Kultura sama w sobie jest związana z pojęciem „kultywacji” czyli uprawą roli, chodzi tu o ustawiczną pracę, która miała charakter pokoleniowy.
1. Cywilizacja - pochodzi od słowa cml- obywatel cmlis - obywatelski cmtas -miasto. Cywilizacja jest związana z techniką. Jest sposobem budowania różnych przedmiotów, związana z polityką, natomiast kultura bardziej jest związana ze sferą duchową. Cywilizacja związana jest również z życiem społecznym (Alfred Weber) tam gdzie jest społeczeństwo jest również cywilizacja. Dla Spengela cywilizacja jest ostatnim stadium kultury. Rozwinięcie się cywilizacji względem Spengela jest upadek kultury.
Władysław Tatarkiewicz - cywilizacją jest to wszystko co ludzie stworzyli w celu polepszenia warunków życia i co wielu ludziom jest wspólne. Cywilizacja jest po części duchowa a po części materialna.
2. Kultura - są to przeżycia, czynności poszczególnych ludzi, którzy stworzyli cywilizację i z niej korzystają. Jest to stan subiektywny. Kultura ma bardziej charakter jednostkowy, natomiast cywilizacja charakter grupowy.
Jest to proces w którym ludzkość jako całość współtworzą cechy które są ludzkie. Są to cechy specyficzne. Kulturę nabywamy od swojej rodziny. W sensie gatunkowym, jednostkowym. Proces nabywania kultury trwa od momentu gdy człowiek stał się człowiekiem w sensie biologicznym trwa do momentu życia każdej jednostki.
1. Indywidualny - związany z jej narodzinami jako jednostki społecznej, kulturowej. Proces wolniejszy.
a) Ok. 5 min lat temu pojawił się Australopitek w Afryce
b) 3 min lat temu Homohabilis - człowiek zręczny. Forma przejściowa między typowo zwierzęcej a tej typowo ludzkiej. Pierwsze zachowania kulturowe, stworzył pierwsze narzędzia.
c) 2 min lat temu pojawia się człowiek wyprostowany, potrafi posługiwać się ogniem. Ze względu na wyprostowana postawę łatwiej mu wykonywać narzędzia. Ogień umożliwia przejście na innego typu pożywienie - polegające na obróbce termicznej. Zachowania powtarzalne, funkcjonowania grupy społecznej, związane z obyczajami kulturowymi. Rozszerzyło się jego terytorium, mógł iść tam gdzie temperatura była niesprzyjająca.
d) Ok. 250 tys. lat temu pojawia się Homo Sapiens i Homo Sapiens Neandertalski. Homo Sapiens wygrał walkę z Neandertalczykiem - musiał ustąpić ze względów biologicznych. Neandertalczyk był bardziej zaangażowany kulturowo. Homo Sapiens szybko to nadrobił. Duża pojemność mózgu już po urodzeniu. Zdolność poruszania dwunożnego. Uwolnienie rąk od zdolności motorycznej. Brak owłosienia na ciele. Zmiana budowy krtani - człowiek jest w stanie porozumiewać się. Rozwój myślenia przyczynowo - skutkowego. Powstanie pewnych więzi opartych na kooperacji - współdziałaniu. Im liczniejsza grupa tym potencjalnie bujna kultura. Świadomość jako sposób przystosowania człowieka. Jest to myślenie o sobie w kontekście świata. Związana ze samoświadomością.