5020057386

Pojęcie organu państwowego.

W państwie demokratycznym naród sprawuje władzę bezpośrednio lub poprzez organy państwowe. Organy nie stoją więc ponad, czy obok suwerena, ale zobowiązane samowykonywać jego wolę.

Organ państwowy (od łac. organum - narzędzie) to celowo zorganizowany i wyraźnie wyodrębniony zespół ludzi i środków, utworzony i działający na podstawie prawa, wykonujący w imieniu państwa określone zadania i mogący dla ich realizacji korzystać ze środków władczych i stosować przymus państwowy.

Z pojęciem organu państwowego wiąże się pojęcie

1.    Kompetencji (od łac. conrpetsnłin - odpowiadniość, zgodność) oznaczającej wynikającą z przepisów prawa zdolność organu państwowego do stosowania prawnie określonych środków działania służących realizacji jego zadań. Kompetencja nic jest tylko uprawnieniem, z którego organ państwowy może skorzystać, ale nakłada na niego obowiązek podjęcia określonych działań w sytuacjach prawem przewidzianych. Kompetencji organu państwowego nie można domniemywać. Zawsze powinna mieć ona podstawę w normie konstytucyjnej lub ustawowej.

2.    Funkcji, które należy rozumieć jako zespół skutków, głównie prawnych, jakie w określonej sferze rzeczywistości wywoływane są działaniem organu państwowego. W tym ujęciu funkcje to nic innego jak nąjwaźniejsze kierunki działalności danego organu.

3.    Formy działania - są to postacie prawne aktów, za pomocą, których realizuje on swoje lunkcje, korzystające przysługujących mu kompetencji.

Należy podkreślić, że wbrew formułowanym niekiedy opiniom żadne z tych trzech pojęć związanych z organem państwcrwym nie jest nadrzędne wobec pozostałych. Jedna funkcja organu państwowego może np. być realizowana w różnych formach, przy wykorzystaniu wielu kompetencji, a z kolei jedna forma działania obejmująca kilka kompetencji może prowadzić do realizacji kilku funkcji

Funkcje organu państwowego wypełniane są przez ludzi, których działania mogą być zarachowane na rzecz danego organu, przypisane mu, o ile wchodzą w zakres prawem określonych jego kompetencji. Nazywa się ich piastunami danego organu. Noszą oni z reguły nazwy wskazujące na ich związek z danym organem - np. poseł, sędzia, minister, wojewoda, prezydent. Akty prawne ustalają wymogi, jakie powinni wypełniać piastuni poszczególnych organów.

Klasyfikacje organów państwowych.

W doktrynie prawa konstytucyjnego występują różne klasyfikacje organów państwowych

przeprowadzane na podstawie rozmaitych kryteriów:

1)    przyjmując kryterium liczby piastunów można wyróżnić

•    organy jednoosobowe (np. Prezydent RP, wojewoda)

•    organy wieloosobowe (np. Sejm, Senat);

2)    biorąc pod uwagę sposób powoływania piastunów dzielimy

•    organy państwowe na pochodzące z wyboru (np. Sejm, Senat)

•    organy pochodzące z nominacji (np. wojewoda);

3)    z punktu widzenia struktury organizacyjnej wyróżnia się

•    organy proste, które jako całość wypełniają nałożone na nie zadania (np. Zgromadzenie Narodowe, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji)

■    organy złożone, składające się z kilku jednostek organizacyjnych, które wspólnie działając realizują kompetencje danego organu państwowego (np. parlament RP złożony z Sejmu i Senatu);

4)    stosując kryterium terytorialnego zasięgu działalności dzieli się organy państwowe na

•    organy centralne, które wykonują swoje zadania na całym terytorium państwa (np. Rada Ministrów)

■    organy terenowe, działają ce na części obszaru państwa (np. wojewoda);

5)    ze względu na czas trwania pełnomocnictw wyodrębnia się

•    organy powoływane na czas nieokreślony (np. wojewoda)

•    organy kadencyjne, powoływane w określonym składzie na z góry ustalony czas zwany kadencją i mogące tylko w tym czasie sprawować swoje funkcje (np. Sejm, Prezydent RP); kadencja trwa nieprzerwanie w danym okresie czasu, nie może być przez dany organ samowolnie przedłużana, ale może być przez niego skrócona, może ją też skrócić w przypadkach prawem przewidzianych inny organ państwowy; wydłużyć kadencję danego organu można tylko zmieniając odpowiednią regulację prawną; kadencja kończy się po upływie prawem określonego czasu, z tym że początek i koniec kadencji może być dniem wyznaczonym dokładnie lub opisowo;