzdBu\n i poprzeczn 1. Odczuwanie drgaD przez 1. Wymuszenia dyskretne od 1. zawieszenie, 1. Przyczepno[ na nierównej czBowieka, dróg, drodze, 2. Funkcje transmitancji, 2. model zawieszenia wiartki 3. Modele dwuwymiarowe samochodu, 3. Kompromis midzy komfortem a przyczepno[ci " Odczuwanie drgaD o " SzczegóBy konstrukcyjne i " Nawierzchnie typu µ-split, nieustalonych parametrach, funkcjonalne zawieszeD, " Niesymetryczne wymuszenia " zawieszenia sterowane dróg, " PrzechyBy wzdBu\ne, " Modele trójwymiarowe 6 dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski 3 Inne przedmioty Inne przedmioty 2009-01-15 SiBy dziaBajce na samochód Ruch samochoduwynika z siB jakie na niego dziaBaj : " siB na styku opon z nawierzchni drogi: " reakcji pionowych, " reakcji stycznych wzdBu\nych: " wynikajcych z oporów ruchu, " wynikajcych z hamowania samochodu, " wynikajcych napdzania samochodu, " reakcji stycznych poprzecznych: " wynikajcych ze skrtu kol kierowanych, " wynikajcych z dziaBania siBy od[rodkowej, " siB bezwBadno[ci (masowych) " zwizanych z ruchem wzdBu\nym  podczas przyspieszania i hamowania, " zwizanych z ruchem po Buku  siBa od[rodkowa, " zwizanych z pionowymi drganiami samochodu " siB aerodynamicznych. " przede wszystkim poru wzdBu\nego przy wikszych prdko[ciach, W celu badania jak te siBy dziaBaj na samochód konieczne jest okre[lenie szczegóBowo podej[ciaw jaki sposób bdziemyto zagadnienie bada. dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski 7 SiBy przyczepno[ci SiBa poprzeczna decyduje o stateczno[ci i kierowalno[ci samochodu dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski 8 4 2009-01-15 SiBy przyczepno[ci  powody zmienno[ci Zmienno[ warto[ci wspóBczynnika µ zale\y od:  Stanu nawierzchni: sucha (ok. 0,8 ), mokra (ok.0,5), o[nie\ona (ok. 0,3).  Po[lizgu wzgldnego koBa podczas hamowania/przyspieszania (zakres od 0 do 1, z maksimum ok. 0,2),  MateriaBu i rodzaju bie\nika opony,  Innych czynników o mniejszym znaczeniu& . Zmienno[ nacisku pionowego F Z zale\y od:  DrgaD pionowych mas: " Resorowanej (nadwozie itd.) " Niereorowanych (koBa i masy przylegBe)  Zmian obci\eD pionowych powodowanych siBami bezwBadno[ci dziaBajcymi na nadwozie w czasie: " Hamowania, " Przyspieszania, " Jazdy po Buku. 9 dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski WpByw ograniczono[ci siB przyczepno[ci SiBa napdowa jest mniejsza od mo\liwej do uzyskania w danych warunkach siBy reakcji  siBy przyczepno[ci SiBa napdowa jest wiksza od mo\liwej do uzyskania w danych Moment napdowy warunkach siBy reakcji  siBy przyczepno[ci  nadmiar siBy napdowej rozpdza koBo, ale nie samochód 10 dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski 5 2009-01-15 WpByw ograniczono[ci siB przyczepno[ci Utrata stateczno[ kierunkowej lub poprzecznej 11 dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski Uproszczenia w opisie ruchu samochodu Ró\ne formy uproszczeD w analizie: " podziaB na obszary analizy, w których mo\na sprowadzi dynamik do jednego lub dwóch kierunków, " nieuwzgldnianie mniejszych wpBywów, " przybli\anie charakterystyk nieliniowych liniowymi, " redukcja punktów dziaBania siB, mas.. 12 dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski 6 2009-01-15 Uproszczenia w modelowaniu Model pBaski dwukoBowy SzczegóBowy model trójwymiarowy Model pBaski czterokoBowy Modelowanie spr\ysto[ci zawieszenia 13 dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski Uproszczenia w modelowaniu W reprezentacji pojazdu samochodowego jako pojedynczej masy, pojazd traktowany jest jako masa skupiona w [rodku ci\ko[ci pojazdu. Masa skupiona (w postaci punktu materialnego) wraz z odpowiednimi wBasno[ciami inercyjnymi (momentami bezwBadno[ci dla ruchów obrotowych) jest dynamicznie równowa\na do caBego pojazdu w aspekcie jego wszystkich ruchów, wszdzie tam, gdzie wBa[ciwe jest przyjcie zaBo\enia o traktowaniu pojazdu jako bryBy sztywnej. dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski 