20396 P1100127

142 MARTA WŁODARCZYK

forma mianownika, gdy tymczasem ‘od’ łączy się rzeczownikiem w dopełniaczu. W przypadku użycia polskiego przyimka i zachowania norm deklinacji, obowiązujących także nazwy własne, tekst brzmiałby: „od Armaniego”, a to utrudniłoby zachowanie rytmu (występuje zbyt duża ilość sylab) i rymu. Należy też zauważyć, iż wtręty anglojęzyczne są świadectwem naszych czasów i można je tu traktować jako rodzaj nowomowy.

Poza tym używanie przez autora Generation „TI” nienor-matywnej leksyki klasyfikuje go jako pisarza postmodernistycznego na co swego czasu zwracała uwagę Jadwiga Szymak-Reiferowa:

Niemal programowo posługiwać się będą wulgaryzmami autorzy kontestacyjnej w swoich intencjach prozy postmodernistycznej ostatniego dziesięciolecia, dla której rosyjska krytyka znalazła termin „czemucha”. Niemałą rolę odgrywa tu także potrzeba odzwierciedlenia zmian w języku potocznym²⁰.

Wiktor Pielewin czerpie ze wszystkich warstw języka — posługuje się zarówno żargonem, wulgaryzmami, profesjonalistami, jak i cytatami z Biblii. Często wykorzystuje także zapożyczenia z języka angielskiego. To wszystko pozwala mu zbudować oryginalną i ciekawą kompozycję. Każdy z elementów języka w Generation „TI” ma swoje uzasadnienie. Wiktor Pielewin, budując reklamę literacką, nie wyrzeka się ani związków z literaturą, ani z rzeczywistością. Realność w języku powieści to przede wszystkim anglicyzmy i wulgaryzmy, zaś elementy intertekstualne wskazują na powiązania z kulturą. Kształt reklamy wynika zatem z umiejętnego połączenia elementów profanum i sacrum.

Dokonana analiza przykładów — sloganów reklamowych w Generation „II" w wersji rosyjskiej i polskiej pozwala na wyciągnięcie pewnych wniosków:

1. grupa haseł reklamowych, wykorzystujących związki frazeologiczne, porzekadła czy przysłowia, ma na celu wprowadzenie rekomendowanego produktu na rynek w sposób intrygujący i dowcipny. Wiktor Pielewin umiejętnie operuje bogatymi zasobami języka rosyjskiego. Tłumaczka staje zaś na wysokości zadania, po-

²⁰ J. Szymak-Reiferowa, Żargontzmy I obscena w tłumaczeniach poezji J. Brodskiego, [w:] Współczesny Język polski I rosyjski. Konfrontacja przekładowa. Warszawa 1997.

dejmując grę słowną. Wspomniany już przykład reklamy prezerwatyw: „Man ąa yą aji” — „Złoty interes” wskazuje na trafność skojarzeń i doboru materiału na gruncie języka przekładu.

2. elementy intertekstualne, użyte przez rosyjskiego autora, nadają tekstowi koloryt narodowy, co w polskim wariancie zostało uwzględnione dzięki odpowiednio dobranym tłumaczeniom i odniesieniom do przypisów. Interesującym przykładem substytucji jest tłumaczenie stylizacji na czastuszkę - formę charakterystyczną dla folkloru rosyjskiego - przez nawiązanie do polskiej przyśpiewki, czyli krótkiej piosenki ludowej mającej charakter obrzędowy. Podsumowując powyższe rozważania chciałabym zauważyć, iż reklama literacka, prezentując produkt wymyślony, jest z nim związana w sposób czysto formalny. Ma ona niezależny charakter, a wykorzystane środki nie są objęte ochroną patentu agencji reklamowej. Daje to większe możliwości przekładu, np. termin „dyskonto” zostaje zamieniony określeniem „leasing”, ale nie narusza to budowy i wymowy sloganu, co w przypadku rzeczywistej reklamy konkretnego produktu mogłoby doprowadzić do zafałszowania obrazu.

PE3IOME

B craTbe Mapra Bjio^apnHK nem 3arjiaBHeM „PeicnaMa b xyao»ecrrBeHHOM nepeBoae Ha MaTepnajie Generation „77” Bmcropa riejieBHHa” 3aTparHBaeTca npoSjieMa peioiaMHux cjioraHOB, noMemeHHbix b xyAO»ecTBeHHOM TCKCte. BHHMaraibHbift npocMarp npHMepoB peicnaMbi no3BOJiaer HaM Ha3Ban> hx (JjyHKUHH b poMane h yKa3an> Ha bo3MOhchocth nepeBoaa Ha nOJIbCKHfl B3LIK.