5020057907

Jeroen (Hłerouymus) vni Aeken Bosch AnthonŁszoon

-    malarz holenderdd epoki renesansu, ur. ok. 1450 w sHertogenbosch koło Antwerpii w Brabancji, zm 1516 w s'Hertogenbosch. Stos. złożoną symbolikę, doŁ grzeszności i niedoskonałości czt Co było odzwierciedlenioji wiezenia jego czasów i było spójne z literaturą dydaktyczną i kazaniami późnego średniowiecza. Sam w 14SSr dołączył do Bractwa Pań Naszej - konsewatywną grupy religijnej. Tworzył zzrówno na zlccmie kościoła kjoL jak i sekty Wolnego Ducha, związanej z osobą Jacoba van Almaengien - jąd symbolika jego obrazów często odbiega od wzorców ściśle chrześcijańskich, sięgając do znaków jundaijycznych czy nawet magicznych. Po 1504r cechy jego dzieł (np. wzrajająca rola pejzażu) wskazują na pokrewieństwo jyiis tyczne z włoskim malarstwem tego okresu (prawdopodobnie w tym okresie odbył porkóż do włoch, jedyną w swoim życiu) Kilka malowideł artysty pojawiło się też w kolekcjach weneckich. Jego malarstwo stanowiło inąnirację dla XX wieczn. Surrealistów.

Technika

różniła się od dylu innych malarzy holendeskich sposobem nakładania farby. Podczas gdy sztukę flamandzką cechowała ogólnie delikatna, "nierzeczywista" powierzchnia malowideł; obrazy Boscha charakteryzują się chropowatą fakturą Bosch nie miał zwyczaju datowania swych obrazów, części z nich nie sygnował, jąd przypisuje mi się około 25 nicpodpisanych obrazów malowanych w jego styla Po śmierci Boscha wiele z jego obrazów zakupił król hiszpański, Filip II, stąd największa ich kolekcja znajduje się obecnie w muzeum Prado w Madrycie.

“Siedem grzechów głównych"

Hleronymus Bosch

-    powst ok. 1480, olej na desce używanej jako blat stołu, 120 x 150 cm, Muzeum Prado (Markyt) Nie znamy osoby, która zamówiła u Boscha ten stół, ale wiadomo, że już w 1574 roku kupił go król Hiszpanii Filip II do swego zamku El Escorial.

-    obraz pełny zawiłą symboliki -pełrriał rolę dydaktyczną, jako malowane kazania. Na obraz skł, się seria mniąszych obrazów w formie okręgów: cztery małe ukazujące jmieć, sad ostateczny, piekło, niebo otaczają większy, na którym przedstawione są grzechy główne W centrum dużego okręgu znajduje się mniejszy, symbolizujący oko Boga, przypominające, że przed Bogiem nie można nic ukryć i wizerunek Chrystusa w chwalę, który ukazuje swoje rany poniesione na krzyżu co ma wkazywać grzesznikom jedyną (kogę zbawienia: przez Chrystusa. Poniżej znajd się łacińska inskrypcja: Cave Cave Deus Vukt (Srażsię, str&i się, Bóg widzi) przypominająca, że żaden grzech nie pozostaje niezauważony.

Opis obrazu

Oko Boga otacza graficzne przedst, scenkę rodzajową ilustrującą każdy z 7 grzechów, na dole scena bójki, symb. Gniew, na prawo od gniewu dama przegląd się w lustrze, w którym zamiast jej odbicia ukazuje się demon pychy, dalej na prawo przedst Została liiłieSność: dwie pary kochanków obejmuj, się w otwartym namiocie, a obok nich błazen symbolizujący pu ją rozrywkę i rzucone na ziemię instnmenty rmzycz. Oznacz poniżenie ludzkiego ciała, następna scena to lenistwo: kobieta uinrona w strój zakonny, symbolizująca Kościół, próbuje bezskutecznie zbudzić śpiącego na krześle mężczyznę ni&miakowanie w jedzeniu i piciu (pa samej górze) symbolizuje groteskowa uczta, kolejna scena przed jawia symbol chciwości - sędziego (w czerwonej szacie) przyjmującego łapówkę, 1 wreszcie na koniec zazekość, najtrudniejsza do zidentyfikowania, bo ukryta pod ilu jracją flamandzkiego przysłowia: dwa psy przy jednej kośd nie dojdą do zgody.

