2208634507

Adam Mickiewicz - Pan Tadeusz

W stęp Stanisław Pigoń

I.    Droga do epopei

Autor wstępu pisze jak dziwnym tworem dla współczesnych Mickiewiczowi był Pan Tadeusz. Dzieło rożni się od wcześniej powstałych Dziadów cz. III, czy też pieśni pieigrzymstwa polskiego i sonetów mickiewiczowskich. Jednak w tym okresie głód epopei zaspokajały jedynie powstające właśnie w tym czasie tłumaczenia Iliady i Eneidy, co ludziom nie wystarczało. Trzeba było przenieść ten gatunek na grunt polski. Autor zaznacza, ze za długo byłoby tłumaczyć dlaczego tak właśnie tęskniono do epopei, zaznacza jedynie, ze głód tego gatunku był faktem. Zaznacza też, ze dużą rolę w powstawaniu epopei odniosła „chęć psychicznego odprostowania się i podźwignięcia spod rumowisk haniebnie i tragicznie zwalonej państwowości." W atmosferze tego niedosytu epickiego dorastał Mickiewicz. Co miało wpływ na powstanie Pana Tadeusza? Przede wszystkim stosunek Mickiewicza do ziemi rodzinnej i do ojczyzny w ogóle, jego szczególny patriotyzm Obecnie odchodzi się od epiki w stronę liryki. Dzieje się tak dlatego, ze ludzie nie mają już kontaktu z przyrodą, naturą, co sprawia, że człowiek „traci zdolność zdziwienia przejmującego do głębi, przenikającego całą istotę." poeta-epik musi skojarzyć w sobie duszę mędrca z oczyma i temperamentem dziecka. W tym znaczeniu można o nim mówić, jak o człowieku pierwotnym Takim właśnie pierwotnym człowiekiem był Mickiewicz. Na ojczyznę patrzył oczyma dziecka. Często nawet pisząc o ojczyźnie sięga do związków rodzinnych:

Patrzę na ojczyznę biedną

Jak syn na ojca wplecionego w koło;

Czuję całego cierpienia narodu

Jak matka czuje w łanie bole swego płodu

Jego stosunek do ojczyzny można porównać do stosunku wrażliwego dziecka do nieszczęśliwych rodziców. Skąd u Mickiewicza taka miłość do ziemi ojczystej? Wychowywał się w Nowogródku - miasteczko, jednak tak małe, ze raczej przypominało wieś. Mickiewicz wychował się blisko natury, przyrody. Sielskość w jego utworach, opis ziemi, to głównie opisy ziemi jego łat dziecinnych. Dodatkowo ten rdzenny patriotyzm podsyciła w nim poniewolna tułaczka, rozłączenie z krajem Dlatego też jeden z dominujących motywów jego poetyckiej twórczości stanowi liryzm żalu.

Kraj lat dziecinnych! On zawsze zostanie Święty i czysty jak pierwsze kochanie Nie zaburzany błędów przypomnieniem Nie podkopany nadziei złudzeniem Ani zmieniany wypadków strumieniem

Należy też wspomnieć, ze Pan Tadeusz nie powstałby, gdyby me zjawiskowa pamięć plastyczna poety. Mickiewicz pamiętał wszystko, koloryt, rodzinnych stron, grę światłocienia, szczegóły ukształtowania terenu, strojów, tematów rozmów zaściankowych. Pamiętał o obyczajach i szczegółach krajobrazu rodzinnych stron. Nie tylko koloryt w dziele Mickiewicza zachwyca, ale także mełodyjność. Filareci uznawali, ze należy wiedzieć jak najwięcej o kraju rodzinnym, zarówno pod względem materialnym jaki i duchowym, obyczajowym Mickiewicza interesowało także w szczególny sposób wszystko to, co związane było bezpośrednio z zanikającą już epoką niepodległości.

II.    Narodziny poematu

Nie wiadomo kiedy i gdzie rozpoczął Mickiewicz pisanie Pana Tadeusza. Bohdan Zaleski, przyjaciel poety, wspomina, ze pomysł na napisanie utworu, a nawet sam jego początek sięga jeszcze 1831r. Jeśli nawet faktycznie tak było, to powstało wtedy tylko około stu pierwszych wersów. Poeta szybko zarzucił pisanie utworu i powrócił do niego dopiero w Paryżu (około listopada 1832r.). pisanie utworu zakończył Mickiewicz 131utego 1834 r. wielu badaczy zastanawia się, czy pomysł na treść poematu rozbłysną w świadomości Mickiewicza w

1