4672949077

WIEDZA O JĘZYKU

związek rządu
W tym związku czasownik łączy się z rzeczownikiem lub wyrażeniem przyimkowym w funkcji dopełnienia, a ukie rzeczownik z innym rzeczownikiem lub wyrażeniem przyimkowym. Czasem przymiotnik z rzeczownikiem.	Wyraz nadrzędny decyduje o formie gramatycznej wyrazu podrzędnego.
przeglądam (co?) album	czasownik i rzeczownik w funkcji dopełnienia
widzimy (kogo?) Karola	czasownik i rzeczownik w funkcji dopełnienia
rozmawialiśmy (o czym?) o filmie	czasownik i wyrażenie przyimkowe w funkcji dopełnienia
wiersz (czyj?) poety	rzeczownik w mianowniku i rzeczownik w dopełniaczu
godny (czego?) zaufania	przymiotnik i rzeczownik

związek przynależności

W tym związku czasownik łączy się z przysłówkiem. zaimkiem przysłownym. imiesłowem przysłówkowym lub wyrażeniem przyimkowym w funkcji okolicznika.	Najczęściej wyraz podrzędny (określający) jest wyrazem nieodmienny m.
biegitf (jak?) szybko	czasownik i przysłówek w funkcji okolicznika
przysiadł sif (gdzie?) tam	czasownik i zaimek przysłowny w funkcji okolicznika
szedł (jak?) gwiidiąc	czasownik i imiesłów przysłówkowy współczesny w funkcji okolicznika
wracamy (gdzie?) do domu	czasownik i wyrażenie przyimkowe w funkcji okolicznika
idf (po co?) po ksujikf	czasownik i wyrażenie przyimkowe w funkcji okolicznika
przyszedłem (po co?) potlzifkonać	czasownik i bezokolicznik w funkcji okolicznika

■ ANALIZA GRAMATYCZNO-LOGICZNA ZDANIA POJEDYNCZEGO

Dowódcy rzymskich legionów często przemawiali do swoich żołnierzy.

/    X

grupa orzeczenia    grupa podmiotu

dowódcy - rzeczownik. M. I. mn. r. męskoosobowy rzymskich - przymiotnik. D. I. mn. r. niemęskoosobowy legionów - rzeczownik. D. I. mn. r. niemęskoosobowy

SKŁADNIA ««»

■> .„JM//

często - przysłówek

przemawiali - czasownik 3 os. I. mn. r. męskoosobowy. czas przeszły, tryb orzekający, sir. czynna, niedokonany do - przyimek

twoich - zaimek przymiolny; I). I. mn. r. męskoosobowy iolnicrzy - rzeczownik; D. I. mn. r. męskoosobowy

	co robili?
dowódcy (podmiot) -	► przemawiali (orzeczenie)
T czego?	kiedy? | do kogo?
legionów (pr/ydawka dopełń uc/owa)	często (ok. czasu) do żołnierzy (dopełnienie)
jakich?	czyich?
T	T
rzymskich (pr/ydawka przymiotna)	swoich (pr/ydawka przymiotna)

dowódcy przemawiali - zw. zgody -> zw. główny dowódcy legionów - zw. rz.jdu rzymskich legionów - zw. zgody przemawiali często - zw. przynależności przemawiali do żołnierzy - zw. rzqdu swoich żołnierzy - zw. zgody

■ CZĘŚCI ZDANIA - CHARAKTERYSTYKA

POOMIOT

Podmiot główna część zdania, nazywa osobę, rzecz, zjawisko, o których orzeka orzeczenie.

Podmiotem jest najczęściej rzeczownik w mianowniku (podmiot gramatyczny), niekiedy rzeczownik w dopełniaczu, rzadziej w celowniku podmiot logiczny). Zdarza się. ie podmiotem w zdaniu jest:

•    przymiotnik, np. Chory leży w łóżku.

•    imiesłów przymiotnikowy, np. Poimy nic są tu mile widziani.

•    liczebnik, np. Siedem to szczęśliwa liczba.

•    zaimek, np. £>a był świadkiem wypadku.

•    czasownik w bezokoliczniku, np. Pływać jest przyjemnie.

W niektórych zdaniach podmiot nie występuje w ogóle:

I. W zdaniach z podmiotem domyślnym, w których podmiot nie występuje, ale potrafimy go wskazać (domyślić się) na podstawie końcówki osobowej czasownika lub kontekstu, np. Wyjechaliśmy na długie wakacje, (my)