dydaktyczny charakter dzielą

u góry i u dołu dwie filakterię, czyli wstęgi z nąnisarmi po łacinie z cytatami z Księgi Powtórzonego Prawa: "Gdyż są narodem niestałym, dziećmi, w których nie ma wierności / lako roztropni zdołaliby pojąć, zważaliby na swój koniec"; "Odwrócę od nich oblicze, zobaczę ich koniec".

Niderlandzkie malarstwo renesansu podłoże społeczne 1 hlst

Renesans w nid er landach, dugi obok Toskanii ośrodek malarstwa nowożytnego, Wyrósł wc wczesnej fazie pojawienia się kapitalizmu oraz potęgowania roli politycznej i gospodarczej mieszczaństwa. Następuje rozkwit miast niderL opierających swoje bogactwo na handlu i wytwórczości tekstylnej. Mecenat artytyczny sprawuje z jednej strony dwór, a z dugięj miasta i przedstawiciele miejskiego patrycjatu Główne centra artystyczne to brugia, gandawa, malines i toumai, stale wymieniające się doświadczeniami i formułami warsztatowymi, choć w przeciwieństwie do Włoch nie można mówić o istnieniu odrębnych szkół Pozycja artyjów wynikała jeszcze z systemn cechowego (obrazów prawie nie sygnowało, jąd tnakności w airybucji dzieła. Wynikało to z średniowiecznego podpisu czy częściej inicjałem cechu, co miało być potwierdzeniem jakości dzieła). Pojęcie własności intelektualnej zrodziło się wraz z popytem na dzieła sztuki Pełny podpis stał się oznaką społ zainteresowana osobą artysty. Pojawił się on wraz z autoportretem, czasem imieszczany pomiędzy postaciom na obrazie

Cechy charakterystyczne stylu

-    Obrazy miftrzów Północy przede wszystkim zadziwiają dużą dbałością o szczegół; z dużą pieczołowitością oddają wnętrza domów, gatumki tkanin, ich połysk i ornamentykę, przyrodę

-    Wnikliwą obserwację natizy łączą z elementem nadprzyrodzonym i mistycznym w posób natiralny i harmonijny powodując, że wrażenie jednolitości świata nadprzyrodzonego i zmysłowego, wydaje się oczywija.

-    Stosują tematy zaczerpnięte ze złotej legendy czy biblii paęmzn, inteprełując je w myśl "devotio moderna" (religijność głęboko humanistyczna, oparta na znajomości człowieka, jego n jury i czynników wywołujących świadome przeżycie), sprowadzając je do wnętrz i plenerów ziemskich a za świadków

„Ogród ziemskich rozkoszy" bosch

-    Tryptyk, o konpozyeji “z lotu ptaka" wykon w technice olejnej na desce, malowany w latach 1480-1490 i prawdopodobnie stanowi najbardziej znane dzieło tego artysty.

-    Obecnie znajduje się w Muzeim dcl Prado w madrycie (w 1591r. Zakupił go król hiszp.Filip II

-    jest przypowieścią o życiu cżLi jego relacjach z Bogiem, ale trudią obecnie do odczytania ze względu na konplik.symbolikę wywodząca sie z alchemii, pism mistycznych, myśli himanist, symboli późnego jedrniowiecza.

-    Centralny pand - Ogród ziemsldch rozkoszy mirrzy 220 centymetrów wysokości przy 195 cm szerokości Boczne pandę -Ziemski Baj (Ogród Rderj (z lewej) i Piekb (po prawej) - mają 220 cm wysokości i po 95 cm szerokości każdy.

