1002888967

stopowe pierwiastków ziem rzadkich, a zwłaszcza ceru [2+7]. Cer podwyższa odporność korozyjną stali przez blokowanie migracji siarki na granicy tlenek-osnowa, zwiększając działanie ochronne warstewek tlenkowych. Efektywne stężenie ceru w stali żaroodpornej wynosi 0,03%. Z tego względu w normie PN-EN 10088-1: 2007 „Stale odporne na korozję" wprowadzono cztery gatunki stali austenitycznych z udziałem tego pierwiastka: X9CrNiSiN-Ce21-11-2 (1.4835), X6NiCrNbCe32-27 (1.4877), X6CrNiSiNCe19-10 (1.4818), X6NiCrSiNCe35-25 (1.4854). Od tych stali należy oczekiwać znacznego wzrostu trwałości eksploatacyjnej części urządzeń pracujących w warunkach korozji tleno-wo-siarkowej.

Do spawania stali żaroodpornych z udziałem ceru zaleca się stosowanie metody MMA oraz TIG/MIG w osłonie czystego argonu. Skład chemiczny materiału dodatkowego do spawania powinien odpowiadać składowi spawanych stali. Przykłady drutów litych (Avesta Welding) do spawania stali austenitycznych z cerem podano w tablicy IV. Są to: dla stali X6CrNiSiNCe19-10 - drut 153 MA™, dla X9CrNiSiNCe21 -11-2 - drut 253MA®, a dla X6NiCrSiNCe35-25 (1.4854) - 353MA®.

Tablica IV. Druty lite do spawania stali austenitycznych z dodatkiem metali ziem rzadkich [8] Table 4. Solid wires lor welding of austenitic Steel with rare earth metals [8]

Oznaczę-	Skład chemiczny, % mas.							Właściwości mechaniczne stopiwa			temp. pokojowej
me	C„x	Si	Mn	Cr	Ni	N	Inne	Rpo;. R„, MPa		A,%	HB, max	•c
153 MA™	0,05	1,30	0,6	18,5	9,5	0,15	Ce	290	700	40	210	1150
253MA®	0,09	1,60	0.6	21,0	10,0	0,17	Ce	440	680	38	210	1150
353MA®	0,05	0,85	1,6	27,5	35,0	0,15	Ce	320	590	43	210	1175

* maksymalna temperatura pracy w powietrzu

Literatura

[1]    Mrowieć S., Werber T.: Nowoczesne materiały żaroodporne. Wyd. 2. WNT. Warszawa 1982.

[2]    Blicharski M.: Inżynieria materiałowa. Stal. WNT. Warszawa 2004.

[3]    Hemas A.: Źarowytrzymałość stali i stopów. Wyd. Politechniki Śląskiej, 1999.

[4]    Watanabe V., Kain V., Tonozuka T., Shoji T„ Koonodo, Masuyama F.: Effect of Ce addition on the Senitization Properties of Stainless Steels, Scripta Materialia 42/2000, s. 307-312.

[5]    Becker P„ Panasko M., Young D.J.: CydicOxidation of Heat Resisting Steels, Oxidation of Metals. Vol. 64, Nos. 516, 12/2005, S. 281-301.

[6]    Perez F.J., Otero E., Sierro M.P., Gomez C., Podraża F., de Segouia J.L., Roman E.: High temperaturę protection of austenitic AISI 304 stainless Steel by Si, Mo and Ce ion im-plantation, Surface and Coating Technology, 108-109 (1998), pp. 127-131.

[7]    Laha K., Kyono J„ Sasaki T., Kishimoto S., Shinya N.: Impro-ved Creep Strength and Creep Dictility of Type 347 Austenitic Stainless Steel through the Self-Healing Effect of Boroń for Creep Cavitation, Metalurgical and Materials Trans. A, Vol. 36A. 2/2005, s. 399-409.

[8]    www.outokumpu.com/stainless

Zapowiedź wydawnicza —

Krajewski Sławomir, Nowacki Jerzy

Mikrostruktura i właściwości stali o wysokiej wytrzymałości AHSS

Streszczenie

Dokonano charakterystyki nowych stali o wysokiej wytrzymałości AHSS na podstawie analizy danych źródłowych. Zaprezentowano składy chemiczne i właściwości mechaniczne grup tych stali. Stale o wysokiej wytrzymałości coraz częściej używane są w przemyśle motoryzacyjnym oraz w budowie ciężkich maszyn. tMaściwości mechaniczne i ciągliwość tych stali pozwalają na projektowanie coraz to lżejszych i bardziej wytrzymałych konstrukcji o dotąd nieosiągalnych możliwościach. Spawalność stali AHSS jest dobra. Dzięki prostemu składowi chemicznemu i małej liczbie dodatków stopowych możliwość doboru metody i parametrów spawania jest szeroka i dotyczy zarówno zgrzewania, jak i spawania metodami MMA, GTA i GMA.

Referat wygłoszony na X Szczecińskim Seminarium Spawalniczym 2 czerwca 2011 r. i opublikowany zostanie w numerze 7/2011.

5

PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 5/2011