2808186050

Przypomnienie i rozszerzenie historii ..Gazety Olsztyńskiej"

Początki prasy w regionie należy sytuować w XIX wieku. Wtedy wypadki związane z powstaniem listopadowym i styczniowym aktywizowały miejscową ludność. Istnieją dokumenty świadczące o tym, że chłopi pomagali powstańcom.

Ważny dla prasy był rok 1877 - wydarzenia w Gietrzwałdzie (miejsce cudu maryjnego,

Matka Boska przemówiła do dwóch nastolatek po polsku).

Wcześniej niż Warmiacy swoje gazety i kalendarze mieli Mazurzy: „Poczta Królewiecka" (1817); „Przyjaciel Ludu Łęcki" (1842); „Gazeta Lecka" (1875).

Dokładnie 16 kwietnia 1886 roku wyszedł pierwszy numer „Gazety Olsztyńskiej". Początki gazety wiążą się z Janem Liszewskim (nauczyciel, zasłynął jako badacz kultury). Praktykę drukarską odbywał w Poznaniu u Jarosława Leitgebera. Tam poznał Seweryna Pieniężnego seniora.

Środki na wydawanie pisma lokalnego Liszewski otrzymał z 3 źródeł:

1.    Komitet Niesienia Pomocy Mazurom z Poznania;

2.    miejscowi chłopi warmińscy, m. in. Andrzej Samulowski z Gietrzwałdu;

3.    z Petersburga - petersburska Polonia, Józef Gąsiorowski przeprowadził kwestę i uzbierał 600 marek, które osobiście przywiózł do Olsztyna i przekazał na utworzenie pisma.

Przez pierwsze 5 lat „Gazeta Olsztyńska" była tygodnikiem, później wydawano ją 3 razy w tygodniu Pierwszy nakład, w 1886 roku, wynosił 180 egz. Liszewski roznosił je po Olsztynie. Zarabiał na utrzymanie ogłoszeniami kupców. Drugim źródłem utrzymania był handel dewocjonaliami (książeczki do nabożeństw, różańce).

Seweryn Pieniężny senior ożenił się z siostrą Liszewskiego, Joanną i przejął gazetę w 1891 roku, a po 3 latach całe wydawnictwo.

W1891 roku Pieniężny utworzył pierwszą organizację społeczną - Zgoda. Przystąpili do niej przede wszystkim mieszczanie olsztyńscy.

W1891 roku „Gazeta Olsztyńska" miała zaledwie 600 stałych abonentów.

Sytuacja medialna w Olsztynie była skomplikowana - naprzeciwko siebie stanęły gazety polskie i gazety wydawane przez Niemców, np. „Allensteiner Volksblatt”.

Gazety polskie w duchu niemieckim: „Nowiny Warmińskie", „Warmiak".

Zaczęły się procesy „Gazety Olsztyńskiej". Pierwszy w 1887 roku — wytoczył proboszcz ks. Herman Macherzyński. Gazeta skrytykowała jego działalność germaniZatorską (kazania miały być wygłaszane raz po polsku, raz po niemiecku, a on co niedzielę głosił po polsku), sąd skazał Pieniężnego na grzywnę w wysokości 200 marek.

W1904 roku zrewidowano redakcję i mieszkanie Pieniężnego w poszukiwaniu artykułów o charakterze polskim.

W1905 roku zmarł Seweryn Pieniężny senior, a redakcję przejął jego brat, Władysław. W 1914 roku pojawił się Seweryn Pieniężny junior, który praktykował pod okiem wuja. Po wybuchu wojny wszystkich wzięto do wojska. Wdowa po Pieniężnym seniorze, Joanna, postanowiła nadal wydawać gazetę. W ciągu 4 lat nie ukazała się tylko 2 razy. Sytuację uratował Stanisław Nowakowski, który również został wzięty do wojska, ale nie trafił na