Roman Jakobson, Poetyka w świetle językoznawstwa
Streszczenie
Przedmiot rozważań poetyki: co przekształca komunikat językowy w dzieło sztuki.
Poetyka rozpatruje problemy struktury języka może być rozpatrywana jako integralna część lingwistyki.
Opis synchroniczny obejmuje nie tylko produkcję literacką danej epoki, lecz także tę część tradycji, która jest dla epoki tej żywotna lub została w nim przywrócona do życia.
• synchroniczna poetyka nie powinna być utożsamiana ze statyką Schemat sytuacji komunikacyjnej
NADAWCA...... |
KONTEKST KOMUNIKAT |
...ODBIORCA |
KONTAKT KOD |
Nadawca kieruje komunik zastosowany do konteks
do odbiorcy. Aby komunikat był efektywny, musi być (tj. musi coś oznaczać) uchwytnego dla odbiorcy i albo zwerbalizowanego, albo takiego, który da się zwerbalizować. Konieczny jest kod w pełni lub przynajmniej w części wspólny dla nadawcy i odbiorcy. Musi też istnieć kontakt - fizyczny kanał i psychiczny wiązek między nadawcą i odbiorcą, umożliwiający im nawiązanie i kontynuowanie komunikacji.
6 podstawowych aspektów języka:
• funkcja referencyjna (zwana tu poznawczą) jest zasadniczym celem licznych komunikatów; nastawienie na oznaczanie, orientacja na kontekst
• funkcja emotywna (ekspresywna) - ześrodkowana na odbiorcy, wskazuje na bezpośrednie wyrażenie postawy mówiącego, czyli nadawcy, wobec tego, o czym on mówi
o wywarcie wrażenia pewnej emocji (prawdziwej lub udanej) o czysty element emotywny w języku wykrzykniki
• funkcja konatywna (impresywna) - prezentuje najczystszą ekspresję gramatyczną w formie wołacza i rozkaźnika, orientacja na odbiorcę
• funkcja fatyczna - nastawienie na kontakt
• funkcja metajęzykowa - mowa sprowadzona do kodu
• funkcja poetycka - nastawienie na sam komunikat, skupienie się na komunikacie dla niego samego