1002889856

Rozdział I

Trendy i tendencje w zarządzaniu strategicznym 1.1. Rozwój przedsiębiorstwa

Rozwój jest obserwowany i doświadczany w każdej dziedzinie życia, stanowiąc nieodłączny element rzeczywistości.

„Rozwój”, według Wielkiej Encyklopedii Powszechnej PWN, jest „terminem używanym co najmniej w dwóch różnych, choć pokrewnych znaczeniach:

1)    wszelki długotrwały proces kierunkowych zmian, w których można wyróżnić prawidłowo po sobie następujące etapy przemian (fazy rozwojowe) danego obiektu (układu), wykazujące obiektywnie stwierdzane różnicowanie się tego obiektu (układu) pod określonym względem;

2)    proces kierunkowych przemian, w toku którego obiekty (układy) danego rodzaju przechodzą od form lub stanów prostszych, niższych, mniej doskonałych do form lub stanów bardziej złożonych, wyższych, doskonalszych pod określonym względem; tak rozumiane pojęcie rozwoju jest ściśle związane (albo nawet równoznaczne) z pojęciem postępu”.¹

W literaturze naukowej pojęcia „rozwój” i „postęp” bardzo często stosowane są zamiennie, jednakże między tymi pojęciami istnieją pewne, czasami trudne do sprecyzowania różnice. Otóż termin „postęp” charakteryzuje zmiany następujące w nadbudowie, np. postęp idei, postęp wiedzy, zaś z terminem „rozwój” łączy się najczęściej zjawiska zachodzące w bazie. Ponadto „postęp” jest bardziej jednokierunkowy, może dotyczyć dość wąskiej dziedziny czy zjawiska, natomiast „rozwój” zakłada pewną wszechstronność wśród zachodzących zmian w szerszych strukturach.² Zmiany oceniane negatywnie przyjmują formę regresu, zaś brak zmian w danej fazie rozwojowej przejawia się formą stagnacji.

Wielokrotnie podejmowana w literaturze problematyka rozwoju jest bardzo rozległa i złożona. Powszechna jest jednak zgodność opinii, że pojęcie „rozwoju” najczęściej ma pozytywny wydźwięk i kojarzy się ze zmianami ocenianymi pozytywnie. W tym też znaczeniu będzie ono stosowane w niniejszej dysertacji.

Rozwój przyjmuje charakter zmian zarówno ilościowych (np. wzrost wielkości zysku), jak i jakościowych (np. zmiana struktury). Różnica pomiędzy rozwojem przedsiębiorstwa a jego wzrostem jest taka, że wzrost utożsamiany jest głównie ze zmianami ilościowymi, rozwój natomiast - ze zmianami ilościowymi i przede wszystkim jakościowymi. Bywa, że

10

1

   Wielka Encyklopedia Powszechna PWN, 1968, t. 10, s. 148.

2

   Bąkiewicz A., Żuławska U. (red.), Rozwój w dobie globalizacji, PWE, Warszawa 2010, s. 24.