JOHN DEWEY (1859-1952):
■ Był najbardziej znaczącym amerykańskim filozofem pierwszej połowy XX w. jego myślenie zasądzało się na moralnym przekonaniu, że „demokracja jest wolnością”
■ Szkoła i społeczeństwo (1899), Jak myślimy (1910), Demokracja i wychowanie (1916), Doświadczenie i wychowanie (1930),
* Był synem sklepikarza, ukończył Uniwersytet w Vermont i po krótkim stażu nauczycielskim zapisał się jako student-dyplomant na wydział filozofii Uniwersytetu Johna Hopkinsa.
■ Był członkiem-założycielem i członkiem władz Klubu Dyrektorów Szkół Okręgu Michigan. Klub ten służył współdziałaniu nauczycieli szkół średnich i wykładowców uniwersyteckich w stanie Michigan.
Pragmatyzm i pedagogika:
* W latach 90-tych stopniowo oddalał się od skrajnego idealizmu w kierunku pragmatyzmu i naturalizmu jego dojrzałej filozofii.
■ Dewey był przekonany, że wiele problemów rozpowszechnionej praktyki pedagogicznej powstało na bazie fałszywej dualistycznej epistemologii, którą atakował. Zarysował projekt pedagogiki ugruntowanej na jego własnym funkcjonalizmie i pragmatyzmie. Po dłuższej obserwacji własnych dzieci Dewey doszedł do wniosku, że nie istnieje żadna różnica w dynamice doświadczenia dzieci i dorosłych. Tak samo były istotami aktywnymi, które uczyły się przez konfrontację sytuacji praktycznych powstających w toku działalności wyrażającej ich zainteresowania. Myślenie było dla każdego narzędziem rozwiązywania problemów doświadczenia, a wiedza stanowiła nagromadzenie mądrości generowanej przez rozwiązywanie problemów
* Kwestionował problem jakoby dzieci przychodziły do szkoły w postaci czystych kartek, na których nauczyciele mogliby zapisywać lekcje cywilizacji. W momencie przekroczenia progu klasy dziecko jest już intensywnie aktywne a zadaniem wychowania jest zagadnienie utrzymania jego aktywności i nadania jej kierunek. Kiedy dzieci zaczynają kształcenie wnoszą cztery podstawowe wrodzone impulsy: impuls komunikowania, konstruowania, badania i wdrażania w doskonalszej formie, które stanowią naturalne zasoby, nie zainwestowany kapitał, od którego wykorzystania zależy aktywny rozwój dziecka. Dzieci wnoszą też zainteresowania i rodzaje aktywności nabyte w domu i w sąsiedztwie w jakim żyją. Zadaniem nauczania jest czynić użytek z tego surowca przez kierowanie aktywności dziecka ku wartościowym wynikom.
■ Pedagogika Deweyowska wzywała nauczycieli do podjęcia skrajnie trudnego zadania, by koniecznie wiązać program nauczania z doświadczeniem.
* Wzywał do „psychologizowania” programu nauczania. Proponował aby nauczyciele budowali środowisko, w którym aktualna działalność dziecka mogłaby być konfrontowana z sytuacjami problemowymi, które wymagałyby posiadania wiedzy i umiejętności z zakresu przedmiotów ścisłych, historii i sztuki niezbędnych do rozwiązywania określonych trudności.
Demokracja i wychowanie:
* Jednostki osiągają samorealizacje przez wykorzystanie ich szczególnych talentów w celu przyczynienia się do pomyślności społeczności, do których należą. Stąd kluczowym zadaniem wychowania w demokratycznym społeczeństwie jest pomaganie dzieciom w rozwijaniu charakterów - nawyków i cnót - które by im umożliwiały w ten sposób osiąganie samorealizacji.
■ Jeżeli szkoła miałaby wspierać zmysł społeczny dzieci i rozwijać demokratyczne usposobienie, sama powinna być organizowana jako społeczność współdziałająca. Aby wychowywać dla demokracji, szkoła powinna się stać instytucją, w której dziecko przez określony czas ma żyć, aby stać się członkiem wspólnoty, w której czuje, że uczestniczy i do której życia wnosi swój wkład.
■ Teoria wychowania Deweya była o wiele mniej skoncentrowana wokół dziecka niż wokół nauczyciela.
Szkoła Deweya:
* 1896 powstała laboratoryjna szkołą w Uniwersytecie w Chicago. Większa cześć uczniów pochodziła z rodzin profesjonalnego środowiska, w tym wiele było dziećmi kolegów Deweya.
■ Centrum programu jego szkoły było to co nazwał „zajęciem”, jest to sposób aktywności dziecka, które odtwarza lub równolegle uprawia jakąś pracę wykonywaną w życiu społecznym. Uczniowie podzielenie na 11 grup według wieku, wykonywali różne projekty skoncentrowane wokół historycznych i współczesnych zajęć. Dzieci najmłodsze 4-5 lat podejmowały działalność znana im z własnego domu i sąsiedztwa: gotowanie szycie rzemiosło. Sześcioletnie budowały z klocków farmy, uprawiały żyto i bawełnę, przerabiały je i wiozły zbiory na sprzedaż. Siedmioletnie studiowały życie prehistoryczne w jaskiniach ich własnej roboty, podczas gdy ich ośmioletni sąsiedzi skupiali uwagę na morskich
1