-    Przypuszcza się że obraz powjał na zamówienie bogją rodziny szlacheckiej- Nassoi do kaplicy w Nassau w Belgii Obecny tytuł części centralnej odnosi się również; do całości

-    obraz wypełniają dziesiątki nagich ruchliwych postaci kidzkich, demonów, z zupełna swobodą rozmieszczonych w krajobrazie, każda z ^-.figurek opowiada jakiś epizod

Strona zewnętrzna tryptyku

Po zamknięciu paneli bocznych ukazuję się obraz Ziemi jako płaskiego dysku - ląd unosi się na na otaczającej go wodzie Ziania jest jasna od Słońca, które przebija się przez czone sztormowe chmry. Fauna i flora tak jak na stronie wewnętrzną jest bardzo dziwaczna i nierealna. W górnej lewą części umieszczono maty wizounek siedzącego na tronie boga. Na obu pandach w górną części umieszczony jest wyśrodkowały napis -cytat z Biblii: ⁿOn bowiem rzeki, ipowstab; onnakamł, i snrzęb się.ⁿ (psalm 33:9) Przypuszcza się, że obraz przedstawia stworzenie świata lub ustępowanie wód po biblijnym potopie Strona wewnętrzna tryptyku Ziemski Baj

Pand lewy przedstawia raj zianski W centrum znajduje się Źródło Życia, które przypomina jakiś dziwaczny olbrzymi kwiat. Nieopodal, po prawą, wąż owija się wokół drzewa poznania dobra i zła. Niżej grupa trzech postaci - od lewą - Adam, Bóg w postaci Jezusa i Ewa Jezus trzyma Ewę za rękę i poznaje ją z Adamem, obok którego wyrasta drzewo życia Przed nimi z wody wypełzają nieuksztallow.j eszcze stworzeni. Tło stanowi krajobraz z sadzawka, różowa fontanna, zwierzęta (realne i fantastyczne), jaskinię z którą wylatuje mnójwo ptaków oraz zupełnie fantastyczne pasmo górskie.

Ogrńdńzmsfczh rożkom

Pand centralny przedstawia upadek kndzkości, zwycięstwo grzechu Nadzy kndzie wszyjkich ras pędzają czas na cielesnych zabawach, igraszkach, jedzeniu i picia Pojawia się para koclsanków zamkniętych w kuK dmuchawca (dem Tm jest dowodem ogromnego kunsztu bose ha) W tle widać staw, a po środku niego wysoką nidnieską konstrukcję Niżą szpaler ludzi siedzących na różnorakich zwierzętach galopujących wokół jeziora, w którym kąpią się nagie kobiety. Na pierwszym planie kłębią się grupy kochanków. Fantajyczne tworzenia jak gigantyczne ptaki są częścią życia tych ludzi, bawią się razem z nimi Piekb

Pand prawy to przedstawienie Piekła. Tak jsk dwie poprzednie części tryptyku są jasne, tdt w tej dominują barwy ciomne. Ludzie przeżywają straszliwe tortury, m in. są zjadani przez ogromne ptactwo, wydalą ą z siebie duże złote monety, są przykuwani do ogromnych instrumentów (pomiędzy jnmy gigantyczną harfy), bezwiedni półkują z licznymi besdoni. Wiga Chaosu przypomina sceny rozyywąj.się w miastach ogarniętych zarazą kiedy śmierć zbircala krwawe żniwo, znikały sppołeczne więzi, przestawały obowiązywać zasady moralne Interpretacja

Od czasów powiania tryptyku dominuje pogląd, że cdon obrazu było potępienie wad i słabości skazujących ludzi na pidrielne męki. Interpretacje różnią się jednak co do szczegółów i znaczenia konkretnych alegorii. Jedni widzą tu przedstawienie grzechów głównych, inni odczytują aluzje do rozmaitych heegi. Na przykład, wilhelm fraonger w 1952 roku przypuszczał, że Bosch był zwolennikiem sekty adamitów i w związku z tym obraz broni niewinności zmysłowych rozkoszy janowiąc wigę przyszłego świata, gdzie istnieje harmonia między duchem a ciałom

“Guidorieeio da FogHano*

Simone Martini

-    1328 - 1330

-    w sali miąskią rady w Palazzo Publieo w Sienie

-    Fresk Martiniego to pircwszy komy portrtl w średniowiecznym malarstwie Eixopy i pierwsze świeckie dzieło. Okazany na nim rycerz to kondotier (dowódca najemnków) Guidoriccio da Fogliano.

