4672949066

TESTAMENT MOJ

Utwór powstał na przełomie lat 1839 i 1840 w Paryżu. Poeta, chory na gruźlicę. pisał w przeczuciu śmierci, dokonując rozrachunku ze swoim życiem.

Testament w tytule utworu sugeruje ostatnią wole piszącego. Poeci me piszą w testamencie o dobrach matenainych i Słowacki w wierszu pozostawił majątek duchowy, myśli, uczucia, ideowy program.

.Ja" liryczne to sam poeta... .Żytom, cierpiałem, płakałem', który przypomniał w wierszu emigracje, miłość do matki, własne poświecenie. Jego wypowiedź to wyznanie. Utwór przynależy do liryki zwrotu do adresata, a także liryki apolu. bowiem Słowacki ma adresata: .wy'. Przemawia do przyjaciół: .wy. coście mnie znali'. ale później krąg odbiorców słów sie poszerza: .zjadacze Chleba", .żywi*. Można sadzić, ze słowa te sa skierowane do społeczeństwa. narodu, całej ludzkości. Om sa właściwymi adresatami. Poeta użył alegorycznego obrazu: (tonący okręt - katastrofa ojczyzny).

Tostamcnt mój zbudowany został z dziesięciu strof czterowersowych. pisanych trzynasto-zgłoskowcem. Intonacja wersowa została podporządkowaną składniowej. Wyrażeniu uczuć służyło zastosowanie przenośni, przerzutni. apostrof oraz wyraźnych powiązań miądzyzda-niowych. np. spójników .ale", .lec:'. W potocznym rozumieniu słowa testament pojawia Sie wyrażenie .ostatnia wola'. Ostatnia wola Słowackiego to przekazanie narodowi programu ideowego, który powinien przyjąć do realizacji:

-    mech żywi me tracą nadziei:

-    przed narodem niech niosą oświaty kaganiec (symbol prawdy i dobrego postępowania):

-    mech sa zdolni poświecić sie dla Ojczyzny:

-    poezja zmieni .zjadaczy Chleba" w .aniołów" - puenta: odrodzenie narodu.

LEOPOLD STAFF

Żył w latach 1878-1957. Urodził sie we Lwowie. Studiował prawo, a następnie filozofie i romanistyke na Uniwersytecie lwowskim. Działał w Kółku literackim i uczestniczył w wydawaniu pisma .Młodość'.

Podczas okupacji hitlerowskiej Staff przebywał w Warszawie. 8rał udział w powstaniu warszawskim. Poeta pisał na przestrzeni a z trzech epok literackich: Młodej Polski. Dwudziestolecia Międzywojennego i Współczesności. Najważniejsze zbiory poetyckie Staffa to: Sny

0    potedze (1901). Dzień duszy (1903). Ptakom niebieskim (1905). Ga>aź kwitnącą (1908). Uśmiechy godzin (1910). Wysokie drzewa (1932), Wiklina (1954). 6yt również tłumaczem. Za swoją prace literacka otrzymał tytuł doktora honons causa Uniwersytetu Warszawskiego

1    Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Staff zmarł w Skarzysku-Kamiennej.

ODYS

Jest to wiersz o ludzkim życiu. Poeta piekme mówi o tym. ze każdy z nas popełnia błędy i cierpi. Nie należy sie tym jednak niepokoić - w życiu łatwo jest zejść z dobrej, właściwej drogi i na pewno każdemu z nas to sie zdarzy. Trzeba jednak wytrwale iść naprzód, naprawiać błędy, szukać właściwych rozwiązań. Zazwyczaj bywa tak. ze osiągamy zupełnie inne cele niz te. do których dążymy - to także właściwość życia ludzkiego. Poeta stwierdza, ze to nic me szkodzi. Ważne, by zyć. poznawać, cieszyć sie z tego. co udało sie zdobyć.

Podmiot liryczny występuję tu w roli nauczyciela, doradcy, jest człowiekiem mądrym i doświadczonym. zna życie i świat, wypowiada piekne. zawsze aktualne (majace znaczenie) prawdy. Zwraca sie do każdego z nas: .Niech cte nie niepokoją'.

Poeta stwierdza:

.Każdy z nas jost Odysom,

Co wraca do swe; Itaki’.

