4000865035

Przykłady zmian o podłożu we w n ąt rzsyste m owym

„W drodze kontekstowych przewartościowań słów pełnoznacznych powstała znaczna część polskich wyrazów funkcyjnych, zwłaszcza spójników.

•zarówno - początkowo przysłówek o zn. 'jednakowo, w tym samym stopniu, bez różnicy', np. „Blada śmierć nogą zarówno kołacze w ubogich chaty i królów pałace" „Punktem wyjścia zmiany kategorii gramatycznej musiały być bardzo dla wyrazu typowe konteksty: zarówno x, jak y; zarówno x i y, por. „U śmierci zarówno wielki jak i mały" (s. 172)

Funkcję przysłówkową pełnił też dzisiejszy spójnik przeciwstawny:

• natomiast. „Jeszcze w połowie XIX w. trafiają się przykłady zdań, w których wyraz znaczy - zgodnie zresztą ze swą strukturą - 'na to miejsce, na tym miejscu', np. „Żadną miarą nie mógłbym choć jednego słowa przemienić i natomiast położyć". Czart. Myśli 157 Dor. (...) Punktem wyjścia zmiany funkcjonalnej natomiast były określone jego połączenia, np. pozycja po spójniku i (i na to miast 'i na to miejsce', zamiast tego'), np. „Trzy stare topole (...) ścięto i natomiast świeży gaik zasadzono" Dzierzk. Pow. II, 198, Dor. Spójnik łączny mógł w takim kontekście ulegać elipsie i wówczas funkcję jego przejmował pierwotny przysłówek" (s. 173).