-    powstał na zlecenie rady miasta, która zleciła gigantyczne malowidło w podzięcie za odzyskanie dla Sieny dwóch miasteczek, Montemassi i Sass ofertę. Oczywiście nie była to jedyna nagroda. Kondotier i jego ludzie dodali też obwiednie do zasług trzosy.

Opis obrazu

- Z lewej strony jej Montemassi, a z prawą obóz wojsk kondotiera Zamek w środku obrazu to według większości ekspertów Sassoforte. Pojawiły się jedndc również głosy, że to twierdza zbudowana dla zdobycia Montemassi

-Obraz ten jest wyjątkiem w dorobku Martiniego. Specjalizował się on bowiem w obrazach religijnych wykonywanych w tradycji bizantyjsko-gotyckiej.

Ambroglo LORENZETTI

-    ir. ok. 1290 w Sianie, zm 1348 tamże

-    malarz wioski przedstawiciel szkoły sieneńskiej, zdominowaną przez stylizującą bizantyjską tradycję

-    Arnbrogio Lorenzjid wraz z bratam Piętro tworzyli pod wpływem dzieł Giotta Byli pierwszymi otystarmi ze Sieny,

SANDRO BOTTIC1LLI (wł beczułka)

Alessondo di Mariarno Filipepi

-    (1445-1510), wł malarz szkoły florenckiej okr. odrodzenia, ir we Florencji,w dzielnicy Santa Maria Novdla, w rodzinie gobarza zm 17.05 1510 (jest to dala pogrzebu) także we Florencji Ścieżkę kariery zaczyna u boku Filip po Lip pieg a W 1470r w wieku 25 lat otworzył własną pracownię w którą realizował zamówienia bogatych rodzin florenckich - głównie rodu Medicich, zaś od 1472 znajdował się na liście w gildii św. I .ukąszą jsko samodzielny malarz. Tworząc na dworze Medyceuszy, którzy dążą go dużym uznaniem. Po raz pierwszy wówczas zetknął sie z ideami neopljońskimi (nurtem fil oz. mówiącym o nieśmiertelności duszy, która tkwiąc w ciele podlega prawom czasu stąd towoz. Stale czL Uczucie przygnębienia Stąd na obrazach sanefco wszechogarniająca melancholia) Kiedy trafił pod skrzydła kaznodze Savanarolliego, uległ wpływowi moralizrtorskich kazań a jego styl nabrał surowszego choakteu I tragizmu. W 1504r wraz z innymi wielkimi artystami florenckimi, brał udział w naradzie, która miała ustalić miejsce ustawienia posagu Michała Anioła-Dawida Warto wspanmieć ze od lata 1481 do wioany/lata 1482 Botticełli pracował nad freskami w Kplicy Syk jyńskią na zlecenie papieża Sykstusa iv. Pod koniec życia stworzył niewiele dzieł: Pomiędzy 1504 a 1510, rokiem śmierci nie zachowały się żadne wzmianki o artyście Niedoceniony jak na miarę swojego talentu został odkryty w XIX w. najpierw w Anglii, podziwiany przez ówczesnych krytyków I naśladowany przez artystów Bractwa Preafkełitów, oraz artystów Art Nouveaa

-    Kształtowanie stylu

Freski wykonane prawdopodobnie w młodości nawiązujące w dużą mierze do stylu Lippiego, pokazujące także wpływ malarstwa Baldovin rtliego, Verrocchia; w całej Lwórcznści nawiązywał do Pollaiola I Castagna -Co malował:

Malował portrety, sceny biblijne i mitologiczne, nawiązując do nowo ważnych dzieł literatury ontyczną wysoko cenionych przez humanistów florenckich I filozofów ncopljońśkich.

