4672949118

168 Wiedza o języku

ZWIĄZKI WYRAZÓW W ZDANIU

Związek zgody	Związek rządu	Związek przynależności
Kubuś Puchatek i 1 •)W *>TU Mdr/edny, okioUm <Anil*+y	<fl»' książka koleżanki i i •)tu myiu fcr. tiirimf <4k»Intcy	Ml* wesoły bardzo i i •yiu •)«» mJnt&r/. ęodrtc^n,. olmlwn olmUMO
pod«/a% odmiany obydwa wyrazy zgadzają sic ze sofy pod względem przypadka. liczby i rodzaju	niezależnie od zmian, jakim ulega człon nadrzędny (określany). wymaga on użycia wyrazu podrzędnego (określającego) zawsze w określonym przypadku, liczbie i rodzaju	człon podrzędny (określający) jest nieodmienny lub jest wyrażeniem przyimkowym
Składnia zgody - zależność form wyrazu określającego, polegająca na ich dostosowaniu za każdym razem do formy rzeczownika określanego pod względem przypadka. liczby i rodzaju.	Składnia rządu - wyraz, określany wymaga jednej, szczególnej, jedynej formy wyrazu określającego.	Składnia przynależności -jeden z członów związku jest nieodmienną częścią mowy lub wyrażeniem przyimko-wym.
i : Aby sprawdzić, w jakim związku pozostają wyrazy w zdaniu, należy; a)    dokonać rozbioru logicznego zdania, wyodrębnić związki i określić wyraz nadrzędny (określany) i podrzędny (określający); b)    jeśli podczas odmiany obydwa wyrazy zmieniaj* końcówki i dopasowuj* się do siebie, jest to związek zgody; c)    jeśli wyraz, nadrzędny zmienia końcówki, a wyraz, podrzędny pozostaje w tej samej for* mic, jest to związek rz.idu: d)    jeśli wyraz podrzędny to wyrażenie przyimkowc lub nieodmienna część mowy, jest to związek przynależności.

WYRAZY POZA ZWIĄZKAMI

Część mowy	Rola w wypowiedzi	Przykład
wołacz.	służą ukierunkowaniu wypowiedzi	Pójd/iony do kina. Kasiu, jutro!
wykrzykniki	podkreślenie emocji	A<A jakgnąro!. Otb, jak nudno!
zwroty i wyrazy wtrącone	uzupełnienie wypowiedzi	Pawełjot. moim /daniem. buhajem
różne	wyrazy, za pomocą których charakteryzujemy stosunek mówiącego do treści zdania	na pewno, napntwdf. oe/ywiSne

ORTOGRAFIA

PISOWNIA „RZ”

Zasady	Przykłady
gdy w wyrazach pokrewnych zachod/i wymiana r : rz	dworzec: dworca. karz(: kara/, lekarz: IzLirarco. marzec: morowy, pierze .-pióro. wierze: wara
po spółgłoskach: b. d. g, eh. j, k, p. t, w " yi-i i ki: kształt, pszczela, pszenic,!. wszyscy	Irzoza, drzwi, ffzecznołł. chrzest, ołwjrzzł. krzyk, przysmak, trzepak. dojrzały. wrzucił
ar/. > rz. ... w zakończeniach rzeczowników rodzaju męskiego (polskich i spolszczonych)	kominiarz, pieśniarz. kory tarz, rycerz. koł nierz. nietoperz

PISOWNIA „Ż”

Zasady	Przykłady
gdy w wyrazach pokrewnych zachodzą wymiany: ż : z ż : s ż : li * ■ R ż : dz ż : ż	każf: kazał, porażka : poraził Niżsi: Nisko, mężczyzna : męski. rtiżsj: nisko, tr pobliżu: Nisko, zuyafżał: zwycięstwo drużyna: druh łżs: łgał. spostrzeżenie: spostr/sgał. ważył: u-aga. wzdłuż : długi, mrużył: mrugnięcie mosiężny ; mosiądz wożę: woźnica
w zakończeniach wyrazów, gdy, Jf, „że" są partykułami	skądże. jakże. «7odeże. sbosistż, także
•i/ w zakończeniach rzeczowników	bafftż, witraż, psj/aż. makijaż, rrportaż. wojaż

PISOWNIA „U"

Zasady	Przykłady
na poc/.itku wyrazu wyjątki: łomy. ów, ómzesty	ułisa. ubiory, ustrój, układ, urok
zawsze na końcu wyrazu	(łdopcu. psu, kr/sflu
w zakończeniach rzeczowników i przymiotników -un. -unk.i, -utick. -ulec, -utki, -unia, -usia, -uszek, -usi, -uch	opirkun. zwiastun, piastunka, opiskunka. rysunek, wiz/mnek. hamulce, kngtulee. malutki, szczuplutki. lubunia, córunia. wnusia, rnilusia. maluszck, Tadsuszek, malusi, miłusi. staruch, pastuch
w zakończeniach czasowników typu: malować, gotować, próbować w formach czasu teraźniejszego	matuję, miłujesz, maluje, malujemy, malujecie, matują