4130653796

16 ARTYKUŁY

Gazety Polskiej, czy to (może nawet lepiej) na łamach prasy regionalnej”.

0    reakq'i władz państwowych (Min. Spraw Wojskowych) na ten artykuł pisał MŁ w następnym liście (7.12.1933): „Dzisiaj ukazał się mój artykuł W sprawie państwowej polityki bibliotecznej²² i już dzisiaj dał echa. Przed chwilą mianowicie otrzymałem telefon od adiutanta Gen. Kasprzyckiego. Gen. Kasprzycki, szef naszej kulturalnej propagandy wojskowej i zast. I Wiceministra, po przeczytaniu mego artykułu zwraca się do mnie z prośbą, aby mu dać zobrazowanie stanu b-tek na naszych kresach wschodnich. Za kresy te uważa: woj. wileńskie, białostockie, poleskie, wołyńskie, tarnopolskie, lwowskie, stanisławowskie oraz Łemkowszczyznę, a więc to terytorium, na którym jest mieszanka narodowościowa [...] Idzie o wszystkie typy b-tek, a więc zacząwszy od uniwersyteckich i w ogóle naukowych aż do «b-tek czytelń» [...] Otóż w związku z tym chciałbym Pana prosić o łaskawe przysłanie mi najesencjonal-niejszego materiału do zagadnienia b-tek na kresach [...] Bardzo bym też był zobowiązany, gdyby mi Pan rzucił coś [z] własnych uwag na temat zadań

1    możliwości b-tek kresowych [...] Myślę sobie, że gdyby Wojsko na serio zainteresowało się rolą b-tek na kresach, to i Pańska B-teka mogłaby może coś na tym skorzystać. Wszak rola i zadania b-tek są nie tylko charakteru kulturalnego, ale i polityczno-kulturalnego, rozważenie tedy możliwości wpływu odnośnej b-teki czy odnośnych b-tek musi leżeć w zakresie działalności naszej propagandy państwowej, która z natury rzeczy musi być nie tylko defenzywna, ale i ofenzywna”.

AŁ odpowiadał z Wilna 10.12.1933: „Literatura dotycząca bibliotek na północno-wschodnich ziemiach Polski jest bardzo uboga. Statystykę księgozbiorów podaje ostatnie dzieło wyd. przez MWRiOP Biblioteki Oświatowe²³ [...] Dla Wilna ostatnim słowem drukowanym są B-teki wileńskie (publikacja zjazdowa)²⁴. Dziesięciolecie 1919-1929 B-teki Uniw. opisał Lisowski w Księdze pamiątkowej ku uczczeniu rocznicy CCCL założenia Uniw. Wil.²⁵ [...] wreszcie rozprawka Rygla o rewindykacji²⁶ omawia ciągle nie załatwioną sprawę B-ki Uniw. [...] (Sowiety nie zwracają zbiorów Wilnu — na podstawie istnienia rzekomego sporu o nie między Polską a Litwą) [...] W Wilnie brak następnie wielkiej b-teki miejskiej [...] A prowincja wymaga ustawy o b-kach gminnych. Wreszcie najbliższą korzyść ewentualną B-ki Uniw. w Wilnie [...] wyobrażałbym sobie w postaci pomnożenia naszych zbiorów literaturą naukową zachodnioeuropejską. Łatwo tę rzecz uwypuklić: do r. 1919 byliśmy b-ką o celach politycznych i nie uniwersyteckich; po r. 1919 nabyliśmy drogą kupna ok. 16.000 tomów książek i czasopism tylko! Według starej maksymy potrzebujemy: pieniędzy, pieniędzy, pieniędzy (czyli dotacji nadzwyczajnej). Jeśli z tych postulatów Pan Dyrektor byłby łaskaw w Swej akcji coś uwzględnić, Wilno będzie wdzięczne, a ja przede wszystkim”.

“ „Gazeta Polska" 1933 nr 336.

²³    Śpi* na dzień 1 stycznia 1930 r. oraz tablice statystyczne. Warszawa 1932.

²⁴    Biblioteki wileńskie. Praca zbiorowa pod red. A. Łysakowskiego. Wilno 1932.

²⁵    S. Lisowski: Uniwersytecka Biblioteka Publiczna w Wilnie w latach 1919-1929. W: Księga pamiątkowa ku uczczeniu 350. rocznicy założenia i 10. wskrzeszenia Uniwersytetu Wileńskiego. T. 2. Wilno 1929.

S. Rygiel: Rewindykacja bibliotek polskich z Rosji „Książka" 1922 nr 8/12 a. 377-380.