5125071326

Definicja ta zrównuje pojęcia kultury i cywilizacji, co w szerokim sensie jest jak najbardziej uprawomocnione, zwłaszcza w kontekście powyższej definicji. Natomiast każdy z tych terminów ma swoją węższą konotację, która pozwala na rozróżnienie pojęć z punktu widzenia tego, co bardziej akcentujemy. Profesor Tatarkiewicz zaproponował bowiem, aby przez cywilizację rozumieć wszystko to, co stworzyła ludzkość i dodała do natury w celu polepszenia życia, kultura natomiast to przeżycia i czynności poszczególnych ludzi, którzy wytworzyli cywilizację i z niej korzystają, czym różnią się od ludzi pierwotnych. Wynika z tego, że cywilizacja dotyczy raczej ogółu wytworów, jest pojęciem, które zbiera całość działalności ludzkiej, natomiast kultura jest raczej zbiorem poszczególnych efektów działalności jednostek. Poza tym z tego punktu widzenia cywilizacja ma charakter niejako nadbudowy nad światem naturalnym, stanowi narzędzie do lepszego odnalezienia się i radzenia sobie w środowisku, podczas gdy kultura ma raczej charakter bogactwa duchowego, świadczy o wyższości egzystencji ludzkiej nad życiem przyrodniczym.

Swoistość kultury wynika z jej specyficznych cech, zatem można przyjąć definicję określającą przede wszystkim cechy. Taką definicję proponuje Melville Herskovits, stwierdzając, iż specyfika kultury polega na tym, że:

1.    Kultura jest czymś wyuczonym, w przeciwieństwie do wrodzonych instynktów.

2.    Kulturę tworzą elementy biologiczne, środowiskowe, psychiczne i historyczne ludzkiej egzystencji.

3.    Kultura jest zorganizowana.

4.    Kultura jest wieloaspektowa.

5.    Kultura jest dynamiczna, jedyne, co w niej stałe, to sam fakt jej rozwoju.

6.    W kulturze występują prawidłowości

7.    Jest ona narzędziem przystosowania się człowieka do środowiska, w którym żyje.

Powyższa definicja stara się znaleźć istotę kultury, poprzez wskazanie jej najważniejszych cech. Nie jest ona natomiast nastawiona na wskazywanie efektów, jak definicja Tylora. Widać zatem dwa możliwe podejścia do kultury: jedno akcentujące jej cechy, starające się ująć to, co w niej najważniejsze, oraz drugie, określające ją poprzez jej wytwory i przejawy, badające ją nie poprzez procesy zachodzące wewnątrz kultury, ale raczej poprzez jej wytwory, co jest tym łatwiejsze, że kultura najczęściej zapośredniczona jest przez symbole,

Strona

11