Chce przez to powiedzieć, ze każdy z nas wędruje przez życie, każdy szuka swojej ojczyzny. a wiec wartości, które sa dla mego najważniejsze, tworzy swój własny świat, który zna i kocha. Całe życie staje sie wielkim powrotem - najpierw wyobrażamy sobie, w jaki sposób chcielibyśmy żyć. a potem staramy sie zrealizować te marzenia. Po drodze napotykamy trudności, przeciwieństwa losu. niebezpieczeństwa, tak jak Odyseusz. Czasem dotkliwie cierpimy, ale trzeba przezwyciężyć smutek i ruszać dalej w drogę. W końcu, tak jak Odys. zdobędziemy własna Itakę - zrealizujemy marzenia i wyobrażenia o życiu.

Poeta sięgnął po mit o wędrówce Odyseusza spod Troi do rodzinnej Itaki, ponieważ starał sie ukazać pokazać prawdy zawsze aktua:ne. ponadczasowe. Odysem w wierszu może być każdy, a wędrówka mitologicznego bohatera jest metaforą (przenośnia) ludzkiego życia. Itaka staje sie symbolem celu. do którego dążymy, realizacji marzeń, wyobrażeń, zamierzeń.

Wiersz składa sie z trzech czterowersowych strof. W dwu pierwszych strofach wszystkie wersy liczą po siedem sylab. W ostatniej przeważają wersy ośmiosylabowe. Poeta zastosował rymy krzyżowe, ale w pierwszej i drugiej strofie rymują Sie wers drugi z czwartym: błędy - wszędy, śmiało - chciało. W strofie trzeciej mamy regularny rym krzyżowy: napisem -Odysem, taki - Itaki.

WISŁAWA SZYMBORSKA

Urodziła sie 2 VII1923 r. w Bninie koło Kórnika, gdzie jej ojciec był zarzadca majątku hr. Zamoyskiego. Zmarła w 2012 r. w Krakowie. Od 1931 roku zamieszkała wraz z rodzicami i siostra w Krakowie. Tu ukończyła Gimnazjum Sióstr Urszulanek, a nastepme studiowała filologie polska i socjologie na Uniwersytecie Jagiellońskim. Zmarła 1II 2012 r. w Krakowie.

Podczas II wojny światowej przebywała w Krakowie, m.in. w 1943 roku pracowała jako urzędniczka na kolei, aby umknąć wywozu do Niemiec.

Swoje wiersze zaczęła publikować w prasie w 1945 r. Przebywała juz wówczas w kręgach krakowskich artystów: poetów, pisarzy, ludzi teatru. 8yła zona poety Adama Włodka, a później jej towarzyszem życia był pisarz Kornel Filipowicz.

W latach 1953-1981 była członkiem zespołu redakcyjnego pisma .Zycie Literackie', w którym redagowała dział poezji oraz rubrykę .Lektury nadobowiązkowe'. Felietony pod tym samym tytułem publikowała od 1993 roku na łamach .Gazety Wyborczej'. Jest laureatka wielu nagród literackich, m.in. Miasta Krakowa. Ministra Kultury I Sztuki za wybitna I oryginalna twórczość poetycka. W uznaniu niezwykłego talentu została uhonorowana w 1996 r. przez międzynarodowe jury literacka Nagroda Nobla.

Wisława Szymborska jest poetka obserwującą ludzi i sama siebie z filozoficznym, a często ironicznym dystansem. Jej wiersze zwracaja uwagę precyzja doboru słów i przemyślana budowa, a także głębia filozoficznych rozważań o naturze świata.

Twórczość: na/wazniejsze tomiki wierszy: Dlatego żyjemy (1952). Pytana zadawane sobie (1954). Wółame do Yeti (1957). Sól (1962). Wiersze wybrane (1964). Sto pociech (1967). Wszelki wypadek (1972). Wielka iczóa (1976). Ludzie na moście (1986). Koniec i początek (1993). Widok z ziarnkiem piasku (1996). Chwila (2002). Dwukropek (2005). Tutaj (2009).

GAWĘDA O MIŁOŚCI ZIEMI OJCZYSTEJ

Gawęda to gatunek prozy o swobodnej kompozycji I częstych zwrotach narratora do słuchaczy. Wzorem dla gawędy literackiej było ustne opowiadanie. 8ywaja także utwory poetyckie o cechach gawędy. Wiersz Wisławy Szymborskiej zalicza sie do liryki patriotycznej.

273