1105140833

Seria SWSPiZ w Łodzi: <W£&DSIĘBI09!£ZaŚĆ i ZA<RZA<DZJWI<E Tom X - Zeszyt 6 - 2009 - ss. 17-35

Lech Chojnowski

Akademia Pomorska w Słupsku*

Wybrane zagadnienia ewolucji bezpieczeństwa

1. Wprowadzenie

Zmiany środowiska bezpieczeństwa na świecie, w szczególności w ostatnich dekadach ubiegłego i na początku XXI wieku przyczyniły się do ewolucji rozumienia bezpieczeństwa. Panuje dość powszechna opinia, że dominujące przez wiele wieków tradycyjne rozumienie bezpieczeństwa, z bezkonkurencyjną rolą państwa i siły militarnej, w warunkach współczesnych traci swoją pozycję na rzecz szerszego postrzegania bezpieczeństwa, z podkreśleniem jego aspektów niemilitarnych. Problemy sporne odnoszą się jedynie do zakresu tej ewolucji, odzwierciedlonej między innymi szerszym zakresem podmiotowym i przedmiotowym bezpieczeństwa, w tym współczesnej roli państwa i siły militarnej. Poglądy na ten temat różnią się w zależności od teoretycznej perspektywy analizy bezpieczeństwa w erze postzimnowojennej^{1 2}.

Zakres ewolucji bezpieczeństwa dokonanej w różnych państwach i regionach świata nie jest jednakowy i różni się w zależności od lokalizacji geopolitycznej państwa: czy położone jest w strefie pokoju, czy też strefie konfliktu [Buzan, Waever 2008, ss. 18-19], jak również jego pozio-

1

* Katedra Bezpieczeństwa Narodowego.

‘Buzan i Wrever [2008. ss. 6—14] wymieniają trzy teoretyczne poglądy (perspectives) na bezpieczeństwo w erze postzimnowojennej: neorealistyczny. globalistyczny i regionalny, natomiast Williams [2008, ss. 13-129] wskazuje na osiem głównych teoretycznych podejść, leżących u podstaw studiów nad bezpieczeństwem (nie dotyczy to tylko okresu postzimnow ojennego):

2

realizm. (2) liberalizm. (3) teoria gier. (4) konstruktywizm. (5) studia nad pokojem (peace studies), (6) teorie krytyczne, (7) perspektywy feministyczne, (8) międzynarodowa socjologia polityczna.