-    Styl: nie wniósł do dziejów sztuki nowych rozwiązań otystycznych, jego Styl można określić mianem „poetyckiego". Był to malarz kobiecego wdzięku. Tworzył doskonałą świetlistość szat oraz stosował naturalną drkoracyjność w przedstawianiu rucha Cechy dzieł BoUicełlego to także chłodny i czy jy koloryt oraz precyzja rysu oka Nie starał się doskonale oddać pespeklywy, przejrzenie jego obrazów są dość płaskie, nie poszukiwał głębi. Nie stosował światłocienia, gdyż stosował inny środek wyrazu artystycznego - linię linearyzm Postaciom w ruchu nadawał naturalna dekoracyjność, nie przywiązywał jednak wagi do budowy anatomiczną ludzkiego ciała, gdyż jego zamiezenian nie było realijyczne przedstawianie a oddanie charłkteru konkretną postaci, świadomie zniekształcał proporcje.

“NARODZINY WENUS"

(1484-1486)

-    obecnie obraz znajd się w galerii Ufifizwe Floreocjii

-    tempera na płótnie

-    cechą charakterystyczną tej techniki blaknięcie kolorów po wyschnięciu farby, procesowi temu można w dzisiejszych czasach w znacznym stopniu zapobiec, lecz w okresie renesansu wzmacniacze niebyły jeszcze tak doskonałe, stąd wręcz pastelowa, jasna, delikatna, stonowana barwa W obrazie niema zaznaczoną charakterystycznej dla tempery średniowiecznej mocną linii konturową oddzielającą przedmioty od siebie. Manty do czynienia bardziej z kontrastami, przedmioty oddzielone są od sidńe zmianami tonacji i nasycenia, a nie twardym konturem.

-    powstał na zamówienie Lorenza I Giovanniego di Piedrancesco Medici do ich willi d Castełlo

-    tematyka obrazu należy do tematyki mitologicznej, zaczepnięta została z hymnów homeyckich lub z wierszy Poliziana, bądź też nawiązuje do filozofii neoplkońskią. Metaforyczne powiązanie postaci nimfy - Chknris - i Wiosny zielonymi gałązkami, może świadczyć o nawiązaniu da fragmentów dzieł Owidiusza -Przemiany - (w których to Wiosna naradza się z Chloris)

-    Sensem tego obrazu jej: oddanie chwały kobiecie jako pierwiastkowi boskości, czczenie ją i szanowanie. Ukazuję że cały świat kochał Wenus, jako parnią niezwykłą i znaczącą dla całego świata.

-    diarakterystymK cechy stylu ItotttecUicgu w ubrazic jasne, lekkie kolory, oszczędność w stosowaniu światłocienia, dominująca bowy, zieleń i odcienie pomoańczu, płynne giętkie dekoracyjne linie, kóre stanowiły jeden z głównych środków wyrazu, pełne wdzięku postacie pokazane w ruchu, zwłaszcza postać Ho ty z rozwianymi włosami, łopoczącym na wietrze płaszczem, kórym za chwile okryje wenus, Twórca również I tu zniekształca postacie sarna wenus ma nienOuralnie duga szyję a lewy bak ustawiony został pod nieprawdopodobnym kn£em

-    opis obrazu:

Obraz „Naodzirny Wenus" pokazuje scenę powołania do życia rzymskiej bogini miłości, w sztuce Wenus bardzo częjo przedstawiana była jako młoda, piękna, naga, inb do połowy obnażona kobieta A kej a obrazu rozgrywa się na wybrzeżu, z lewą strony znajduje się ocean, a prawej wątka plaża i las. Krajobraz jej prawdopodobny, ale w dużym stopniu uproszczony, umowny. Fale, dzewa nie przypominają realnych, są raczej wymysłem, irntepretacją artysty. Główną siłę ekspresji mają po jacie, są one jak by oderwane od przyrody, są ważniejsze i jaśniejsze Obraz podzielony jej na cztey niekoniecznie równoważne części, pionowa oś symetrii wyznaczona jest przez jojącą w ogromną muszli unoszoną przez monkie fale, w centrum postać magią Wenus,- (Simonetta Cdtaneo Vespucii, zona Amerigo Vcspucciego - odkrywcy, słynęła z piękną urody. Pozowała widu artyjom ówczesnej Florencji) nie dzieli ona obrazu równo na dwie połowy. Lewa jest