1098872901

Rys. 1. Przykładowe wykresy rozciągania    Rys. 2. Schematyczny wykres rozciągania

różnych polimerów o = f(s)

Na rys. 2. można prześledzić kolejne etapy próby rozciągania i punkty charakterystyczne na krzywej obrazującej zależność a = f (s). W tworzywie poddanym rozciąganiu naprężenia wzrastają początkowo proporcjonalnie do odkształceń, zgodnie z prawem Hooke'a, czemu odpowiada początkowy odcinek prostoliniowy 0-1 na wykresie. W obszarze tym naprężenia są liniową funkcją odkształceń:

a = E s (VII)

Współczynnik kierunkowy tej prostej, czyli tangens kąta, pod którym prostoliniowy odcinek wykresu funkcji nachylony jest do osi odciętych e, nosi nazwę modułu sprężystości wzdłużnej. Stosunkowo często można jednak spotkać się z tworzywami, których wykresy rozciągania nie wykazują w ogóle liniowej zależności naprężenia od rozciągania. Charakteryzowanie właściwości mechanicznych takich tworzyw za pomocą modułu sprężystości jest raczej formalne. Największe naprężenie, do którego tworzywo poddane rozciąganiu zachowuje się zgodnie z prawem Hooke' a, nosi nazwę granicy proporcjonalności; na rysunku jest to rzędna punktu 1. Przy dalszym rozciąganiu wzrostowi odkształcenia towarzyszy znacznie powolniejszy wzrost naprężenia. Wykres rozciągania odchyla się od prostej odpowiadającej równaniu (VII). W tym obszarze odkształceń pojawiają się odkształcenia trwałe (plastyczne), tzn. takie, które nie cofają się po usunięciu obciążenia próbki. Odkształcenia trwałe pojawiają się po przekroczeniu pewnego naprężenia zwanego granicą plastyczności. W badaniach technicznych operuje się najczęściej tzw. umowną granicą plastyczności, czyli naprężeniem, które wywołuje w próbce