14 7 2009-01-15 Uproszczenia w modelowaniu RUCHOMY UKAAD WSPÓARZDNYCH ZWIZANY Z POJAZDEM z (ukBad poruszajcy si wraz z pojazdem) prawoskrtny ukBad wspóBrzdnych o pocztku È w [rodku ci\ko[ci pojazdu. x  ruch zgodny z kierunkiem jazdy, y  ruch prostopadBy do kierunku jazdy, z  ruch pionowy, Æ Æ przechyB poprzeczny Æ Æ (obrót wokóB osi x) (ang. roll velocity) ±  przechyB wzdBu\ny ± ± ± (obrót wokóB osi y) (ang. pitch velocity) È kt odchylenia (obrót wokóB osi z) (ang. yaw velocity) ± Æ zgodny z ISO 8855 dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski 15 Uproszczenia w modelowaniu ZMIENNE NIEZALE[NE OPISUJCE RUCH POJAZDU Zmiennymi opisujcymi ruch pojazdu s na ogóB: - prdko[ wzdBu\na - x & - prdko[ poprzeczna - & y - prdko[ pionowa - & z - prdko[ przechyBu poprzecznego - ± & - prdko[ przechyBu wzdBu\nego - & Æ & - prdko[ odchylania - È dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski 16 8 y x 2009-01-15 Uproszczenia w modelowaniu NIERUCHOMY UKAAD WSPÓARZDNYCH (INERCYJNY) przypadek ogólny Z z ¶ y · Y o x ¾ O X dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski 17 Uproszczenia w modelowaniu PAASKI NIERUCHOMY UKAAD WSPÓARZDNYCH (INERCYJNY) przypadek do analizy stateczno[ci Y pocztek ukBadu chwil. [r. skrtu umieszcza si zwykle w miejscu startu manewru. È  kt odchylenia È È È ³  kt  kursowy ³ ³ ³ ²  kt znoszenia pojazdu ² ² ² ´  kt skrtu koBa ´ ´ ´ O X dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski 18 9 c ´ y x ³ A È ² S v y R v s B b ± a b L 2009-01-15 Podstawowe zale\no[ci fizyczne SIAY I MOMENTY SiBy i momenty normalnie definiuje si jako dziaBajce na samochód. Dlatego dodatnia siBa w kierunku wzdBu\nym (kierunek x) skierowana jest do przodu pojazdu. Wszystkie pozostaBe siBy skierowane s równie\ zgodnie z zaprezentowanym wcze[niej ukBadem wspóBrzdnych. Przyjcie okre[lonej konwencji przyjmowania dodatniej i ujemnej warto[ci siB konieczne jest ze wzgldu na konieczno[ konsekwencji w formuBowaniu matematycznych równaD ruchu pozwalajcych modelowa ruch samochodu. DRUGIE PRAWO NEWTONA Podstawowym prawem na którym mo\na oprze podstawy analizy dynamiki samochodów jest drugie prawo Newtona. Prawo to stosowalne jest zarówno do ruchu postpowego jak i obrotowego. Dla ruchu postpowego: suma siB zewntrznych dziaBajcych na ciaBo w danym kierunku jest równa iloczynowi masy i przyspieszenia w tym kierunku = m Å" ax "Fx dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski 19 Podstawy modelowania Dla ruchu obrotowego: suma momentów zewntrznych dziaBajcych na ciaBo wzgldem danej osi jest równa iloczynowi momentu bezwBadno[ci wzgldem tej osi i przyspieszenia ktowego wzgldem tego kierunku. = Ixx Å"µx "M x Sposobem wizualizacji tego prawa jest szkic na którym w miejscu kontaktu danej bryBy ze [wiatem zewntrznym podstawiamy wymienione wcze[niej siBy. Wykonujemy wtedy schemat siB dla ciaBa oswobodzonego z wizów. Przedstawione równania formuBujemy dla ka\dego kierunku ruchu. dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski 20 10 2009-01-15 Podstawowe zale\no[ci fizyczne DziaB dyscypliny PrzykBad Podstawowe relacje m  masa, t  czas, F  siBa, J  moment bezwBadno[ci, É  prdko[ ktowa, rami v  prdko[ liniowa, przeBo\enie T(M)  moment, P - moc przeBo\enie * Éout Éout Éout Éout out  wyj[cie, out  wyj[cie, in  wej[cie in - wej[cie E - energia Schemat ciaBa swobodnego SiBy na styku ciaBa z otoczeniem Równowaga statyczna dla obrotu Relacja midzy siBami lub momentami siB dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski 21 Podstawowe zale\no[ci fizyczne Równowaga dynamiczna zamiast lub obrót (równanie ruchu) Jak dla równowagi statycznej ale dodane siBy masowe Odpowiednio[, promieD relacja promieD lub pozycja Relacje konstytutywne dla spr\yny dla tBumika Zwizki pomidzy siB i poBo\eniem dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski 22 11 MECHANIKA MECHANIKA 2009-01-15 Podstawowe zale\no[ci fizyczne Metoda Cz[ metody PrzykBad Zdefiniowanie podukBadów przez zdefiniowanie ich granic PodukBad 1 PodukBad 2 Zdefiniowanie wielko[ na SiBa poprzeczna granicach podukBadów SiBa wzdBu\na Prdko[ci na pBaszczyznie Zdefiniowanie parametrów PodukBad 1 masa podukBadów moment bezwBadno[ci Fizyczne zaBo\enia CiaBo sztywne, ruch pBaski Równania dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski 23 Jednostki Jednostki podstawowe ukBadu SI Metr (m) jest to dBugo[ drogi przebytej w pró\ni przez [wiatBo w czasie 1/299 792 458 s. Kilogram (kg) jest to masa midzynarodowego wzorca tej jednostki masy przechowywanego w Midzynarodowym Biurze Miar w Sèvres. Sekunda (s) jest to czas równy 9 192 631 770 okresom promieniowania odpowiadajcego przej[ciu midzy dwoma nadsubtelnymi poziomami stanu podstawowego atomu 133Cs (cezu 133). Jednostki pochodne (wybrane) Radian (rad) jest to kt pBaski zawarty midzy dwoma promieniami koBa wycinajcymi z jego okrgu Buk o dBugo[ci równej promieniowi koBa. Herc (Hz) jest to czstotliwo[ zjawiska okresowego, którego okres jest równy 1 s. Jednostka prdko[ci metr na sekund (m/s) jest to prdko[ liniowa, z jak poruszajcy si punkt przebywa drog dBugo[ci 1 m w czasie 1 s. Jednostka prdko[ci ktowej radian na sekund (rad/s) jest to prdko[ ktowa, z jak poruszajcy si po okrgu koBa punkt zakre[la Buk odpowiadajcy ktowi 1 rad w czasie 1 s. Jednostka przyspieszenia metr na kwadrat sekundy (m/s2) jest to przyspieszenie liniowe, przy jakim prdko[ liniowa zmienia si o 1 m/s w czasie 1 s. Jednostka przyspieszenia ktowego radian na kwadrat sekundy (rad/s2) jest to przyspieszenie ktowe, przy jakim prdko[ ktowa zmienia si o 1 rad/s w czasie 1 s. 24 dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski 12 dekompozycja ukBadu Wydzielenie prostszych ukBadów  Modelowanie fizyczne i matematyczne 2009-01-15 Jednostki Jednostki pochodne (wybrane) Jednostka momentu bezwBadno[ci kilogram razy metr do potgi drugiej (kg — m²) jest momentem bezwBadno[ci pobocznicy nieskoDczenie dBugiego walca, której masa jest równa 1 kg, a promieD 1 m. Niuton (N) jest to siBa, jaka w kierunku jej dziaBania nadaje masie 1 kg przyspieszenie 1 m/s2. Jednostka momentu siBy niutonometr (N — m) jest to moment siBy równej 1 N wzgldem punktu le\cego w odlegBo[ci 1 m od kierunku dziaBania siBy. Paskal (Pa) jestto ci[nienie wystpujce na pBaszczyznie o powierzchni 1 m², na któr dziaBa prostopadle siBa 1 N (rozBo\ona jednostajnie na caB powierzchni). D\ul (J) jest to energia równa pracy wykonanej przez siB 1 N w kierunku jej dziaBania, na drodze dBugo[ci 1 m. Jednostka udarno[ci d\ul na metr kwadratowy (J/m²) jest to udarno[, jak ma ciaBo o przekroju poprzecznym 1 m², którego zBamanie wymaga energii 1 J. Wat (W) jest to moc, przy której praca 1 J wykonana jest w czasie 1 s. 25 dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski Przeliczanie jednostek 1 km = 1000 m, Dane do teoretycznego obliczenia 1 godzina = 3600 s zapotrzebowania na paliwo Warto[ energetyczna paliwa i gsto[: 1 m/s = 3,6 km/h " benzyny: 1 g = przysp. ziemskie = 9,81 m/s2 34,2 MJ/litr 1360 litrów na ton 1 mph = 1,60934 km/h " oleju napdowego: Ci\ar 1 kg masy to 9,81 N 38,6 MJ/litr 1182 litrów na ton 1 obr/s = 2À rad/s = 60 obr/min 1 kW*h = 3600 kJ Sprawno[ silnika spalinowego: 1 J = 0,2388 cal 1kW = 1.3596 KM 1MPa = 10 bar = 9,87 atm =10.20 at = 145,04 PSI 26 dr in\. Grzegorz Zlaski dr in\. Grzegorz Zlaski 13

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
01 wiadomsci podstawowe
AVR Sygnał zegarowy – wiadomości podstawowe
2009 IV wykl 1 wiadomosci podstawowe
Wyk Podstawowe wiadomości z teorii błędów
10 Podstawowe wiadomości z onomastyki toponimia(1)
[Dr Bajda T ] Podstawowe wiadomości z zakresu nowego nazewnictwa związków chemicznych
VI Podstawowe wiadomosci z zakresu ochrony przeciwpozarowej
8 Podstawowe wiadomości o laserach
Podstawowe wiadomo¶ci o prawie
Andragogika podstawowe wiadomości o dyscyplinie

więcej podobnych podstron